پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین المل در راستای نشست های جمعی خود در ماه آذر نشست های علمی « نسبت پژوهش با امر سیاسی » را در نظر گرفته است هدف از این برنامه بررسی و تعریفی از نسبت پژوهش با امر سیاسی است.
ادامه مطلب
پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین المل در راستای نشست های جمعی خود در ماه آذر نشست های علمی « نسبت پژوهش با امر سیاسی » را در نظر گرفته است هدف از این برنامه بررسی و تعریفی از نسبت پژوهش با امر سیاسی است.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، سخنانی از سوی رئیس جمهور و برخی مسئولین این کشور در خصوص لزوم بازنگری در برجام طرح شد. سخنرانی اخیر ترامپ و اعلام راهبرد دولت این کشور در مواجهه با برجام و فعالیتهای منطقه ای جمهوری اسلامی ایران بازتاب زیادی در محافل علمی، سیاسی و رسانه ای داشته است . چرایی، چگونگی و تبعات اتخاذ این مواضع و بررسی آینده برجام در پرتو این تحولات، موضوع اصلی این نشست می باشد.
ادامه مطلب
گرچه قریب به سه دهه از حماسه باشکوه دفاع مقدس می گذرد و نویسندگان و پژوهشگران زیاد در تبئین و تحلیل آن تلاش فراوانی انجام داده اند. لکین عظمت و گستردگی محتوای آن که نتیجه اخلاص و ایثار شهدا و جانبازان به رهبری امام خمینی (ره) بوده است؛ ما را به مطالعه بیش از پیش آن وا می دارد. پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در نظر دارد به جنبه های نا شناخته تر این حماسه معنوی بپردازد.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: بدون تردید زمینه های فکری – سیاسی در رخداد واقعه عظیم عاشورا تاثیر گذار بود. مدینه، کوفه و شام سه ظلع جغرافیای سیاسی سال ۶۱ هجری است که هر کدام حامل زمینه های فکری سیاسی خاص خود بوده اند و در آن سال تلاقی میان این سه ضلع اتفاق افتاد که پدید آمدن روز واقعه نقش داشته است . از این رو، بررسی زمینه های فکری – سیاسی آن زمان در فهم عمیق قیام عاشورا کمک بسزایی خواهد کرد.
ادامه مطلب
خلاصه نشست: با توجه به تلاش مقامات و جریانهای کرد شمال عراق برای برگزاری همه پرسی استقلال در ماه سپتامبر ۲۰۱۷ و برجسته شدن موضوع استقلال کردستان عراق، در این نشست ضمن تبیین ابعاد مختلف مساله همه پرسی به واکاوی روند استقلال کردستان عراق پرداخته خواهد شد و سپس پیامدهای احتمالی این موضوع مورد بررسی قرار خواهد گرفت. مساله استقلال کردهای عراق به رغم پیشینه تاریخی و ابعاد هویتی خاص خود به طور مشخص از دهه ۱۹۹۰ وارد مرحله اصلی خود شد و اکنون با اصرار رهبران کرد بر برگزاری همه پرسی و لزوم جدایی از عراق وارد نقطه عطف مهمی شده است. اینکه این همه پرسی به چه سمت و سویی رفته و چه نتایجی خواهد داشت و پیامدهای ناشی از این موضوع به عنوان یکی از مسائل مهم منطقه ای جای بررسی جدی دارد.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: اگر نگوییم مهمترین، اما بدون تردید یکی از مهمترین مناقشه‌ها میان اصحاب علوم سیاسی در ایران، مناقشه بر سر «کاربردی»کردنِ آن است. اندیشه‌ی سیاسی، یا دقیق‌تر بگوییم، «تاریخِ» اندیشه‌ی سیاسی در این میان، از دید حامیانِ «کاربردی»کردنِ علوم سیاسی، متهمِ ردیفِ اول است، زیرا به زعمِ آنان، ماهیتِ اساساً نظریِ این حوزه است که با تسلط بر عرصه‌ی آموزش و پژوهشِ علوم سیاسی، راه را بر «کاربردی»کردنِ این علوم بسته است. از سوی مقابل، اصحاب اندیشه‌ی سیاسی، در بیرون و