گروه ارتباطات، فرهنگ و سیاست

برنامه و چشم‌انداز

 گروه پژوهشی ارتباطات، فرهنگ و سیاست

تهیه کننده:

گروه ارتباطات، فرهنگ و سیاست

 

مقدمه

گروه ارتباطات ، فرهنگ و سیاست به منظور تمرکز بر مسائل حوزه  فرهنگ و سیاست در کشور با رویکرد ارتباطاتی، اجرای پژوهش‌های نظری، کاربردی و توسعه‌ای در این حوزه و همچنین ایجاد و افزایش تعاملات علمی و سازمانی در سطوح خرد و کلان مطابق با این برنامه و چشم انداز تأسیس می­شود.

           

 ماده ۱-ماهیت و اهمیت گروه ارتباطات، فرهنگ و سیاست

حوزة مطالعاتی میان رشته‌ای ارتباطات، فرهنگ و سیاست، سه زمینة اصلی ارتباطات، فرهنگ و علم سیاست را به هم پیوند می دهد. نظام ارتباطی و رسانه‌ای هم فرآیند و ابزار جامعه‌پذیری و فرهنـگ پـذیری و توسعه سیاسـی، فرهنگی و اجتماعی یک جامعه است و هم مکانیزم بستر ارتباطات فرهنگی و میان فرهنگی، ارتباطات سیاسی، دیپلماسی فرهنگی و رسانه‌ای، ارتباطات بین المللی و نظایر آن محسوب می‌شود. از سوی دیگر نظام ارتباطی و رسانه ای نیازمند سیاستگذاری و تعیین راهبردها و نقشه عمل برای نقش‌آفرینی صحیح در ساحت سیاست، فرهنگ و جامعه هستند. بر همین اساس حوزه میان رشته‌ای ارتباطات، فرهنگ و سیاست به دلیل عجین شدن نظام ارتباطی و رسانه‌ای با فرآیند و ساخت فرهنگ و سیاست و اجتماع به یک حوزه مساله محور تبدیل شده است و گروه ارتباطات، فرهنگ و سیاست پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات با تمرکز بر این حوزه میان رشته‌ای تاسیس شده است.

ماده 2- اهداف گروه

هدف اصلی گروه، پژوهش در حوزه مطالعات نظری و تجربی ارتباطات فرهنگی و سیاسی است. به طور جزئی­تر اهداف گروه را می توان در دو دسته برنامه های مطالعاتی و اجرایی برشمرد. البته اهداف گروه محدود به این موارد نیستند:

الف- برنامه ­های مطالعاتی

بلندمدت:

1. تلاش برای نزدیکی به مرزهای جهانی دانش در حوزه ارتباطات فرهنگی و سیاسی با هدف توسعه و انباشت دیدگاه ­ها و رویکردهای نظری و ارائه رویکردهای محلی
2. شناسایی و طراحی مدل‌های بومی ارتباطات فرهنگی و سیاسی با استفاده از نظریه­ های نوین این عرصه و انجام مطالعات بین رشته ­ای و در بافتار اجتماعی ایران
3. پژوهش در زیرشاخه­ های ارتباطات فرهنگی و سیاسی

کوتاه مدت:

1. شناخت ویژگی های تعاملی و کنشگران سواد رسانه ای با تمرکز بر 3 گروه کودکان، والدین و سیاست گذاران
2. تحلیل برنامه های دینی صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران برای رائه مدل های مطلوب ارتقای فرهنگ اسلامی-ایرانی

