گزارش فعالیت های گروه مطالعات قرآنی در سال 1393
محورهای اقدامات گروه مطالعات قرآنی
در راستای تحقق اهداف و برنامه‌های آموزشی-پژوهشی (از ابتدای سال جاری)
- تهیه طرح تحول ساختاری گروه مطالعات قرآنی با هدف ارتقای گروه به پژوهشکده مطالعات قرآنی شامل چهار گروه :
1) گروه مطالعات زبانی قرآن: پژوهش در زمینه زبان‌شناسی و نشانه‌شناسی قرآن کریم.
2) گروه ادبیات و زیبایی‌شناسی قرآن: پژوهش در زمینه مسائل ادبی و زیبایی‌شناسی قرآن کریم.
3) گروه فرهنگ‌شناسی قرآن: پژوهش‌های قرآنی از منظر فرهنگ و مسائل انسان‌شناسی فرهنگی، تفسیرهای موضوعی و...
4) گروه الهیات قرآن: پژوهش در زمینه مسائل کلامی-فلسفی (وحی، اعجاز، زبان دین و...) مرتبط با قرآن کریم و مطالعات تطبیقی قرآن و کتب مقدس.
- تهیه برنامه راهبردی گروه مطالعات قرآنی، ذیل برنامه راهبردی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
چشم‌انداز اهداف و برنامه‌های گروه مطالعات قرآنی
|
اهداف |
راهبردها |
برنامه‌ها |
|
1. توسعه آموزشی-پژوهشی و 2. گسترش ارتباطات علمی |
پایگیری یک سنّت آموزشی-پژوهشی در حیطه مطالعات قرآنی با هویت متمایز و مکمّل دیگر سنّت‌ها و برنامه‌های آموزشی-پژوهشی مطرح در عرصه ملی، جهان اسلام (با اولویت جهان تشیع و ایران فرهنگی)، و سنّت و برنامه‌های غربی مطالعات قرآنی |
نمونه: بازخوانی و مطالعه میراث مطالعات قرآنی پدید آمده در جغرافیای تشیع و ایران فرهنگی، نسخه‌شناسی و تصحیح متون، ترجمه آثار و پژوهش‌های شاخص به زبان‌های عربی و انگلیسی و...
نمونه: بومی‌سازی دانش‌هایی که کاربردی مستقیم و آشکار در حیطه مطالعات قرآنی دارند، از جمله زبان‌شناسی، معناشناسی، نشانه‌شناسی، نقد ادبی، تاریخ و انسان‌شناسی فرهنگی.
|
|
گسترش کمّی و کیفی پژوهش‌های میان‌رشته‌ای قرآن‌محور در جهت برآوردن نیازهای ملّی و فراملّی و توسعه معرفت علمی در علوم انسانی با تکیه بر آموزه‌های قرآنی |
|
- شورای تخصصی گروه متشکل از آقایان: دکتر احمد پاکتچی، دکتر سید محمد علی ایازی، دکتر محمد علی لسانی، دکتر هادی رهنما و خانمها دکتر فروغ پارسا و دکتر مریم قبادی است.
به منظور بهره‌مندی از طیف متنوع نظرها و رویکردها و ارتقای پشتوانه نظری تصمیات و برنامه‌ریزی‌های گروه. یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها و تصمیمات گروه، بازنگری در سرفصل‌های درسی دوره کارشناسی ارشد علوم قرآن و حدیث پژوهشگاه، متناسب با اهداف و راهبردهای آموزشی-پژوهشی گروه بوده است. این سرفصل ها در قالب عناوین دروس مصوب وزارت علوم و تحقیقات و فنآوری با ویژگی های ذیل تدوین شده است:
- توجه به مطالعات روزآمد در حوزه مطالعات قرآن و حدیث در جهان اسلام و در سطح بین المللی
- توجه به رویکرد پژوهش محوری در حوزه آموزش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
- توجه به مفاد سند چشم انداز و نقشه علمی جامع کشور
- توجه به رویکرد میان رشته ای در آموزش رشته علوم قرآن و حدیث
- توجه به رویکرد روش شناختی و اهمیت آن در آموزش رشته علوم قرآن و حدیث
- تشکیل نشست‌های تخصصی متعدد با دعوت از اساتید و پژوهشگران مطرح علوم قرآنی کشور، به منظور شناخت وضعیت گذشته و حال مطالعات قرآنی در داخل و خارج از ایران و فراهم آوردن بستر نظری لازم برای برنامه‌ریزی آموزشی- پژوهشی هدفمند و مؤثر در حیطه مطالعات قرآنی. از جمله باید به برگزاری شش نشست تخصصی با محور «مطالعات قرآنی، وضعیت حال، چشم انداز آینده» اشاره کرد که از اردیبهشت تا تیر ماه 1393 با سخنرانی آقایان دکتر احمد پاکتچی، دکتر سیدمحمدعلی ایازی، دکتر محمدعلی مهدوی راد، دکتر محمدکاظم شاکر، دکتر مرتضی کریمی‌نیا، دکتر محمدعلی لسانی، برگزار شد. گزارش تحلیلی این نشست ها از پیاده سازی و ویراستاری، در دست تهیه است.
