گزارش نشست علمی-تخصصی گروه پژوهشی جامعه و امنیت با موضوع «بررسی جایگاه نرخ تورم مصرف کننده در نظام آماری کشور»

گزارش نشست علمی-تخصصی گروه پژوهشی جامعه و امنیت

«بررسی جایگاه نرخ تورم مصرف کننده در نظام آماری کشور»

با ارائه آقای دکتر جواد حسین زاده

در این نشست علمی که در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار گردید، ابتدا آقای محمدعلی مینایی، مدیر کرسی‌های مطالعات راهبردی گروه پژوهشی جامعه و امنیت و دبیر نشست، پس از تسلیت شهادت جمعی از هموطنانمان در اهواز در پی فاجعه تروریستی و ناجوانمردانه ضمن اشاره به اهمیت آمارها در معرفی شرایط اجتماعی و اقتصادی خاطر نشان کردند؛ مرکز آمار ایران مسئول اصلی اعلام نرخ تورم در کشور است. امری که نرخ تورم مصرف‌کننده نیز از آن مستثنی نیست. با این حال، ادراک عمومی با آمار اعلامی از سوی مرکز آمار در این زمینه تفاوت جدی دارد. چنین شکافی اعتماد عمومی جامعه نسبت به دستگاه‌های سیاست‌گذار و اجرایی و برنامه‌ریز کشور را کاهش می‌دهد و این بخشی از کاهش امنیت در جامعه را رقم می‌زند.  در این جلسه تلاش می‌شود تا به این مسئله پاسخ علمی و دقیق داده شود.

در ادامه آقای دکتر جواد حسین‌زاده  ضمن بررسی مفهوم تورم آن را چنین تعریف کردند: تورم وضعیتی است که سطح عمومی قیمت‌ها به طور مداوم و به مرور زمان افزایش می‌یابد. ایشان با اشاره به اهمیت موضوع تورم و اینکه باید دستگاهی متولی رصد و پایش وضعیت آن در کشور باشد، خاطر نشان کردند که در فرآیند توسعه، همراه با رشد و توسعه اقتصادی و گسترش دامنه فعالیت‌های بانک مرکزی و نیز فرآیند تخصصی‌شدن امور در کشورهای مختلف، و به خصوص عزم جهانی برای کنترل تورم توسط سیاست‌های پولی و مالی وظیفه ثبات تورمی در دستور کار بانک‌های مرکزی قرار گرفته و تولید آمار تورم به مراکز آماری واگذار شده است و در قوانین مراکز آماری دنیا هم وظیفه تهیه حسابهای ملی و شاخص قیمت به طور شفاف به عهده این مراکز گذاشته شده است.

به طور کلی شاخص تورم در زمره انواع شاخص‌های قیمت تولید شده در مرکز آمار ایران است و در این میان شاخص قیمت مصرف‌کننده خود متشکل از شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای کل کشور، شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای شهری، شاخص قیمت مصرف‌کننده خانوارهای روستایی و همچنین شاخص قیمت به تفکیک دهک‌های هزینه‌ای است.

دکتر حسین‌زاده در ادامه به بررسی تفاوت ادراک عمومی در رابطه با آمارهای منتشره پرداخت و خاطر نشان کرد معمولا مردم احساس نامتقارنی نسبت به تورم دارند و دلیل آن این است که معمولا مردم در محاسبات ذهنی خود به اقلامی که اخیرا افزایش قیمت شدیدی داشته­اند نسبت به اقلامی که قیمت آن­ها ثابت مانده و یا کاهش داشته­اند، وزن بیشتری می­دهند. درحالیکه در محاسبات رسمی، وزن همه اقلام مستقل از نوسانات قیمت (افزایش یا کاهش) در طول زمان ثابت و بدون تغییر می­ماند.

در پایان آقای محمدعلی مینایی، ضمن ارائه جمع بندی نهایی جلسه با اشاره به اینکه میان ادراک عمومی و آمارهای اعلام‌شده نوعی شکاف و فاصله وجود دارد، تلاش دستگاه‌های آماری به منظور روشن‌کردن سازوکارهای علمی تولید آمارهای مختلف برای افکار عمومی را امری مهم در راستای صیانت از اعتماد عمومی به نهادهای سیاستگذار در کشور برشمردند.