نقش رسانه‌های اجتماعی در پیشبرد اهداف سلامت

داود مهرابی

رسانه‌های اجتماعی اَشکال مختلف ارتباطات را تحت تأثیر قرار داده و متحول کرده است. نفوذ گسترده رسانه‌های اجتماعی در لایه‌های مختلف زندگی امروزی، نقش بی‌بدیل این رسانه‌ها را در پیشبرد اهداف مختلف از جمله سلامت مورد تأکید قرار می‌دهد.

سلامت در جامعه امروز به طور یقین به شکل بسیار حساسی با رسانه‌های اجتماعی پیوند خورده است. حساسیت این موضوع را می‌توان به دلایل مختلفی از جمله 1) میزان استفاده از رسانه‌های اجتماعی به ویژه در نسل‌های جوانتر (نسل Z و نسل آلفا)، 2) حجم اطلاعاتی که در این محیط انتشار می‌یابد و به اشتراک گذاشته می‌شود، 3) نقش الگوریتم‌ها در تعیین استفاده از محتوا به ویژه در بین کاربران جوانتر، و 4)همچنین وجود اطلاعات گسترده‌ای که اعتبار آنها به نگرانی جدی در بین متخصصان تبدیل شده، نسبت داد.

مراقبت سلامت (Healthcare) و نیز محیط زیست (Environment) از جمله موضوعاتی که بر اساس نتایج مطالعات مختلف جزء اولویت‌های نسل جوان قرار دارد. دو موضوعی که در هفته سلامت سال جاری به آنها توجه شده است.

یکی از نکات اصلی که در ارتباط با اهمیت این دو موضوع (سلامت و محیط زیست) وجود دارد، نقش آموزش در دوران کودکی و نوجوانی است، موضوعی که متخصصان در مطالعات مختلف ضمن اذعان به آن، در مورد انجام آن نیز تأکید دارند.

با توجه به اینکه نوجوانان امروزه بخشی قابل توجهی از وقت خود را در رسانه‌های اجتماعی می‌گذرانند، فارغ از پیامدهایی که این "همواره پیوستگی به رسانه‌های اجتماعی" می‌تواند برای نوجوانان داشته باشد، فرصت‌های مثبت و سازنده این رسانه‌ها می‌تواند منجر به زندگی سالم‌تر در محیط زیست سالم‌تر نیز شوند، که البته دستیابی به چنین اهداف ارزشمندی نیازمند بهره‌گیری از روش‌های علمی به منظور جمع‌آوری مستندات علمی و کاربست آنها است.

این فرصت‌ها حاصل گذار از فضای مستند کردن زندگی در رسانه‌های اجتماعی است، زیرا با آشکار شدن ظرفیت‌های رسانه‌های اجتماعی – به ویژه در  دوران پس از همه‌گیری کرونا – امروزه از رسانه صرفاً برای مستندکردن زندگی استفاده نمی‌شود و اهداف آموزش، راه‌اندازی کسب و کار، یادگیری، توسعه ارتباطات فردی، و تقویت مهارت‌ها نیز مورد توجه کاربران از جمله نوجوانان قرار داد.

با در نظر داشتن تغییر کارکردهای رسانه‌های اجتماعی، در این مورد که دستیابی به تصویری روشن از تأثیر رسانه‌های اجتماعی بر رفتار نوجوانان امری بسیار پیچیده و دشوار است، شک و تردیدی وجود ندارد. وجود انواع مختلف رسانه‌های اجتماعی با بلوک‌های کارکردی آنها و همچنین همگرایی روزافزون چنین رسانه‌هایی دستیابی به یک شناخت سازنده از نحوه رفتار کاربران در رسانه‌های اجتماعی را چالش‌برانگیز می‌کند.

برغم چالش‌برانگیز بودن محیط رسانه‌های اجتماعی و نیز خلاءهای دانشی موجود، تکیه بر تجارب کاربران و به ویژه نوجوانان می‌تواند در مسیر استفاده کارآمد از چنین محیط کارگشا باشد. رسانه‌های اجتماعی با ظرفیت تعامل پویایی که در آنها وجود دارد، می‌توانند محیط اجتماعی قدرتمندی باشند که ظرفیت‌ اثرگذاری بر رفتارهای سلامت و رفتارهای مرتبط با محیط زیست را دارد.