ب- برنامه های اجرایی

1. 1. تاسیس دوره دکتری ارتباطات و فرهنگ
   2. تعریف مجموعه برنامه گروه به منظور مشخص کردن اولویت‌ها و مساله‌های مهم مرتبط با نیازها و دغدغه‌های کشور
   3. تعریف دوره‌های آموزشی کوتاه‌مدت در سطح ملی و بین المللی
   4. اجرای پیمایش‌های ملی با هدف شناخت بنیادین از موضوعات و مسائل کشور به منظور ایجاد بستری برای سیاست­گذاری آگاهانه در حوزه ارتباطات فرهنگی و سیاسی
   5. تدوین و برگزاری نشست‌های علمی و تخصصی و سمینارهای خروجی محور (در قالب گزارش های راهبردی و توصیه های سیاستی یا مجموعه مقالات و ارسال آن برای سازمان ها و موسسات دولتی و خصوصی مرتبط با موضوعات و دغدغه ها و تولیدات علمی و پژوهشی گروه)
   6.  تدوین برنامه علمی و پژوهشی و همکاری های علمی مشترک با سایر پژوهشگاه ها و دانشگاه ­ها
   7.  ارتباط تعاملی با جامعه هدف از طریق ارائه داده‌ها، گزارش‌ها و گفتگوهای شفاف، تحلیلی و آینده‌نگرانه
   8. ایجاد و تقویت اجتماع علمی ارتباطات فرهنگی و سیاسی
   9. ارائه راهبردهای سیاستی و برنامه ­ریزی برای دیپلماسی و سیاست­گذاری فرهنگی و رسانه­ای
   10.  ترجمه و انتشار آثار علمی معتبر، بنیادی و به روز

ماده3- زمینه‌های مطالعاتی ارتباطات، فرهنگ و سیاست

ارتباطات و فرهنگ

ارتباطات تحت تاثیر فرهنگ و متغییرهای فرهنگی قرار دارد و بر آنها تاثیر می‌گذارد، این تاثیر و تاثر چنان درهم تنیده و پیچیده است که پرسش‌های مطالعاتی فراوانی را مطرح ساخته است. مساله اصلی در تمام این پرسش‌ها این است که چگونه محتوای رسانه­ ها و متون فرهنگی تولید می­شوند و معانی را می­سازند، محتواهای رسانه‌ای چگونه جهان را بازنمایی می‌کنند و زمینه‌های فرهنگی چه تاثیری بر تولید و مصرف محتواهای رسانه‌ای دارند، به طور خلاصه آنچه در این زمینه مهم تلقی می‌شود چگونگی ساخت و انتقال معنا در بستر رسانه‌ای و فرهنگی است. در چنین بستری است که مسائلی همچون مصرف رسانه‌ای، فرهنگ بصری، دیپلماسی فرهنگی، ارتباطات میان فرهنگی، سیاستگذاری فرهنگی، جهانی شدن فرهنگ، صنایع و تولیدات فرهنگی، فرهنگ روزمره، همگرایی رسانه‌ای، هنر (فیلم، موسیقی و و دین) برجسته می‌شود. محورهای اصلی پژوهش در این حوزه می‌تواند دربرگیرنده موارد زیر است:

• مطالعه نحوه تعاملات دین و رسانه
• مطالعه فرهنگ دیجیتال در ایران
• مطالعه فرهنگ بصری
• مطالعه سیاستگذاری فرهنگی
• مطالعه ارتباطات میان فرهنگی

ارتباطات و سیاست

حوزه بین رشته ­ای ارتباطات و سیاست به مطالعه روابط بین نظام سیاسی، سیستم رسانه­ ای و شهروندان با هدف فهم چگونگی تأثیر تعاملات این سه بر جامعه می‌پردازد. به بیان دیگر هدف، مطالعه قدرت و نظام سیاسی با تاکید بر مراودات میان سیاستمداران، رسانه و مردم در بستر تغییرات ارتباطی جامعه است. 

