آرشیو اخبار
ارزیابی اثربخشی پژوهش‌های ایران (۲)؛
وزن یافته‌های پژوهش در ایران
آنچه بسیار عجیب است این است که دستاندرکاران پژوهش در ایران نه تنها با مشاهدۀ «عدم اثربخشی پژوهشها» از سرعت رشد آن‌ها نکاسته و بر «شناسایی علل این بیاثری» متمرکز نشدهاند، بلکه اصولاً نسبت به این مهم بی‌تفاوت بوده و رشد کمّی «علم و پژوهشی که از طبیعت خود خارج شده است» را به شکلی تصاعدی افزایش دادهاند!
ادامه مطلب
تبارشناسی علوم انسانی در ایران در گفت و گو با نعمت الله فاضلی؛
قدرت، فرهنگ و علوم انسانی در ایران
کارکرد اصلی علوم انسانی- اجتماعی و دانشگاه‌های آن در ایران عبارت بود از «ساز و کار صوری» برای تأمین نیروی انسانی که بتواند «صندلی‌های خالی» در نظام بوروکراسی را پر کند. لزوماً هم این افراد، افراد ماهر، خُبره، خلاق، مولد و دانش‌آفرین نبودند. این افراد کسانی بودند که از دانشگاه‌ها مدرک تحصیلی دریافت می‌کردند که به اعتبار این مدرک افراد می‌توانستند در آن صندلی‌ها با پست‌های خالی نظام بوروکراسی جای خودشان را تعریف کنند.
ادامه مطلب
ارزیابی اثربخشی پژوهش‌های ایران (۱)؛
بار حاصل از پژوهش‌های انجام شده در ایران!
اهمیت توجه به «اثربخشی پژوهش‌های ایران» از آنجا ناشی می‌شود که بروز و نهادینه شدن معضل کماثری و یا بیاثری پژوهشها به معنای از میان رفتن امکان هرگونه توسعۀ هماهنگ، یک‌پارچه و پایدار در جامعه است. از سوی دیگر، تأکید فراوانی که در سیاستهای کلی و سایر اسناد بالادستی نظام به مسئلۀ «افزایش کاربرد و اثربخشی پژوهش‌های کشور» دیده می‌شود حاکی از توافق صاحب‌نظران عالی‌رتبۀ ایران در خصوص اهمیت و ضرورت این مسئله است.
ادامه مطلبتلائم نظر و عمل در تلقی از علوم انسانی به‌مثابه حکمت عملی (فرونسیس)
برآمدن مسئله ای همچون «کاربردی بودن یا کاربردی کردن» یا به تعبیر دیگر «کارائی یا عدم کارائی علوم انسانی» فی نفسه مسبوق است به قول به نسبتی خاص بین عرصه بین علم و کاربرد علم یا به بیان موسع تر بین نظر و عمل. به موازات کوشش هائی که در جهت کاربردی کردن بیشتر علوم انسانی صورت می پذیرد، این سئوال نیز قطعا پرسیدنی است که آیا ممکن نیست که اساسا فهمی دیگرگونه از نسبت علم و کاربرد آن یا نسبت نظر و عمل داشت که ذیل و ظل چنین فهمی علم و کاربرد و نظر و عمل عین یکدیگر باشند؟ آیا در پرتو چنین فهمی اصولا هرگونه شکاف و شقاقی بین علم و کاربرد / نظر و عمل / تفکر و اجزاء و ... از میان برنمی خیزد؟
ادامه مطلبتحلیل تاریخی و بازخوانی انتقادی تاریخ و روند تحول برنامه های آموزشی رشته علوم تربیتی در مقاطع گوناگون تحصیلی از آغاز تا امروز (۱۳۹۵ شمسی)
دشواری در فهمِ چیستی و ماهیت علوم انسانی، به تعریف چیستی و ماهیت موضوع‌های علوم انسانی نیز تعمیم یافته است و به همین دلیل در تعریف علوم تربیتی به عنوان یکی از موضوع‌های علوم انسانی، اتفاق نظر وجود نداشته است و تعاریف از آن بر اساس پارادایم‌های مختلف علوم انسانی متفاوت بوده است. به نظر می‌رسد چگونگی نگاه به تعریف و ماهیت علوم تربیتی، تعیین کننده نحوه آموزش رسمی آن در کشور (برای مثال تحول برنامه آموزشی، روند مطالعات، گفتمان¬های مطرح، مبانی فکری و معرفتی، نسبت با تحولات جامعه و مانند آن) بوده است.
