قدرت نرم در سیره علوی (علیه‌السلام)
قدرت نرم در سیره علوی (علیه‌السلام)
سال 1391
پدیدآور حجت خدادای
استاد راهنما: اصغر افتخاری
استاد مشاور: سید محمد رضا احمدی طباطبایی
دانشگاه امام صادق علیه السلام، دانشکده معارف اسلامی و علوم سیاسی
چکیده:
رویکرد اسلامی به قدرت نرم دارای تفاوت‌های اساسی با نظریه غربی قدرت نرم می‌باشد. رویکرد غربی منفعت‌گرا بوده و با هدف سلطه پای به عرصه سیاست می‌نهد و به دلیل وابستگی شدید به ذائقه مردم هرگز منجر به نتایج دائمی نمی‌شود و در ساختار حکومت فقط منجر به تغییرات صوری می‌گردد. در مقابل، رویکرد اسلامی به قدرت نرم بر پایه مصلحت شکل گرفته و هدف خود را گسترش اطاعت و بندگی خداوند قرار داده است. این رویکرد، خود را با فطرت انسان ها پیوند زده و از این راه ماندگاری خود را ابدی می‌سازد و به دلیل تکیه بر مسئولیت با ساختار حکومت‌ها به مشکل برنمی‌خورد.پژوهش حاضر تلاش دارد به منظور تبیین و فهم رویکرد اسلامی در زمینه قدرت نرم به مطالعه سیره علوی بپردازد و نحوه بروز آن را در سیره حضرت علی (ع) مورد بررسی قرار دهد. سوال اصلی این پژوهش سوال از «معنا و کاربرد قدرت نرم در سیره امام علی (ع)» است. سوالات فرعی شامل سوال از منابع قدرت نرم، دامنه کاربرد و آسیب‌های آن در سیره علوی است.در جستجوی منابع قدرت نرم ـ رفتارهایی که باعث تولید و افزایش قدرت نرم می‌شوند ـ در سیره علوی، تاکید ایشان به اموری نظیر تربیت اجتماعی، اخلاق اجتماعی، عدالت، رفق و مدارا، مشارکت مردمی، صداقت، ملاطفت و مهربانی، امر به معروف و نهی از منکر، مردم داری و سعه صدر به چشم می‌خورد. در مبحث دامنه کاربرد قدرت نرم در سیره علوی نیز اولویت برخوردهای نرم‌افزارانه در برابر جریان‌های همسو و مخالف از تأکیدات اصلی است. همچنین رفتارهایی چون خیانت، ضعف، جاه‌طلبی، استبداد، چاپلوسی، دنیازدگی و رفاه‌طلبی سیاستمداران و فاصله گرفتن آنها از مردم و نیز دوگانگی در رفتار و گفتار حکومت و مخفی‌کاری و سوء‌استفاده اجتماعی از قدرت، از آسیب‌های مقوله قدرت نرم ـ رفتارهایی که باعث کاهش قدرت نرم می‌شوند ـ محسوب شده‌اند.