در نشست «سیاست‌گذاری ادبی در کشورهای دیگر» عنوان شد:
نگاه بلندمدت بر سیاست‌گذاری ادبی ضروریست
اولین نشست از سلسله‌نشست‌های سیاست‌گذاری در حوزه انس با ادبیات فارسی با عنوان «سیاست‌گذاری ادبی در کشورهای دیگر» چهارشنبه ۲۶ بهمن ۱۴۰۱ با حضور دکتر احمد شاکری (عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی) در پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات و با مشارکت دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی برگزار شد.
دکتر شاکری با بیان اینکه یکی از بخش‌های مهم در سیاست‌گذاری ادبی، بررسی فضای نشر یک کشور است، درباره صنعت نشر کشور فرانسه اظهار داشت: برای بررسی درستی یا غلط‌بودن سیاست‌گذاری ادبی در یک کشور، باید کارنامه یا خروجی عملکرد آن را در صنعت نشر بجوییم. کلمه «صنعت» در ایران، به‌سختی در کنار نشر قرار می‌گیرد اما در کشوری مانند فرانسه، ما تماماً درباره یک صنعت مشخص حرف می‌زنیم که ورودی‌ها و خروجی‌های آن، از ابتدا تا انتها برنامه‌ریزی شده و این صنعت، مسیری با سیاست‌گذاری شفاف و بدون ابهام را طی می‌کند. نشر فرانسه به لحاظ سیاست‌گذاری، در جایگاه پنجم حوزه نشر و اقتصاد نشر دنیا قرار گرفته است. بخشی از آن به دلیل تحولاتی است که بازار نشر فرانسه به لحاظ تقنینی در ۲۰ سال اخیر رخ داده است. سیاست‌گذاران ادبی و فرهنگی این کشور در گام نخست به این نتیجه رسیدند که یکدست‌سازی سیاست‌گذاری را در دستورکار قرار دهند و قوانین واحدی تصویب کنند. اقدامی که منجربه حذف تفسیرهای متعدد از قوانین حقوقی و رفتارهای جزیره‌ای فعالان حوزه نشر شده و متقابلاً طی یک فرآیند شفاف قانونی، اعتماد فعالان این حوزه به یکدیگر را افزایش داده است. آخرین نمونه این یکدست‌سازی، به قوانین تعیین قیمت واحد کتاب‌ها مربوط می‌شود که طی فرآیندی مشخص با تعیین سهم مشخص مؤلف، ناشر، کتابفروش و ...، اتفاق می‌افتد. مقایسه این قوانین با نحوه فعالیت حوزه نشر در داخل کشور، نشان‌دهنده میزان تفاوت در سیاست‌گذاری ادبی است.
وی با اشاره به نگاه بلندمدت در چرخه سیاست‌گذاری ادبی فرانسه، افزود: نشر فرانسوی رکنی به نام «منتقد» دارد که به آن اجازه می‌دهد کتابی را از عرش به فرش یا از فرش با عرش برساند. این منتقد می‌تواند یک نویسنده بسیار معمولی را به یک نویسنده بین‌المللی تبدیل کند. به‌عبارت دیگر، کشوری مانند فرانسه پشت نویسندگان خود ایستاده و می‌تواند نویسنده‌ای را فارغ از زمانه خود و اوضاع و احوال سیاسی و اجتماعی، به یک چهره بین‌المللی تبدیل کند. یعنی به‌لحاظ برندینگ، از آن‌ها برای ادبیات ملی حمایت و با داشتن یک نگاه بلندمدت، آن‌ها را در ادبیات جهانی مطرح می‌کند. ما در کشور خود نه‌تنها این نگاه بلندمدت را نداریم بلکه نگاه مقطعی، مدیران و رفتارهای مقطعی را هم درست انجام نمی‌دهیم.
عضو هیئت‌علمی پژوهشگاه علوم‌انسانی و مطالعات فرهنگی به نقش مهم نهادهای خصوصی در حوزه نشر فرانسه نیز اشاره و خاطرنشان کرد: بخش مهمی از سیاست‌گذاری‌های ادبی و فرهنگی در فرانسه توسط تشکل‌ها، نهادها و صنوف فرهنگی انجام می‌شود که متعلق به بخش خصوصی هستند. «مرکز ملی کتاب»، متولی رفتار ملی و «مرکز توسعه نشر بین‌المللی»، به‌عنوان متولی رفتار بین‌المللی بازیگران چرخه نشر هستند که با بودجه‌ای که در اختیار دارند، همه اعضا را پشتیبانی و حمایت می‌کنند. دادن بورس‌های مختلف به مترجمان، حمایت از پروژه‌های نشر در مقیاس بزرگ، کمک به دیجیتالی‌کردن آثار، کمک به کتابخانه‌های حوزه فرانسوی‌زبان، شارژ پولی کارت‌های فرهنگی برای دانش‌آموزان تا استادان دانشگاه، آموزش کتابفروشان فرانسوی‌زبان در خارج از کشور، ایجاد صندوق‌های فرانسوی‌زبان برای کمک به کتابفروشی‌ها و کمک به برگزاری رویدادهای ادبی ملی و بین‌المللی، ازجمله فعالیت‌های آن‌هاست.
دکتر شاکری در پایان با مرتبط‌دانستن سیاست‌گذاری ادبی و مقوله اقتصاد، متذکر شد: سیاست‌گذاری ادبی با مقوله اقتصاد گره خورده است. باید ببینیم در این سیاست‌گذاری چقدر می‌خواهیم برای حوزه نشر هزینه کنیم و تا چه میزان مایل هستیم در موازی‌کاری‌ها و رفتارهای جزیره‌ای، جایی برای ادبیات باز کنیم. ما پیش از هر چیز باید برای مارکتینگ این حوزه تلاش کنیم و در مراودات علمی و فناورانه با کشورهای دیگر، نگاه فرهنگی داشته باشیم و بتوانیم در ورای اهداف سیاسی، قرابت‌های فرهنگی خود را هم در نظر بگیریم. در فضایی که اقتصاد نشر بسیار نحیف است و متزلزل پیش می‌رود، اثرگذاری بین‌المللی جای تأمل دارد. با نگاه مقطعی و با انتخاب مقطعی و کوتاه‌مدت مدیران نمی‌توان اثرگذاری بین‌المللی را که یک کار بلندمدت است، دنبال کرد.
نظر شما :