دکتر معتمدی: محدودیت‌ها مهم‌ترین عامل شکل دهندۀ اعتراضات است
دکتر بشیر معتمدی، چهارمین سخنران نشستی با عنوان «تحلیل و بررسی وقایع اخیر ایران از منظر علوم انسانی )علل و عوامل داخلی و خارجی)»، سوم آبان‌ماه 1401 با حضور پژوهشگران، دانشجویان و علاقه‌مندان به مباحث حوزه علوم انسانی در سالن ادب پژوهشگاه برگزار شد. با تشریح نسبت میان مدرنیته و سنت و رویکردهای شکل گرفته در مواجهه با ورود مدرنیته به ایران و شکل‌گیری مشروطه، گفت: در مواجهه میان مدرنیته و سنت، یک رویکرد، رویکرد تجددگرایانه بود که معتقد بود باید همۀ سنت را کنار گذاشت و از فرق سر تا نوک پا فرنگی شد. رویکرد دوم را می‌توان رویکرد متهجرانه نامید که براساس آن ضرورت داشت سنت را با همۀ ابعاد و جوانبش حفظ کرد و با تجدد به هر شکلش، حتی تکنولوژی، مخالف بود. وی از نمایندگان این رویکرد را شیخ فضل‌ا... نوری دانست که حتی آزادی بیان یا تدریس دروسی مثل فیزیک و ... را در جهت تضعیف عقاید دینی تلقی می‌کرد. براساس رویکرد سوم که می‌توان رویکرد تقلیل‌گرایانه نامید، اصل مدرنیته است و سنت تاحدودی حفظ شده و اعتقادات دینی به رابطه‌ای فردی با خدا کاسته می‌شود. بسیاری از روشنفکران و بخشی از روحانیت به دلیل نیاز به مدرنیته و محصولات آن به این نگاه تمایل یافتند. اما رویکرد چهارم رویکرد احیاگرانه است که معتقد است از یک طرف باید آموزه‌های غلط و خرافی از دین زدوده شود و دین اصیل شناخته شود و از طرف دیگر با مدرنیته نیز مخالف نیست و به دنبال استفاده از وجوه سیاسی و فرهنگی و .. مدرنیته است. دکتر معتمدی امام خمینی (ره)، شهید مطهری، شهید بهشتی و ... را از نمایندگان این رویکرد برشمرد.
این پژوهشگر علوم ارتباطات در تشریح وضعیت و آرمان‌های وقوع انقلاب اسلامی گفت: درواقع انقلاب اسلامی با رویکرد چهارم بود که به پیروزی رسید و از آنجا که از این نگاه در اسلام، حق رأی، آزادی بیان، جمهوریت و ... محوریت داشت، مردم به آن تمایل پیدا کرده و با پیروی از اسلام دست به انقلاب زدند. درواقع مردم به این نتیجه رسیدند که در اسلام و در انقلاب ایران آرمان‌ها و ایده‌های مدنظرشان که در حکومت شاهنشاهی وجود نداشت، وجود دارد و به همین جهت به انقلاب تمایل پیدا کردند. اما پس از انقلاب شرایط به گونه‌ای دیگر رقم خورد و رویکرد متهجرانه در سیاست کشور حاکم شد. وی از جمله دلایل این امر را محدودیت‌هایی دانست که به دلایل مختلف ازجمله ترور شخصیت‌های برجسته انقلاب، جنگ تحمیلی، و ... پدید آمد.
دکتر معتمدی در تحلیل و ریشه‌یابی علل داخلی وقایع اخیر کشور گفت: انتظار می‌رفت به مرور زمان از محدودیت‌های مختلفی که در کشور ایجاد شده بود، کاسته شود ولی چنین نشد. وی با اشاره به مشیء امام خمینی (ره) در مواجهه با مسائل و محدودیت‌های مختلف، بازی شطرنج و موافقت امام با برگزاری مسابقات آن را، به رغم مخالفت‌های صورت گرفته با آن، از نمونه‌هایی دانست که در جهت رفع محدودیت‌ها بود. وی نمونه دیگر را انتخاب یک زن در ارسال نامه امام به یکی از ابرقدرت‌های دنیا برشمرد.
دکتر معتمدی تأکید کرد: با افراطی که در نگرش‌های سیاسی و فرهنگی شکل گرفت، محدودیت‌های اجتماعی در جامعه بیشتر شد که ازجمله نمونه‌های آن ممنوعیت برگزاری کنسرت‌ها و ... بود. این محدودیت‌ها در مورد زنان بیشتر بود، مانند ممنوعیت ورود زنان به استادیوم‌ها یا حجاب اجباری و.... وی متذکر شد: افزایش این محدودیت‌ها در حوزه‌های مختلف به‌ویژه حوزه‌های فرهنگی، از مهم‌ترین عوامل شکل دهندۀ وقایع اخیر و علل پدید آمدن این اعتراضات است.
نظر شما :