دکتر اجاق: بحران‌ها یا ناآرامی ها ریشه‌های علمی دارند و آن را می‌توان با راهکار علمی حل کرد.
زهرا اجاق در گفت وگو با خبرنگار گروه علم و آموزش ایرنا در مورد وظایف رسانه‌های علمی و گروه‌های علم یا دانش در رسانه‌ها در شرایط فعلی اظهار داشت: ابتدا رسانه‌ها خودشان باید تعریف خود را از علم مطابق با شرایط اجتماعی ارائه دهند. وقتی از علم صحبت می کنیم، منظور فقط علوم محض نیست. مثلا مانند زمان همه‌گیری کرونا که بحران پیش‌آمده خصلت پزشکی داشت و به نظر می رسید که رسانه‌های علمی باید مرجع اطلاع رسانی باشند.
وی ادامه داد: وقتی علم را سیستم نظری یا عینکی تعریف کنیم که دنیا را با آن می‌بینیم، هرگاه این عینک را به چشم بزنیم دیگر همه رویدادها را از منظر آن می بینیم. بنابراین وظیفه رسانه‌های در خصوص علم، صرفا انتقال علم از نوع محض آن نیست.
رئیس پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با تاکید بر کاربردی کردن علم توسط رسانه‌های علمی اظهار داشت: در شرایط ناآرام فعلی مسائل زیادی وجود دارند که به آن دامن می‌زنند. ریشه برخی نارضایتی‌ها به مسائل اقتصادی برمی‌گردد و اگر این مسائل را واکاوی کنیم،موضوعاتی مانند برجام و انرژی هسته‌ای نیز پررنگ می‌شود که می‌بینیم مثلا انرژی هسته‌ای کاملا در قالب موضوعات علمی قرار می‌گیرد.
وی به تعریف اولریش بک از جوامع فعلی اشاره کرد و افزود: بر اساس تعریف این جامعه‌شناس آلمانی جوامع معاصر، جامعه ریسک یا مخاطره هستند؛ به این شکل که هنوز خطر یا بحرانی پدیدار نشده ولی احتمال آن وجود دارد. زیرا ماهیت رویدادها و فعالیت ها در جامعه توان بحران‌زایی را دارد و زیربنای بسیاری از آنها نیز از خصلت علمی برخوردار است//.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در بیان مسائل بحران‌زا در جامعه فعلی ادامه داد: محدود کردن مسائل به یک موضوع مثلا نارضایتی از عملکرد گشت ارشاد، تقلیل دادن مسائل مختلفی مانند مباحث حاد تغییر اقلیم، کمبود آب و خشکسالی و غیره در کشور است که بر هم انباشته شده و به شکل کنونی برملا شده اند.وظیفه رسانه‌های علمی بیان این مسائل است و می‌توانند وظیفه روشنگری خود را بدین طریق انجام دهند.
وی با تاکید بر چندوجهی بودن نارضایتی‌های اخیر افزود: بحران‌ها یا ناآرامی ها ریشه‌های علمی دارند و آن را می‌توان با راهکار علمی حل کرد.
اجاق ادامه داد: رسانه‌ها باید خود را با شرایط فعلی تطبیق دهند و ریشه‌های علمی ناآرامی‌های چندبعدی فعلی را بیان کنند.
وی مخاطب رسانه‌ها را نه فقط مردم عادی که بخش مهمی از آنها را به طور ذاتی سیاست‌گذاران و دولتمردان دانست که رسانه‌ها باید وظایف نظارتی خود را نسبت به فعالیت‌های آنها انجام دهند. رسانه ها در این جایگاه، نهاد حوزه عمومی هستند و در حال خدمت به مسئولان محسوب می شوند و مسئولان باید با درک این وظیفه خیر، کار روزنامه نگار یا رسانه را به حساب مچ گیری از مسئولان نگذارند.
اجاق در مورد شیوه فعالیت رسانه‌ها به شکلی که خط قرمزهای مهم مانند منافع و امنیت ملی نیز حفظ شود توضیح داد: بخشی از این خط قرمزها از عهده پژوهشگر فضای رسانه و روزنامه‌نگار خارج است، آن را ما تعریف نکردیم ولی باید رعایت کنیم.
وی اظهار داشت: اما خود رسانه می‌تواند به تبیین جنبه‌ها یا ریشه‌های علمی مسائل و ناارامی‌ها کمک کند. اگر روزنامه نگار یا خبرنگاری با مسئول یا سیاستمداری گفت‌وگو می‌کند باید ابعاد چندگانه ناآرامی‌ها را در نظر داشته باشد و آن را واشکافی کند تا متناسب با آن راه حل ارائه و رضایت عمومی کسب شود.
عضو هیات‌علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگیتاکید کرد: رسانه ها باید تا حدی که می‌توانند به وجهه علمی ناآرامی‌ها بپردازند و رسانه‌ها را متوجه کنند که ذات دانش چیست. آگاهی‌سازی و درک عمومی از علم وقتی حاصل می‌شود که مردم حضور مثبت یا منفی علم را در زندگی خود بشناسند.
وی ادامه داد: مردمممکن است مهیج بوده و فرصت فکر کردن درباره ابعاد علمی این ناآرامی را نداشته باشند و فقط دنبال جواب و راه حل باشند. رسانه موظف است حفظ استقلال خود، هم به مردم و هم به مسئولان ابعاد مختلف مشکل را یادآوری کند و قدم به قدم در آگاهی رسانی درباره راه حل ها با هر دو سمت همکاری کند. در حالیکه در سال‌های اخیر بحران‌های مختلفی از جمله بحران اقلیم داشته‌ایم که همه خصلت علمی داشته اند. پس نقش و اثر علم را در این چالش‌ها می‌توان دید فقط باید تبیین شوند.
نظر شما :