در مقامِ نمایندگانِ انتصابیِ ساحتِ نظری،در عینِ دفاع از آن به طُرُقِ گوناگون، در درون، به واسطه‌ی عدمِ پیوند کوششِ نظری‌شان با واقعیتِ موثّر و عملیِ عرصه‌ی سیاسی و اجتماعی در ایران، با «وجدانی مُعذب» دست و پنجه نرم می‌کنند. کوشش ما در این مقاله، نشان‌دادنِ بلاموضوع‌بودنِ «معرفتیِ» این مناقشه، و موضوعیتِ آن از حیثِ «ساختارهای سیاسی و اجتماعی» در ایرانِ معاصر است. برای این کار، نخست در یک معنای عام، نشان خواهیم داد که علم سیاست در معنای جدید آن، یعنی به عنوان یکی از نتایجِ بلافصلِ فلسفه‌ی سیاسی مدرن، اساساً در نفیِ «ارزشِ» فعالیتِ نظری به ما هو نظری، ممکن گشت. به عبارت دیگر، علم سیاست جدید، نه صرفاً محصولِ کوشش برای تدوین یک دانشِ سیاسیِ موثّر و قابل‌تحقق از حیثِ عملی، بلکه بالاتر از آن محصول کوشش برای «عملی»کردنِ خود فلسفه بود. بنابراین مناقشه‌ی «نظری»/«کاربردی» در علوم سیاسی میانِ اصحاب ایرانیِ آن، از حیثِ مبانیِ معرفتیِ علم سیاست جدید، بلاموضوع است. اما فهمِ این مناقشه‌ی «واقعی»، مستلزمِ بحثی در معنای اخصِ کلمه، یعنی وضعِ علوم سیاسی در ایرانِ معاصر است، نه علم سیاست جدید در معنای عام آن. ما در این مقاله نشان خواهیم داد که مناقشه‌ی مزبور، فرعِ بر «بی‌جایگاه‌بودنِ» علمِ سیاست جدید در ایران، به لحاظِ ساختارهای سیاسی و اجتماعی است و بسط و گسترشِ کَمّیِ آموزش و پژوهش در این رشته از زمانِ تاسیس مدرسه‌ی علوم سیاسی تا کنون، کمکی به علوم سیاسی (اعمِ از شاخه‌های نظری و عملیِ آن)، برای یافتنِ «جایگاه»اش در ساختار سیاسی و اجتماعی نکرده است
ادامه مطلب
ادامه مطلب
چکیده سخنرانی: با توجه به قطع شدن روابط قطر با چند کشور عربی با محوریت عربستان سعودی در این نشست تلاش خواهد شد تا ضمن اشاره به بحران اخیر به واکاوی بسترها و زمینه های ایجاد بحران در روابط عربستان و قطر پرداخته شود و سپس پیامدهای احتمالی آن در سطوح مختلف مورد بررسی قرار گیرد. در این راستا تبیین فرصتهای ناشی از این بحران برای جمهوری اسلامی ایران نیز اهمیت بالایی دارد.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: سفر رئیس جمهور آمریکا به عربستان سعودی با توجه به قراردادهای چند صد میلیارد دلاری بین این دو کشور بخصوص خریدهای تسلیحاتی سعودی ها؛ برگزاری اجلاس کشورهای اسلامی و امریکا در ریاض و سخنرانی ها و بیانیه های ضد ایرانی صادر شده در این اجلاس، حاکی طراحی سیاست جدیدی از سوی امریکا و عربستان سعودی جهت مقابله با جمهوری اسلامی ایران می باشد. بررسی علل انجام این سفر و پیامد های آن بخصوص برای جمهوری اسلامی ایران (در حوزه سیاسی و امنیتی) موضوع و محور اصلی این نشست را سامان می دهد.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
ادامه مطلب
چکیده سخنرانی : چگونگی شکل‌گیری گروه‌های تروریستی در شمال آفریقا، دیدگاه‌ها و اهدافشان، منابع مالی پشتیبان آنها، تعامل دیگر جنبش‌ها با این سازمان‌ها؛ نظیر: اخوان المسلمین، حرکت النهضه تونس، القاعده، انصار الشریعه، جماعت مجاهدان لیبی، جنبش التوحید و الجهاد در غرب آفریقا ، رابطۀ این گروه‌ها با قدرت‌های جهانی، تندروی‌های دینی در منطقه که منجر به پیوستن بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها و مراکز علمی به این گروه‌ها می‌شود و انگیزه‌ها و گرایش‌های آنان از پیوستن به این گروه‌ها در این سخنرانی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.
