نقاشی زنان عرصه نمایش بازاندیشی خویشتن و جدال با روایت‌های قالبی است
نقاشی زنان عرصه نمایش بازاندیشی و جدال با روایت‌های قالبی است
سخنرانی«بازاندیشی خویشتن در نقاشی زنان معاصر ایران» توسط دکتر معصومه تقی زادگان 30 فروردین‌ماه 1401 برگزار شد؛ این نشست اولین نشست گروه مطالعات زنان انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات بود که با همکاری پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به مفهوم بازاندیشی و پیوند آن با دوره مدرن گفت: بازاندیشی به افراد این توانایی را می‌دهد که با تامل انتقادی هویت خود را مشخص‌تر و واضح‌تر سازند. این قدرت عمل توسط گروه‌های اجتماعی حاشیه‌ای چون زنان مورد استقبال قرار گرفته و آنان تلاش کرده‌اند تا دوره مدرن را تبدیل به عرصه‌ای برای بازاندیشی خویشتن خود کنند و لذا بایستی روایت‌های قالبی از زن را به فراموشی سپرد. در بحث امروز نیز به این پرسش می پردازیم که چگونه آثار زنان نقاش مفاهیم سنتی از زن را به چالش کشیده و خدشه‌دار می‌کنند؟
تقی زادگان با طرح تمایز میان سه مفهوم هنر زنانه، هنر فمنیستی و هنر زنان افزود: هنر زنانه، محصولِ کلیشه‌های فرهنگی از زنان است اما بایستی در نظر داشت که آنچه واقعی است تجربههای هنری زنان است. در ایران نیز طی سه دهه گذشته آثار زیادی خلق شده‌اند که نشان‌دهنده بازاندیشی زنان از موقعیت زن بودن در جامعه است، نقاشان این آثار تلاش کرده‌اند با به کارگیری استراتژی‌های هنرمندانه، انتظارات برآمده از متن سنتی از زن را مخدوش و تصویر جدیدی از زن ارائه کردند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه گفت: سنت از زن انتظارات رفتاری مشخصی دارد اما زنان هویت خود را در دوره مدرن فراتر از وظایف و انگاره‌های سنتی سازمان دادند، لذا برخی از آثار زنان به صراحت نقش‌های سنتی زنان را نقد می‌کنند و برخی دیگر زنان را در موقعیت‌هایی که در تعارض با نقش‌های طبیعی پنداشته شده و جایگاه های سنتی زن همچون فضاهای بسته خانه است، تصویر می‌کنند، مانند آثار شادی قدیریان یا برخی آثار فاطمه طراح که زن در حال تامل در خیابان به تصویر کشیده شده است. برخی دیگر از آثار در مقابل تصویر الهه‌گونه و زیبای سنتی از زن، استراتژی جنسیت‌زدایی را در پیش می‌گیرند و تصویرگر زنانی با موهای کوتاه، اندام عضلانی و گردن‌های کلفت هستند و حتی با نازیبا کردن چهره و تصویر کردن زن در پوشش خانگی و موقعیتهای غیررسمی به موقعیتهای غیرنمایشی زنان اشاره می‌کنند.
در پایان سخنرانی و در خلال گفتگوی میان تقی زادگان و مدیر گروه مطالعات زنان انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات، سمیه سادات شفیعی، به نقش زنان در میدان نقاشی پیش از انقلاب و جایگاه آثار بازاندیشانه در بازار هنر پرداخته شد و اینکه الزاما در آثار نقاشان زن شاخصی چون ایران درودی وجه بازاندیشانه دیده نمی‌شود. شفیعی نیز در پایان از محققان و علاقه‌مندان مطالعات زنان با رویکردهای فرهنگی، ارتباطی و اجتماعی دعوت کرد تا با هماهنگی با گروه مطالعات زنان انجمن ایرانی مطالعات فرهنگی و ارتباطات مباحث خود را در قالب سخنرانی برای طرح در نشست های آینده انجمن ارائه دهند.
نظر شما :