این حوزه پژوهشی تعامل بین سیاستمداران، رسانه­ ها و شهروندان را بدین صورت مطالعه می‌کند که سیاستمداران چگونه و تحت چه شرایط زمینه‌ای با شهروندان ارتباط برقرار می‌کنند، سازمان­های رسانه­ای و روزنامه­ نگاران چه نقشی در  ارتباط میان سیاستمداران و مردم دارند و چگونه از میدان قدرت تاثیر پذیرفته و بر آن تاثیر می‌گذارند، علاوه بر این مردم و گروه‌ها و احزاب سیاسی چگونه در بستر رسانه‌ای مطالبات خود را مطرح کرده و با میدان قدرت تعامل دارند. این زمینه‌های مطالعاتی به لحاظ تئوریک با بسترهای مطالعاتی شناخته شده‌ای نظیر دیپلماسی سیاسی، سیاستگذاری عمومی، ارتباطات سیاسی، ارتباطات بین‌الملل، سیاستگذاری ارتباطی و رسانه‌ای، ارتباطات و نظریه سیاسی، ارتباطات و اجتماعی شدن سیاست، تبلیغات و مبارزات سیاسی، رسانه و مشارکت سیاسی، افکار عمومی، ارتباطات سیاسی در بستر رسانه ­های اجتماعی، ارتباطات سیاسی و دیدگاه جنسیتی، روزنامه نگاری سیاسی و ... مرتبط هستند.

علاوه بر این در تعاریف جدید از توسعه که به عنوان یکی از اهداف کلیدی همه کشورها شناخته می شود، در کنار توسعه اقتصادی، اهمیت توسعه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی نیز درک شده و آن را زمینه‌ساز و مقوم توسعه اقتصادی می‌دانند که همه اینها در بستر ارتباطات و رسانه‌ها روی می‌دهد تا جایی که «ارتباطات توسعه» به عنوان یک مقوله مهم در مطالعات ارتباطات شناخته می‌شود. لذا مطالعه نسبت رسانه و توسعه به ویژه توسعه سیاسی و نقش رسانه در افزایش مشارکت سیاسی و در کنار آن توسعه اجتماعی و پرداختن به موضوعاتی نظیر نسبت رسانه با محیط زیست یا نهادهای مدنی (که به عنوان محورهای توسعه اجتماعی شناخته می شوند) واجد اهمیت فراوان است. بنابراین محورهای اصلی پژوهش دربرگیرنده موارد زیر است:

• مطالعه ارتباطات سیاسی در ایران
• مطالعه ارتباطات و  توسعه پایدار در ایران
• مطالعه سیاستگذاری رسانه‌ای
• مطالعه دیپلماسی فرهنگی، سیاسی و رسانه­ ای در سطح جهان

ماده ۴- ارکان و تشکیلات گروه

گروه پژوهشی ارتباطات، فرهنگ و سیاست از ارکان زیر تشکیل شده است:

1. مدیر گروه
2. اعضاء هیئت علمی گروه
3. کارشناس پژوهش یا دستیار پژوهشی گروه

ماده ۵- وظایف و اختیارات گروه

1. پژوهش و مطالعه در زمینه ­های موضوعی مذکور در ماده 3
2. تدوین خط مشی و برنامه­ های پژوهشی کوتاه­ مدت، میان مدت و بلندمدت گروه در دوره های زمانی مشخص
3. ایجاد ارتباط علمی با سایر گروه­ ها و انجمن‌های علمی در داخل و خارج از پژوهشگاه، ملی و بین المللی
4. نیازسنجی و پروژه یابی در چارچوب اهداف و زمینه­ های فعالیت گروه و مقررات پژوهشکده و پژوهشگاه
5. همفکری و پیشنهاد برنامه هایی برای ارتقاء سطح علمی و کیفی اعضاء گروه
6. تقویت همکاری تیمی و انجام مطالعات و پژوهش های گروهی مشترک در طرح های غیرموظف( طرح های پژوهشی ملی و سازمانی و...)
7. انجام موارد ارجاعی از سوی رئیس پژوهشکده و پژوهشگاه

ماده ۶- تصویب و اجرا

این برنامه در 6 ماده در تاریخ 13 دیماه 1401 به تصویب شورای پژوهشکده رسید و از تاریخ تصویب لازم الاجراست.