بررسی زمینه های مذاکرات بین ایران و آمریکا در موضوع هسته ای - دکتر عبداله قنبرلو

خلاصه سخنرانی : در موضوع زمینه های شکل گیری مذاکرات هسته‌ای بین ایران و آمریکا که طی سالهای اخیر اتفاق افتاده است، سه متغیر قابل بحث است: اول، تحریمهای بین المللی که به انحاء مختلف مستقیم و غیر مستقیم روی موضع ایران تاثیر گذاشته اند و باعث شده اند که ایران با اراده جدی‌تر و انرژی بیشتری وارد مذاکره با آمریکا شود.دوم تغییر نخبگان سیاسی هم در ایران و هم در آمریکا که باعث شد فضای ملایمی در روابط دو کشور ایجاد شود. و سوم تحولات منطقه ای است که به خیزش جریانهای تکفیری انجامیده و امنیت غرب آسیا را تحت تأثیر قرار داده است. بستر سیاسی موجود برای مذاکرات ایران و آمریکا، ناظر به مسائل و مشکلات ریشه‌دار بین ایران و آمریکا می باشد. مطالعات نشان می دهد که فضای تخاصمی ایجاد شده در روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب اسلامی ایران، یکنواخت نبوده و بلکه مستمکراً در حالت نوسان بوده است. تخاصم موجود مکرراً به سمت تشدید و سپس ملایم شدن تمایل داشته است. مشکلات موجود بین دو کشور از جهتی به رابطه ایران و آمریکا قبل از انقلاب برمی گردد و از جهت دیگر به تحولات در روابط ایران و آمریکا بعد از انقلاب مربوط می‌شود. به نظر می‌رسد متغیر کلیدی که باعث تداوم فضای تخاصم شده است، مسئله حمایت آمریکا از اسرائیل می باشد و تا زمانی که این مسئله وجود داشته باشد، تخاصم باقی خواهد ماند. اگرچه همین مسئله هم مانع تعاملات موقتی نبوده است. در طول سی- چهل سال اخیر، منافع دو کشور در ابعاد مختلف باعث شده است که بعضاً دو طرف، به سمت همکاری‌های محدود کشانده شوند. مذاکرات هسته ای هم در چنین فضایی شکل گرفت. منافع دو کشور آنها را به همکاری بر سر موضوع مشخص هسته ای کشاند که البته گام بزرگی در جهت حل مشکلات موجود دو طرف بود. با این حال، قابل پیش‌بینی بود که فضای تخاصمی مجدداً بازخواهد گشت و دولت آمریکا مسائل دیگری مثل فعالیت‌های موشکی ایران را به عنوان بهانه تقابل و کشمکش مطرح خواهد کرد.