ادامه مطلبارزیابی رابطه ایجابی قدرت و تحقق علوم انسانی در غرب و بکارگیری آن در تحلیل تکوین علوم انسانی پس از جنبش مشروطیت
در سال های اخیر مکررا از ناکارایی علوم انسانی در جامعه ما و کارایی آن در جوامع غربی سخن گفته شده است و هر گاه به دنبال پاسخ و یا راهکاری برای این مشکل بوده اند همواره از محتوی علوم انسانی ، امکانات فیزیکی دانشگاه ها و نهادهای پژوهشی صحبت شده است. در این میان پژوهش ها علی الاغلب به مقایسه میان برنامه های درسی علوم انسانی در ایران و غرب توجه داشته اند و سعی کرده اند تا با گرفتن عناصر موافق فرهنگ ایرانی-اسلامی و زدودن عناصر مزاحم آن گامی در راستای بومی یا دین کردن علوم انسانی غربی برداشته شود. اما راهکارهایی از این دست نتوانسته اند راه حلی بر ناکارایی علوم انسانی در ایران ارائه کنند.
ادامه مطلبعامل علوم انسانی و جامعه: بررسی رویکردها و تجارب ملی و جهانی
به اعتقاد محققان اتحادیه اروپا امروزه به‌دلیل تخریب‌های صورت گرفته در محیط زیست طبیعی و انسانی، پیشرفت در دانش و فناوری به بدبینی روبه‌رشد انجامیده و تلاش برای کسب دانش دیگر شورمندی چنددهه پیش را ندارد. گسترش علم جدید بر پایه توافق نامرئی بین علم و مؤسسات مسئول (دانشگاه‌ها-صنایع-دولت‌ها) از یک سو و بین مردم و جامعه از سویی دیگر می‌باشد. اکنون ضروری است که روابط جدید متناسب با قالب جدید علم، فناوری و جامعه پایه‌ریزی گردد.
ادامه مطلب
نقش برنامه های آموزشی و پژوهشی علوم انسانی دانشگاه ها در پیشرفت و توسعه جامعه ایران
نقش اجتماعیِ «علوم انسانی واجتماعی» مسأله ای جهانی (ونه فقط ایرانی) است و در مقیاس بین المللی بحث انگیز است. حتی در کشورهای توسعه یافته ، کارایی واثر بخشی اجتماعی این علوم محل بحث است . فروکاستن موضوع به سطح ملی؛ آن هم به برخی موانع سیاسی و ساختاریِ برون دانشگاهی و بیرون از اجتماع علمی(هرچند در ایران به سبب هجمه های مزمن قابل درک است) به پاک کردن صورت مسأله واحاله مسؤولیت اجتماعی این حوزه مهم از دانش آکادمیک بینجامد وشاید هم شکلی از گفتارهای پوپولیستی به خود بگیرد. هدف از این تحقیق ، ارائۀ چارچوبی برای توضیح این معضل است.
ادامه مطلبتحول مفهوم پژوهش علمی از علوم طبیعی تا علوم انسانی (مرحله اول: علوم طبیعی)
شناسایی روند تحولات پژوهش علمی در عرصه علوم انسانی مدرن بدون آشنایی دقیق و گام‌به‌گام پژوهش علمی در حوزه علوم طبیعی میسر نیست. مواجهه نظری با طبیعت که با تبیین اسطوره‌ای از جهان آغاز می‌گردد و سپس، در دوره پیش‌سقراطی و دوره کلاسیک عهد باستان یونان به تبیینی عقلی- فلسفی منجر می‌شود، با تحولاتی چشمگیر در سه مفهوم «علم»، «تکنیک» و «طبیعت» همراه است. کوشش انسانی برای برقرای مناسباتی نظری با جهان و طبیعت در بستر اسطوره، دارای ویژگی‌های قابل توجهی است که بر تحولات بعدی اندیشه فلسفی و پژوهش علمی تأثیرات ژرفی گذارده‌اند. نگرش اسطوره، طبیعت را پویا (Dynamism)، جاندار (Animism)، انداموار (Organicism) و برخوردار از تقابل‌های درونی (Antagonism) می‌بیند که هریک از این خصوصیات، مؤلفه‌ای از تبیین اسطوره‌ای را برمی‌سازد. برآمدن اندیشه فلسفی- علمی در دل اسطوره در جریان شکل‌گیری نحوه جدیدی از نگرش به سه مفهوم پایه پیش‌گفته صورت می‌پذیرد و برهه‌ای از تاریخ علم است که نیاز به تحلیلی نظام‌مند دارد.
ادامه مطلب