گزارش نشست؛ «ظرفیت ها و چالش های بین نسلی در ایران»

روز سه شنبه ۲۲ آبان ماه نشست تخصصی با عنوان؛ «ظرفیت ها و چالش های بین نسلی در ایران» با حضور دکتر هادی خانیکی، استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر جبار رحمانی، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی و دکتر سمیه توحیدلو، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به همراه جمعی از پژوهشگران و کارشناسان حوزه جامعه شناسی، ارتباطات و مطالعات فرهنگی در پزوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
در این نشست که در «کافه ارتباطات» پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات این پژوهشگاه برگزار شد، دکتر «هادی خانیکی»، استاد ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی به تغییرات گسترده جامعه طی سال های اخیر اشاره کرد و گفت: برای بررسی گفت وگوی بین نسل¬ها در ایران باید به این سوال پاسخ داد که آیا طرفین این گفت و گو ها برابر هستند و یکدیگر را به رسمیت می شناسند؟ در پاسخ این سوال باید گفت خیر. به طور مثال والدین دائم به فرزندان خود گوشزد می کنند که ما به این شکل درس نخواندیم و دائم تلاش می کنند این تفاوت ها را پررنگ کنند.
این استاد رسانه ادامه داد: نسل جدید معتقد است نسل¬های گذشته از خودراضی هستند و تنها برای داشته های خود ارزش قائل می شوند و هیچ اعتنایی به نسل جدید ندارند. همین دلایل باعث می شود. این نسل ها به درستی نتوانند با یکدیگر گفت وگو کنند. وی در پاسخ به این سوال که چرا گفت و گوی میان نسلی در ایران دشوار است، گفت: عدم وجود طرفین برابر و نداشتن دغدغه مشترک از مشکلاتی است که باعث شده  گفت و گوی میان نسلی در ایران مشکل شود.

به گفته خانیکی، براساس تحقیقات می توان چند علت را از دلایل کاهش گفت وگوی میان نسلی دانست. نخست اینکه میزان رضایت جوانان ایرانی از زندگی و احساس آزادی در آنها پایین تر از کشورهای دیگر است. دوم آنکه شبکه های اجتماعی جوانان با واقعیت های وجودی آنها یکسان نیستند.وی گفت: همچنین، تحقیقات نشان می دهد دغدغه های اقتصادی در میان جوانان نسبت به کشور های دیگر بالاتراست.همچنین، جوانان درحالی که حساسیت بالایی نسبت به مسائل سیاسی دارند به نهاد های رسمی کشور و گروه های مرجع بی اعتماد هستند.
این استاد رسانه درک تغییرات ایجاد شده از سوی نسل های گذشته را مهم ترین راهکار وضعیت موجود دانست و گفت: مسئولان تنها رهنمود می دهند اما گوش شنوایی ندارند. نسل های گذشته هم تغییرات گسترده نسل های جدید را نمی پذیرند. بنابراین، ابتدا باید این چالش ها را حل کرد تا گفت و گو در جامعه افزایش پیدا کند.او در ادامه افزود: فضای خانواده ها پس از اتفاقات 88، آرام تر شده است. به طوری که دیگر اعضای خانواده به علت تفاوت در عقاید با یکدیگر کمتر مجادله می کنند اما این به تنهایی کافی نیست و همین شرایط باید در مدرسه، سازمان های مردم نهاد و جامعه فراهم شود.خانیکی با اشاره به اینکه پدیده جوانی را می توان هم فرصت دانست و هم تهدید، گفت: متاسفانه نتوانستیم به درستی از فرصت جوانی استفاده کنیم. در این زمان، نهادهای اجرایی نیز تنها به تخلیه شدن انرژی جوانان فکر می کنند و تلاش می کنند با فرستادن آنها به استادیوم، کمک به زلزله زدگان و... این انرژی را تخلیه کنند.

در ادامه «جبار رحمانی»، عضو هیات علمی پژوهشکده مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری نیز به اتهام هایی که از سوی نسل های قدیمی به دهه های جدید نسبت داده می شود اشاره کرد و گفت: اتهام هایی از سوی نسل های گذشته به نسل های جدید نسبت داده می شود. اینکه آنها خوشگذران هستند و مسئولیت پذیر نیستند اما واقعیت آن است که نسل جدید نسبت به نسل های گذشته با خود صادق تر است.وی افزود: در خانواده های ما اغلب دعوا و نزاع بر سر قدرت است. به همین خاطر دعوای آنها اغلب به نزاع بر سر قدرت و پذیرش اقتدار برمی گردد.رحمانی با اشاره به اینکه در حال حاضر الگوی اصلی روابط خانواده بر اساس رابطه عمودی و بر اساس قدرت شکل گرفته و کمتر در آنها رابطه افقی و همدلانه دیده می شود، گفت: نمی توان گفت که در خانواده های ایرانی گفت و گو اصلا وجود ندارد.گفت و گو وجود دارد منتهی میزان آن کم است.این انسان شناس معتقد است، خانواده های ایرانی اغلب از مهارت های گفت و گو برخوردار نیستند و برای یادگرفتن این مهارت ها لازم است از خودخواهی های خود کم کنند.
همچنین «سمیه توحیدلو»، عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز گفت: در طبقه بندی بین نسل ها موضوع انقلاب و جنگ از تمام مسائل پر رنگ تر از مسائل دیگر است و هنوز این دو اتفاق معیار طبقه بندی نسل ها است.وی با اشاره به اینکه لازم است افق دید نسل های مختلف به یکدیگر نزدیک شود تا گفت و گو بین نسل ها تقویت شود، افزود: نزدیک به ۷۰ درصد از جمعیت کشور ما را نسل جدید تشکیل می دهند این درحالی است که این جمعیت هنوز در سایه نسل قدیمی تر خود زندگی می کند.
در بخش پایانی نشست نیز حاضرین سوالات خود را مطرح کردند.