دکتر محمدنژاد: روایت های شاهنامه برای جهانیان تازگی دارد
مراسم بزرگداشت مقام فردوسی و زبان فارسی روز ۲۴ اردیبهشت به همت پژوهشکده زبان و ادبیات و با همکاری معاونت فرهنگی-اجتماعی برگزار شد. این نشست با سخنرانی دکتر یوسف محمدنژاد، رئیس پژوهشکده زبان و ادبیات آغاز شد. محمدنژاد در بخشی از سخنان خود گفت: روایت‌ها و داستان‌های کهن ایرانی، که بسیاری از آنها در قالب روایت‌های اسطوره‌ای و داستان‌های حماسی و پهلوانی در شاهنامۀ حکیم ابوالقاسم فردوسی توسی فراهم آمده است، سراسر یادگارهایی ازگذشتۀ پرافتخار و تاریخ پرفراز و نشیب مردم ایران زمین است. این روایت‌ها عموماً برپایۀ معانی و مفاهیم ژرفی استوارند که از یک سو ریشه در نهاد و فطرت انسان دارند و از دیگر سو جلوه‌هایی از آرمان‌ها، باورها، اندیشه‌ها و گرایش‌های مردم ایران از دوران پیش از تاریخ تا نخستین دوران تاریخی این مرز و بوم هستند.
دکتر محمدنژاد افزود: شاهنامه، سرشار از اساطیر و روایت‌های باستانی ایران است. اشارات موجود در آثار کهن ایرانی که هم اکنون به شکل مکتوب اما اندک برجای مانده است، با شاهنامۀ فردوسی و جوه اشتراک فراوانی دارند. فردوسی، روایت‌ها و حکایت‌های اسطوره بنیاد و حماسی موجود در اندک منابع برجای مانده از دوران باستان ایران را با سخت‌کوشی، خلّاقیت و هنرمندی هر چه تمام‌تر با زبان و بیانی زیباتر و زودیاب‌تر از دیگران عرضه کرده و بدان‌ها حیاتی نو بخشیده و جاودانه‌شان کرده است؛ روایت‌ها و حکایت‌هایی که اکنون نیز می‌توان آنها را با روش‌ها و ابزارهایی نوین و زبان و بیانی تازه برای مخاطبان غیرفارسی زبان در سطح جهان روایت کرد.
دکتر محمدسالار کسرایی، معاون فرهنگی-اجتماعی نیز پس از خوشامدگویی و ابراز خرسندی از همکاری با پژوهشکده ادبیات، به بیان نیاز جامعه امروز به شاهنامه و شخصیت فردوسی پرداخت.
دکتر ابوالقاسم اسماعیل پور، اسطوره‌شناس و استاد دانشگاه شهیدبهشتی، سخنران مدعو این جلسه بود و در سخنانی مبسوط به تبیین ساختار اسطوره‌ای شاهنامه در بخش‌های مختلف، توضیح نظام سه طبقه‌ای و نیز تبیین ژرف‌ساخت‌های تاریخی و اساطیری شاهنامه و انطباق آن با اسطوره هزاره‌گرایی ایران باستان پرداخت و تقسیم محتوایی شاهنامه به سه دوره هزارساله را مورد اشاره قرار داد که شامل هزاره اول (فرمانروایی کیومرث تا جمشید)، هزاره دوم (حکومت ضحاک) و هزاره سوم یعنی هزاره رهایی (از فریدون تا کیخسرو) است.
آخرین سخنران این نکوداشت، دکتر علیرضا شعبانلو، عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به تحلیل اسطوره آفرینش پرداخت و در بخشی از سخنان خود گفت: « در پژوهشِ تطبیقی و تحلیلی اساطیرِ برخی ملل، این نتیجه به دست آمد که فرایند پیدایشِ آشوب و انتقال از آن به نظم و سامان‌مندی، عملی روانی برای آرامش و تسکین روان انسانهاست و به دلیل یکسانی قوای شناختی و مشابهت عملکرد ذهن و روان انسانها، اسطوره‌های بسیاری در میان ملل گوناگون یافت می‌شود که از لحاظ بنمایه و هدف یکسان و تنها از لحاظ بیان متفاوتاند. آشوب ازلی مربوط به آن قسمت از اسطوره آفرینش است که در جناح شر قرار می‌گیرد. از کارکرد‌های مهمّ اسطوره آشوب می‌توان بدین موارد اشاره کرد: باز آفرینی زمان ایده ال آغازین به وسیله تکرار عمل آفرینش؛ ماندگار و کارا کردن اساطیر در ادوار بعدی؛ معنا بخشیدن به زندگی و جاودانه کردن انسان؛ نگرش خوشبینانه به زندگی و امکان حذف عوامل نامطلوب از آن؛ معرّفی مراتب وجودی خدایان و انسانها و دیگر مخلوقات و تبیین منزلت اجتماعی بر اساس مرتبه وجودی.»
این نکوداشت با اجرای نقالی خانم پریسا سیمین‌مهر، از نقالان با تجربه ایران به پایان رسید.
نظر شما :