- برگزاری کارگاه‌های آموزشی- پژوهشی با هدف آشنایی دانشجویان و دانشگران مطالعات قرآنی با حیطه‌های جدید پژوهش‌های قرآنی و بومی‌سازی رویکردها و روش‌های نوین میان‌رشته‌ای در مطالعات قرآنی. از جمله:
- برگزاری کارگاه یک‌روزه «روش‌ها و چشم‌اندازهای نوین در مطالعات قرآنی» با ارائه دکتر احمد پاکتچی (خرداد 93)
- کارگاه «حیطه‌های معناشناسی و کاربرد آن در مطالعات قرآنی» (شامل پنج کارگاه نیم روزه‌ی معناشناسی تاریخی، معناشناسی فرهنگی، معناشناسی روایتی، معناشناسی شناختی و معناشناسی نقشگرا) در آبان 93
- کارگاه تاریخ تحول خط عربی( شامل سه کارگاه نیم روزه، با ارائه ی دکتر احمد پاکتچی، در اسفند ماه 1393)
- کارگاه یک روزه فیش برداری الکترونیک( آقای یحیی میرحسینی، در 20 بهمن 1393) برگزاری این کارگاه به اردیبهشت سال 94 موکول شد.
- برنامه‌ریزی در جهت برگزاری «هم ایش ملی مطالعات قرآنی» با هدف فراهم آوردن گسترش تعاملات و هم‌افزایی علمی دانشگران مطالعات قرآنی که پس از برگزاری نشست مشورتی (مورخ 24 تیر 93) با اساتید و صاحبنظران و تجمیع آراء، مقرر گردید، در گام نخست « هم اندیشی جایگاه مطالعات قرآنی در تحول علوم انسانی» برگزار شود. این هم اندیشی در تاریخ 19 اسفند 93 با سخنرانی برخی اساتید صاحبنظر در پژوهشگاه تشکیل شد. گزارشی از این برنامه در سایت پژوهشگاه منعکس شده است.
- برگزاری جلسات سخنرانی و بررسی کتاب با هدف معرفی اندیشه‌ها و پژوهش‌های برگزیده در حیطه مطالعات قرآنی و فراهم آوردن فرصت گفتگو میان دانشگران مطالعات قرآنی، پدیدآوران و مخاطبان آثار. از جمله برگزاری:
- سخنرانی دکتر محمدحسن احمدی با عنوان «آسیب شناسی مطالعات تاریخی در رشته علوم قرآن و حدیث»
- سخنرانی دکتر آذرتاش آذرنوش با عنوان «فرهنگ عرب در آستانه نزول قرآن»
- معرفی و بررسی کتاب «رهیافت‌هایی به قرآن» (به کوشش دکتر مهرداد عباسی)
- معرفی و بررسی کتاب «ترجمه‌شناسی قرآن، رویکرد نظری و عملی» (اثر دکتر احمد پاکتچی)
- معرفی و بررسی کتاب«سیدمحمود طالقانی؛ زندگی و شیوه قرآنی»( اثر دکتر ابوالفضل خوش منش)
- نقد و بررسی کتاب "تفاسیر شیعی و تحولات تاریخی ایران"( اثر دکتر فروغ پارسا)
- معرفی و بررسی کتاب «جوامع حدیثی اهل سنت» ( اثر آقای دکتر احمد پاکتچی) به دلیل عدم آمادگی امام جمعه بوشهر( از عالمان اهل سنت) این برنامه هم به سال 94 موکول شد.
- کسب مجوز تأسیس «انجمن ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی». از وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
- برنامه‌ریزی و اقدام در جهت انتشار مجله تخصصی با عنوان «کتابت قرآن»، به منظور رفع خلاء موجود در فضای مطالعات دانشگران ایرانی مرتبط با خط و نگارش قرآن کریم.
- تشکیل جلسات مشورتی جهت یافتن محورهای مشترک همکاری با «معاونت قرآن و عترت وزارت ارشاد اسلامی» و «معاونت فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری»
- برنامه های تحقیقاتی آتی گروه که اجرای آن منوط به تأمین منابع مالی درخور این برنامه های پژوهشی است:
- طرح تحلیل انتقادی نظریه های زبان شناختی معاصر
- طرح مطالعه نظریه های دلالت در میراث اندیشمندان مسلمان در حیطه های علوم قرآنی و اصول فقه در 4 مرحله
- گونه شناسی مضامین روایات اهل بیت (ع) و مقایسه آن با گونه های مضامین در میراث روایی صحابه و تابعان در سه سده نخستین اسلامی
- نقد نظریه های وحی در جهان اسلام (معاصر)
- بررسی و نقد روش های نوین فهم قرآن کریم ( عبده – سید قطب – امین الخولی – ارگون – ابوزید – عابد الجابری)
مریم قبادی
مدیر گروه مطالعات قرآنی و حدیث
نظر شما :