چهاردهمین نشست قدرت نرم - دکتر ابومحمدعسگرخانی

گزارش چهاردهمین نشست کرسی مطالعات راهبردی قدرت نرم گروه پژوهشی جامعه و امنیت با موضوع «بررسی قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در مواجهه با ایالت متحده در خاورمیانه» با ارائه آقای دکتر ابومحمدعسگرخانی و در تاریخ 17/02/97

این نشست علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به دبیری جناب آقای محمدعلی مینایی، مدیر کرسی‌های مطالعات راهبردی مرکز مطالعات جامعه و امنیت برگزار گردید.

در این نشست ابتدا دکترعسگرخانی،تعریفی از انواع قدرت (قدرت سخت، قدرت نرم و قدرت هوشمند) را ارائه دادند و افزودند: انواع قدرت باید به صورت یک بسته مکمل و در کنار هم مورد بررسی قرار گیرد. زیرا واگرایی قدرت و عدم توجه به یکی از منابع قدرت، باعث بی ثباتی سیستم می‌شود. هم قدرت نرم هم قدرت سخت هم قدرت هوشمند هر سه همزمان مورد نیاز است. اما قدرت سخت حرف اول را می زند. قدرت نرم بدون قدرت سخت به تنهایی نمی‌تواند امنیت را تضمین کند و قدرت سخت نیز به تنهایی نمی‌تواند.

برای شناخت قدرت‌ها، ابتدا باید دید که بر چه اساس قدرت‌ها را می‌توان اندازه‌گیری کرد. قدرت سخت قدرتی است که عینی[1] و قابل اندازه گیری باشد (مانند قدرت اقتصادی و نظامی)؛و آنچه که ذهنی[2] و غیر قابل اندازه گیری باشد را قدرت نرم می‌نامند. ریشه قدرت نرم به زمان فلاسفه یونان باستان و سقراط و ارسطو برمی‌گردد. البته در نبود قدرت سخت،  قدرت نرم وجود نخواهد داشت.

با توجه به مسائل مذکور می‌توان گفت امریکا هر دو نوع قدرت سخت و نرم را در نقاط مختلف جهان از جمله در خاورمیانه و نسبت به جمهوری اسلامی ایران به صورت توأمان بکار می‌گیرد. در حوزه قدرت سخت، آمریکا، قوانین سخت[3]؛ و از قدرت نرم، قوانین نرم[4]علیه ایران و علیه دشمنان خود استفاده می‌کند. قوانین نرم نُرم ها و قواعد اجتماعی و سیاسی‌ و حقوقی‌ای هستند که کشورها را از طریق معاهدات و قوانین به لبه پرتگاه سقوط هدایت می‌کنند.

در واقع ایالت متحده در مواجهه با ایران نیز قدرت نرم را بر اساس قوانین نرم اعمال می‌کند و ایران را با قوانین نرم در سه حوزه فرهنگی، اقتصادی و امنیتی مهار می‌کند که سه ضلع یک مثلث هستند. اگر هر کدام از این سه رأس سقوط کند، توانمندی و قدرت ایران از بین می‌رود و دیگر مثلثی وجود نخواهد. از نمونه های اعمال این سیاست را در توافقنامه برجام می توان دید که ایران را از توانمند‌سازی قدرت سخت خود در همه زمینه های سلاح های هسته‌ای (و نه فقط بمب هسته ای) محروم کرد. برجام اگر یک معاهده بین المللی نباشد، یک رژیم است و قانون نرم است. در مقدمه برجام موضوع خلع سلاح ابدی ایران در خصوص سلاح های هسته‌ای تصریح شده است. از این طریق امریکا به جای استفاده از قدرت سخت (نظامی) از راه خلع سلاح می‌تواند ایران را مهار کند و به نتایج مورد نظرش برسد.

در حال حاضر امریکا با تبدیل قدرت نرم به قوانین نرم از طریق هنجارها، قوانین و مقرراتی که از طریق مکانیزم‌هایی مانند برجام تولید می شود، ایران را مهار می کند.

آقای دکتر عسگرخانی در ادامه بهترین راه برون رفت از اوضاع کنونی کشور را تبدیل قدرت نرم ایران در خاورمیانه به قوانین نرم(در مقابل قوانین نرم وضع شده آمریکا) دانست. از نظر ایشان نداشتن استراتژیمتقابل در این موارد و مسائل، موجب جذب استراتژی دشمن و عدم تحرک در برابر آن خواهد شد.

در پایان این نشست برخی از حضار در بیان نقد و نظر، بر لزوم ایجاد مکانیزمی قوی و مؤثر در فرآیند وضع قوانین نرم توسط جمهوری اسلامی ایران تاکید نمودند.