معتمدی: در مقوله حجاب باید امکان گفتگوی دیدگاه های متفاوت در صدا و سیما فراهم شود

بشیر معتمدی عضو هیات‌علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مصاحبه با خبرنگار ایرنا پیرامون مسأله حجاب اظهار داشت: نهادهایی مانند صداوسیما و رسانه‌ها باید بتوانند در فضایی ایجابی، همراه با گفت‌وگو و مفاهمه و به تدریج این موضوع را برای اقشار جامعه بازطرح کنند.

وی همچنین گفت: باید الگوهای متنوع حجاب خلق شود؛ طوری که اصل حجاب و عفاف مغفول نماند، ضمن اینکه گفت‌وگو و تدریجی بودن آن را باید جدی بگیرند.

معتمدی افزود: مشکل ما در رابطه با بحث حجاب چند مولفه است. اولین مولفه اینکه فرایند پذیرش افراد را باید فرایند تدریجی بدانیم، نه فرایند دفعی و این در مسائل فرهنگی قابل اجرا نیست.

وی ادامه داد: مولفه دیگر این است که مدیران همه دستگاه‌های مسئول و مرتبط با حجاب معمولا می‌گویند باید کار ایجابی کرد و کار سلبی فرع است؛ ولی به سختی می‌توان اقدام ایجابی قابل اعتنا در جامعه پیدا کرد. وظیفه اصلی به نظر من در ترویج حجاب کار صداوسیماست به عنوان رسانه ملی. در حالی که صداوسیما وقتی قصد برنامه‌سازی یا کار ایجابی در زمینه حجاب دارد، از محدوده خاصی عبور نمی‌کند و سوژه‌ها محدود است. برای نمونه موضوعات منحصر به حجاب در تاریخچه ادیان و فرهنگ‌ها و غیره است.

وی خاطرنشان کرد: برنامه اقناعی امروز باید برنامه ‌ای تعاملی باشد، رسانه ‌ها عوض شده‌اند و رسانه‌ های یک‌طرفه امروز دیگر موفق نیستند. باید فرایند اقناعی در رسانه‌ های ما شکل بگیرد. اما در برنامه‌های ما هیچ وقت اجازه داده نمی‌شود افرادی که دید متفاوتی دارند، حاضر شوند و دیدگاه‌های خود را مطرح کنند. رسانه‌ها امروزه باید نماینده‌های افکار و آرای مختلف را در برنامه‌های خود دعوت ‌کنند تا همه نظر خود را بیان کنند و بیننده تصمیم بگیرد. گفت‌وگو به این صورت شکل می‌گیرد و امکان تفاهم و اقناع به وجود می آید.

معتمدی مولفه دیگر را تشریح کرد و افزود: باید الگوهایی از زنان محجبه و موفق در زندگی فردی و اجتماعی معرفی کنیم. در آیه ۵۹ سوره مبارکه احزاب هم وقتی ابتدا حجاب مطرح می‌شود، اشاره می کند که پیامبر به زنان و دخترانت بگو جلباب‌ها (روسری‌های بلند) خود را بر خویش فروافکنند. یعنی الگویی می‌خواهد بسازد.

وی با اشاره به نقش رسانه ملی گفت: صداوسیما باید این سیاست‌ها را اجرا کند. اما اکنون این سوال مطرح است که آیا یک مجموعه نمایشی داشته‌ایم که زن محجبه و موفق در عرصه خانواده و اجتماعی در آن نقش مهم داشته باشد؟ زن محجبه ای که نمایش داده می شود، معمولا نقش سنتی دارد و نقش اجتماعی برای او درنظر نمی گیرند. اما امروزه جامعه عوض شده است و زنان بیشتر مایل به تجربه کردن فضای اجتماعی هستند که در این فضا، در مجموعه های نمایشی افرادی که حجاب ندارند، به عنوان الگوی موفق معرفی می شوند و در نتیجه این افراد الگوی زنان می‌شوند.

معتمدی ادامه داد: زمانی که یک سریال موفق از یک بانوی محجبه و فعال در زمینه اجتماعی (سریال در پناه تو) پخش شد، دیدیم تعداد افراد محجبه در جامعه بیشتر شد. همچنین باید سهم مدیریت زنان موفق و محجبه را در جامعه افزایش دهیم.

وی با ارائه پیشنهاد در زمینه ترویج حجاب گفت: کارهایی می‌توان در این زمینه انجام داد؛ اول قوانینی که موجب تبعیض علیه زنان شده است، باید اصلاح کنیم؛ چرا دختران در فضای مدرسه که همه زن هستند، باید حجاب داشته باشند؟ یا موتورسواری زنان چرا باید ممنوع باشد؟ چرا حضور زنان در ورزشگاه غیرممکن است؟

معتمدی با اشاره به قوانین حجاب در کشورهای دیگر افزود: حتی در کشوری مانند عراق و شهر مقدس نجف دختران دانش‌آموزان قبل از سن تکلیف ملزم به رعایت حجاب نیستند و بدون حجاب مدرسه می‌روند.

عضو هیات‌ علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر اهمیت حفظ وحدت گفت: به نظر می‌رسد جامعه دچار تقابل شده و باید این تقابل را از بین ببریم. این امر با دوستی، رفع تبعیض از زنان و رسیدن به تفاهم بین افراد جامعه ممکن می‌شود و با فرایندی تدریجی اعتقاد به حجاب بهتر شکل می‌گیرد. عمل و باور به حجاب باید در فرایندی تدریجی با گفت‌وگو با همه اقشار جامعه و ایجاد الگوهای مثبت در جامعه شکل بگیرد.

وی در پاسخ به این سوال که وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در این زمینه چه کاری می‌تواند انجام دهد، گفت: وزارت ارشاد سیاست‌گذار در حوزه گسترده‌ای از موسیقی، سینما، کتاب و فرهنگ است. وزارت ارشاد می‌تواند آثار مختلف هنری در این زمینه را تشویق و حمایت کند؛ مانند آثار سینمایی یا کتاب یا با ترویج لباس‌های متفاوت و با رنگ های گوناگون، حمایت خود را از حجاب نشان دهد.

معتمدی تاکید کرد: اصلی‌ترین نهاد برای سیاستگذاری در حوزه حجاب شورای عالی انقلاب فرهنگی است و اگر سیاستگذاری درستی در شورا انجام شود، بقیه نهادها مانند وزارت ارشاد، صداوسیما را هم دربرمی‌گیرد. باید شورای عالی فرهنگی با نگاه ایجابی و شکل گیری تدریجیبه این پدیده توجه کند