ادامه مطلب
چکیده سخنرانی : اولین جلسه پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در سال ۱۳۹۶ روز سه شنبه بیست و نهم فروردین ماه در محل پژوهشکده تشکیل شد. موضوع جلسه "تحلیل انتخابات پیش روی ریاست جمهوری اسلامی ایران" بود که با حضور اعضای هیات علمی پژوهشکده برگزار گردید. یکی از اساتید در صحبت های خود چند نکته را یادآور شد: موضوع انتخابات فرصتی است که کارهای مطالعاتی روی وقایع سیاسی- اجتماعی داشته باشیم. ما اگر بخواهیم مشارکتی در این امر داشته باشیم ابتدا باید بتوانیم تحلیل و تفسیر و یا نظریه پردازی از وقایع داشته باشیم و این همان چیزی است که مورد نیاز مردم است. حوزه اقتصاد تبدیل به مهمترین مسئله اجتماعی و سیاسی در این انتخابات شده است.اجرای اقتصاد مقاومتی که در مقابل اقتصاد لجام گسیخته و بیمار شبه لیبرالی موجود عرضه شده است، مطالبه اصلی مردم از دولت آتی می باشد. عضو هیات علمی دیگری ادامه داد: سیاست عرصه محدودی است که به مناسبات قدرت و نیازهای عامه مردم برمی گردد و در طول تاریخ تغییر آنچنانی پیدا نکرده است. بحث های اقتصادی و موارد مرتبط با معیشت مردم در همه کشورها حرف اول را می زند. یکی دیگر از اساتید با اشاره به اینکه هر دولتی که روی کار بیاید باید با دو محیط داخلی و بین الملل کنار بیاید و گشایشی در آنها ایجاد کند ادامه داد: محیط داخلی عمدتاً تحت تأثیر بحث اقتصاد و رکود موجود است و دولتی که می آید حتی اگر گشایش مختصری ایجاد کند خوب است. محیط بین الملل نیز پیچیده شده است و علیرغم اینکه قدرت داریم و تعیین کننده هستیم اما قدرت مانور دیپلماسی کمی داریم. این دو مسئله از الزامات دولت آینده است. مباحث انتخابات تاثیرگذار در برنامه ها و تحولات آینده کشور خواهد بود. استاد دیگری اینگونه ادامه داد: حضور جامعه دانشگاهی در انتخابات به دو معنا ممکن است. اینکه بخواهیم در آرای عمومی تاثیر بگذاریم که نمی توان مستقیماً در یک زمان اندک بر آرای عمومی اثر گذاشت. اما تاثیرگذاری بر فضای ژورنالیستی و کاندیداها ممکن است. از مواردی که باید مورد توجه قرار گیرد اینکه دولت در ایران زیاد جدی گرفته نشده است و جایگاه آن بخوبی تبیین نشده است و افراد براحتی از مسئولیت خود سرباز می زنند. در پایان جلسه مقرر شد که جلسات دیگری با موضوع انتخابات با سرفصل های مشخص برگزار شود و اساتید دیدگاههای خود را بیان کنند.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: بازخوانی تاریخ انقلاب اسلامی، با رویکردی میان‌رشته‌ای و از منظر تاریخ فکری مد نظر این بحث است. در این بحث، مولفه‌های فکر سیاسی در آثار سینمایی برجسته پیش از انقلاب، استخراج می‌شود تا در یک چارچوب نظری منسجم، بتوان از آن در جهت ارائه روایتی فکری از وقوع انقلاب اسلامی بهره برد
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: آنچه در وضعیت فعلی دانش سیاسی مسئله ساز شده ابهام مفاهیم این دانش و مشخص نبودن نسبت میان شاخه های مختلف آن است. جایی که این مسئله نمود آشکارتری دارد حوزهٔ نظریهٔ سیاسی است؛ به گونه ای که روشن نیست چه نسبتی میان نظریهٔ سیاسی با اندیشهٔ سیاسی، فلسفهٔ سیاسی و پژوهش سیاسی وجود دارد و اصولاً تفکیک آن با هریک از این عنوان ها برای پاسخ گویی به کدام نیاز اندیشمندان و کنشگران سیاسی صورت گرفته است. در چنین وضعیتی پرسش دارای اهمیت این است که چگونه می شود از مطالعهٔ "نظریه های سیاسی" به "مطالعهٔ "نظریهٔ سیاسی" روی آورد و با شناخت دقیق تر حدود آن، راه را برای دستیابی به شیوه های نظام مندتر انتقال دانش لازم برای نظریه پردازی کارآمد سیاسی گشود.
