نشست «بررسی تفاسیر قرآنی اردو زبان شبه قاره هند» برگزار شد

انجمن‌ ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی با همکاری پژوهشکده مطالعات قرآنی نشست بررسی تفاسیر قرآنی اردو زبان شبه قاره هند با سخنرانی پرفسور عبدالرحیم قدوایی، رئیس مرکز مطالعات قرآنی دانشگاه علیگر هند را برگزار نمود. در ادامه  گزارشی از این نشست ارائه می شود:

نشست تخصصی «بررسی تفاسیر اردو زبان شبه قاره هند» در پژوهشکده مطالعات قرآنی و با همکاری انجمن‌ ایرانی مطالعات قرآنی و فرهنگ اسلامی در روز دوشنبه 24 خرداد 1402 به صورت مجازی برگزار گردید. در آغاز پس از تلاوت قرآن خانم دکتر فروغ پارسا به عنوان دبیر نشست، درباره اسلام در شبه قاره هند و رویکرد متألهان مسلمان در هند و نیز شخصیت علمی پرفسور عبدالرحیم قدوایی رئیس مرکز مطالعات قرآنی دانشگاه علیگر هند باختصار صحبت کردند. سپس پرفسور عبدالرحیم قدوایی تفسیرهای اردو زبان را به زبان انگلیسی معرفی نمودند و خانم پارسا مطالب را باختصار ترجمه نمودند. 
بر اساس مطالعات پرفسور عبدالرحیم قدوایی زبان اردو شباهت زیادی به زبان قرآن دارد و تعداد زیادی واژگان اردو در قرآن شناسایی شده و این زبان در بخش های مختلف هند و پاکستان و بنگلادش رایج است. از سده 17 میلادی تا کنون نزدیک به 100 ترجمه و تفسیر کامل از قرن کریم برای مخاطبان اردو زبان تدوین شده است.
مهم‌ترین این تفاسیر عبارتند از :تفسیر شاه عبدالقدیر 1829؛ تفسیر سید احمدخان با عنوان تفسیر القران 1880-1895؛ تفسیرحقانی، اثر عبدالحق حقانی 1887-1900؛ تفسیر ثنایی اثر ثنا الله امریتساری 1895 -1928؛ اشرف علی تهانوی بیان القران 1905؛ احمد رضا خان کنز الایمان 1910؛ ابوالکلام آزاد ترجمان القران 1931-1936؛ عبدالمجید دریابادی تفسیر مجیدی 1952؛  مفتی محمد شفیع معارف القران 1965؛ کرم شاه ازهری ضیا القران؛ تفهیم القرآن اثر ابوالعلی مؤدودی 1972؛ تدبر القرآن اثر امین احسن اصلاحی 1980؛ تفسیرالقرآن اثرعلی محمد نقوی 1982؛ دعوت القرآن اثر شمس پیرزاده 1994؛ تذکر القرآن اثر وحیدالدین خان 1996؛ تیسیر القرآن اثر محمد لقمان سلفی 2000؛ عرفان القرآن اثر طاهرالقدیر 2005؛ بیان القرآن اثر اسرار احمد 2008؛  که در سالهای مختلف این تفاسیر را تدوین کرده‌اند.
 پرفسور قدوایی در بخش بعدی، چند تفسیر مهم از جمله تفسیر سید احمد خان هندی، تفسیر تهانوی، تفسیر ابوالعلی مؤدودی، تفسیر ابوالکلام آزاد، تفسیر دریابادی و تفسیر نقوی را به طور مجزا معرفی نمودند و ویژگی‌های آنها رابیان کردند. باعتقاد قدوایی ؛ تفسیر سید احمد خان و ابوالکلام آزاد تا حدود زیادی رویکردی عقل‌گرایانه دارند به نوعی تفسیر به رأی تلقی می شوند. در حالی که تفسیر تهانوی و دریابادی در شمار تفاسیر به مأثور طبقه بندی می‌شوند و از احادیث و اقوال پیامبر و صحابه استفاده زیادی کرده‌اند. از سوی دیگر رویکردی منفی و منتقد نسبت به سبک زندگی غربی و مدرنیته در آنها مشاهده می‌شود. نفسیر نقوی هم نمونه یک تفسیر شیعی است که در محیط شبه قاره پدید آمده است. این تفسیر اگرچه اعتقادات شیعه بویژه بحث امامت را در خود جای داده ولی تلاش کرده از مجادلات فرقه ای خودداری نماید. مفسران قرآن مذکور و معرفی شده تقریباً همگی در شمار فعالان سیاسی و اجتماعی هند بوده اند و برای استقلال و رهایی از استعمار از آموزه های قرآن به نحو شایسته ای استفاده کرده اند.