مقالات
مروری بر تلاش‌های صورت گرفته در حوزه تحول علوم انسانی
تحلیل مؤلفه های خط مشی تحول علوم انسانی با استفاده از رویکرد تحلیل اهمیت-عملکرد
در طول سالیان بعد از انقلاب، برای تحقق خط مشی تحول علوم انسانی، برنامه ها و اقداماتی برنامه ریزی و اجرا گردید. ازاین رو بعد از گذشت چند سال از اجرای این برنامه های عمومی، ارزشیابی عملکرد آن ها در راستای ارائه بازخور و ایجاد بهبود در خط مشی تحول علوم انسانی ضروری می نمود. ازآنجاکه کنکاش پیرامون پژوهش های صورت گرفته در باب ارزشیابی این برنامه ها نشان داد که این حوزه از فقر پژوهشی رنج می برد، لذا لازم بود در ابتدا با غور در سیاست های کلی نظام و بیانات رهبر انقلاب، با تمسک به روش تحلیل مضمونی، مؤلفه های تحول علوم انسانی استخراج گردند. سپس این مؤلفه ها در چارچوب تحلیل اهمیت-عملکرد مورد بررسی قرار گرفت تا بتوان ارزشیابی عملکردی از خط مشی تحول علوم انسانی به دست آورد.
ادامه مطلب
علوم انسانی: جهت‌دهنده و فضای رشد علوم مهندسی
این مقاله با مطرح کردن علوم انسانی و به ویژه تأثیر مبانی معنوی آنها در شکل‌گیری علوم مهندسی، به اتّحاد غیرقابل تردید و انفکاک‌ناپذیر علوم مهندسی و علوم انسانی خواهد پرداخت.تجربیات و پژوهش‌ها بیانگر آن هستند که هر عالم و محقّقی قبل از هر چیز متأثّر از جهان‌بینی خویش است. در واقع، به عکس آنچه بعضاً گفته می‌شود، علم نمی‌تواند مستقلّ از جهان‌بینی و به عبارتی بدون توجّه به معنویّت مورد نظر انسان مطرح باشد. مقاله حاضر، در پی شناسایی ارتباط بین جهان‌بینی و جنبه‌های معنوی آن با علوم مهندسی و مقایسه اجمالی آن در گذشته و حال خواهد بود. درباره تأثیر علوم انسانی و مبانی فکری جوامع بر موضوع آموزش در دوره اسلامی‌و همچنین دوران مدرن نیز بحث خواهد شد.
ادامه مطلب
بررسی گرایش دانشجویان رشته‌های علوم انسانی‌‌به تفکر انتقادی:ارائه چارچوب مفهومی برای پرورش تفکر انتقادی دانشجویان علوم انسانی
پژوهش حاضر با هدف بررسی میزان گرایش دانشجویان رشته علوم انسانی به تفکر انتقادی و ارائه چارچوب مفهومی برای پرورش تفکر انتقادی انجام گرفت.گروه نمونه شامل ۱۲۰ دانشجوی دختر و پسر از رشته های حقوق، تاریخ،علوم تربیتی،اقتصاد و جامعه شناسی بود که مقیاسهای CCTDI و ذهن باز، برآنها اجرا گردید. مقایسه دوره و رشته نشان داد که دانشجویان دوره دکتری گرایش بیشتری به تفکر انتقادی داشتند و در بین رشته‌های مختلف، دانشجویان رشته جامعه شناسی بیشترین گرایش را به تفکر انتقادی‌نشان دادند، همچنین هیچ گونه تفاوت جنسیتی در گرایش به تفکر انتقادی مشاهده نگردید.
ادامه مطلب
تأملی بر نظردانشجویان‌درباره‌چالش‌ها و نارسایی‌های علوم انسانی و راهبردهای توسعه کیفی آن
وضعیت آموزش و پژوهش در دانشگاهها
با آغاز هزاره سوم گرایش‌هاوتغییرات کلان سیاسی ،اجتماعی و حرفه‌ای و توسعه مواج و خیره کننده فناوری اطلاعات و ارتباطات و همچنین پدیده‌هایی چون جهانی شدن و به‌هم ریختن و حذف پاره‌ای‌ازمرزهای فکری و فلسفی که از دهه گذشته ریشه گرفته بودندبه‌اوج خود رسیده وانتظارات وزمینه‌های جدیدی را برای سازمان‌هاونهادهای جوامع مطرح نمود.وجوداین نیاز ها و انتظارات زمینه ایجاد تحول و تغییرات اساسی را در سازمان‌هاو نهادهای اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، اقتصادی و سیاسی به‌دنبال داشت.دراین اثنا برای نظام آموزش عالی نیز پارادایم‌ها و الگوهای نوینی ازدانشگاههادرهزاره سوم مطرح شدو بستر ظهور نسل‌های جدیدی از مؤسسات آموزش عالی‌را فراهم نمود. بنابراین، باعنایت به شکل‌گیری بنیان‌های جامعه هوشمند و حاکمیت فرهنگ شبکه‌ای و ظهور پدیده‌های فرانوین دانشگاهی، مادرکنار مسائل و تنگناهای جاری نظام آموزش عالی خود با مجموعه‌جدیدی‌از چالش‌هاورسالت‌های جدیدی مواجه هستیم که جز بامهندسی مجدد نظام آموزش عالی نمی توان با موفقیت آنها را مدیریت نمود.
ادامه مطلب
معضل تاریخ علم و طبقه بندی علوم برای علوم انسانی در نظام دانشگاهی ایران
پیشرفتهای علمی چند قرن اخیر که در تاریخ تمدن بشری کم سابقه بوده تا حدود زیادی متاثر از نحوه جدید نگاه به علم، چگونگی طبقه بندی آن و سرانجام ارائه سیری تاریخی از علم بوده است. دراین فرایند، تفسیر تاریخی از علم و اینکه علم نیز به نوبه خود نیازمند تعریف و تبیین و ارائه صورتی تاریخی است تفاوتی اساسی با گذشته ایجاد می کرد. اهمیت اساسی این تحول در ارزش گذاری علوم نبود بلکه به شناخت محتوا و روش علوم و نیز شیوه های اندیشه و تحقیق در آنها کمک می رساند. بر همین اساس نیز آنچه که ادبیات و علوم انسانی خوانده می شود، در معرض بازشناسی، نقد و کشف قواعد حاکم بر آنها قرار گرفت. به همین جهت بود که در دوره جدید تاریخ ادبیات، تاریخ فلسفه، تاریخ علم، تاریخ هنر و ... مطرح شد. این امر نه فقط گویای تحول در بینش تاریخی بود، بلکه به دنبال خود تغییر در نگرش نسبت به علوم را هم به دنبال آورد.
ادامه مطلب