ادامه مطلب
خلاصه سخنرانی : در موضوع زمینه های شکل گیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا که طی سالهای اخیر اتفاق افتاده است، سه متغیر قابل بحث است: اول، تحریمهای بین المللی که به انحاء مختلف مستقیم و غیر مستقیم روی موضع ایران تاثیر گذاشته اند و باعث شده اند که ایران با اراده جدی‌تر و انرژی بیشتری وارد مذاکره با آمریکا شود.دوم تغییر نخبگان سیاسی هم در ایران و هم در آمریکا که باعث شد فضای ملایمی در روابط دو کشور ایجاد شود. و سوم تحولات منطقه ای است که به خیزش جریانهای تکفیری انجامیده و امنیت غرب آسیا را تحت تأثیر قرار داده است. بستر سیاسی موجود برای مذاکرات ایران و آمریکا، ناظر به مسائل و مشکلات ریشه‌دار بین ایران و آمریکا می باشد. مطالعات نشان می دهد که فضای تخاصمی ایجاد شده در روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب اسلامی ایران، یکنواخت نبوده و بلکه مستمکراً در حالت نوسان بوده است. تخاصم موجود مکرراً به سمت تشدید و سپس ملایم شدن تمایل داشته است. مشکلات موجود بین دو کشور از جهتی به رابطه ایران و آمریکا قبل از انقلاب برمی گردد و از جهت دیگر به تحولات در روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب مربوط می‌شود. به نظر می‌رسد متغیر کلیدی که باعث تداوم فضای تخاصم شده است، مسئله حمایت آمریکا از اسرائیل می باشد و تا زمانی که این مسئله وجود داشته باشد، تخاصم باقی خواهد ماند. اگرچه همین مسئله هم مانع تعاملات موقتی نبوده است. در طول سی- چهل سال اخیر، منافع دو کشور در ابعاد مختلف باعث شده است که بعضاً دو طرف، به سمت همکاری‌های محدود کشانده شوند. مذاکرات هسته ای هم در چنین فضایی شکل گرفت. منافع دو کشور آنها را به همکاری بر سر موضوع مشخص هسته ای کشاند که البته گام بزرگی در جهت حل مشکلات موجود دو طرف بود. با این حال، قابل پیش‌بینی بود که فضای تخاصمی مجدداً بازخواهد گشت و دولت آمریکا مسائل دیگری مثل فعالیتهای موشکی ایران را به عنوان بهانه تقابل و کشمکش مطرح خواهد کرد.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: عرصه دولت در چند دهه گذشته محل ظهور دولتهای مختلفی بوده است که هریک بر اساس دیدگاه و رویکرد سیاسی خاص بدنبال تغییرات مورد نظر خود بوده اند وتلاش نموده‌اند تا اهداف وجهت گیری های مورد نظر خود را به پیش ببرند در این پژوهش بدنبال پاسخ به این سوال می باشیم که : رویکرد های سیاسی حاکم بر دولت ها چه تاثیری برعملکرد این دولتها در عرصه اقتصاد وفرهنگ داشته اند؟ چه تفاوتها و تشا به های عملکردی با یکدیگر در عرصه های مختلف، اقتصادی ،فرهنگی داشته اند؟ فرضیه این پژوهش آن است که علیرغم تفاوت در رویکرد سیاسی دولت ها ی بعد از انقلاب در ایران، نتائج عملی عملکردی آنها در عرصه فرهنگی ، اقتصادی با یکدیگر شباهت زیادی دارد. روش این پژوهش تاریخی –تطبیقی است در این پژوهش با تلفیقی از دوسطح تحلیل خرد وکلان در تحلیل دولت بهره جسته وبه چرائی این شباهتهای عملکردی خواهیم پرداخت.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: انتخابات اخیر ریاست جمهوری آمریکا که در آن فردی بدون سابقهٔ مسئولیت سیاسی و حتی فعالیت حزبی مشخص و مؤثر- و با پیشینهٔ اخلاقی مشکوک- و به اتکای قدرت مالی توانست به پیروزی برسد، بار دیگر نگاه ها را متوجه کاستی های نظام انتخاباتی آمریکا و از آن فراتر، نظام های انتخاباتی دموکراسی های معاصر کرد. بخش عمدهٔ انتقادها از نظام انتخاباتی آمریکا معطوف به کهنگی آن است و به این که به گونه ای شکل گرفته که به نامزدی امکان پیروزی می دهد که ممکن است برگزیدهٔ اکثریت مردم آن کشور نباشد. اما در کنار این دسته از انتقادها باید توجه داشت که به طور کلی انتخابات مبتنی بر اکثریت عددی افراد، در جوامعی که به نابرابری اقتصادی شدید و ضعف آموزش سیاسی دچارند، معضلات اجتماعی- سیاسی مهمی همچون سلطهٔ پول و عوام فریبی پدید آورده است. دست اندرکاران این نظام ها و کسانی که از چنین ساز و کارهای ناکارآمدی سود می برند همواره چنین القا کرده اند که چنین ساز و کار بی کفایت و واپس مانده ای تنها شیوهٔ ممکن و مطلوب است. در چنین وضعیتی طرح بحث دربارهٔ امکان برقراری یک "نظام موازنهٔ مثبت آرا" برای بهبود فرایند انتخابات در دموکراسی های امروز ضروری به نظر می رسد.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
ادامه مطلب
