پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل چهارمین نشست از سلسله نشست های دانش نقد سیاسی را با موضوع خوانش فصل اول از کتاب «شذرات المعارف» با سخنرانی حجت الاسلام داوود مهدوی زادگان، روز دوشنبه ۱۰ تیر از ساعت ۱۳:۳۰ تا ۱۵ در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می کند.
ادامه مطلب
قرار است "شینزو آبه" نخست وزیر ژاپن روز چهارشنبه (۲۲ خرداد) با هدف میانجیگری بین تهران و واشنگتن به ایران سفرکند. دکتر یحیی فوزی هیات علمی گروه روابط بین الملل پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در خصوص اهمیت این سفر و نقش ژاپن برای میانجیگری بین ایران و آمریکا، موفقیت آمیز بودن یا نبودن این سفر را ارزیابی کردند که اهم خبر را در لینک زیر می توانید مشاهده نمائید.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: قتل جمال خاشقچی چهره منتقد عربستان سعودی در کنسولگری این کشور در استانبول به یکی از رخدادهای با اثرگذاری بالا در روندهای سیاسی عربستان و منطقه تبدیل شده است. بررسی این موضوع به دلیل ابعاد مختلف سیاسی، امنیتی، حقوقی، رسانه ای و حقوق بشری در صدر تحلیلها و پژوهشهای بسیاری از محافل علمی و تحقیقاتی جهانی قرار گرفته است. یکی از مهمترین جنبه های پرونده خاشقچی به چگونگی اثرگذاری آن بر ساختار قدرت و به طور مشخص وضعیت محمدبن سلمان ولیعهد عربستان مربوط است. قدرت گرفتن محمدبن سلمان در عربستان از سال ۲۰۱۵ و ولیعهدیش، وی را به عنوان نخستین نامزد مقام پادشاهی از میان نسل جوان رهبران سعودی مطرح ساخت. اما اکنون در شرایط جدید پس از قتل جمال خاشقچی، دورنمای پادشاهی بن سلمان بسیار تضعیف شده است. موضوع کلیدی مهم در این خصوص آن است که قتل خاشقچی در چه شرایطی به وقوع پیوست و چه مولفه های دیگری در کنار این رخداد به تضعیف جایگاه محمدبن سلمان در ساختار قدرت در عربستان کمک می کند.
ادامه مطلب
کرسی آزاد اندیشی ( مناظره) با عنوان قانونمندی یا قانون من با رویکرد فلسفی روز دوشنبه ۱۶ مهرماه ۱۳۹۷ با حضور آقایان دکتر قاسم پورحسن ، دکتر داود مهدوی زادگان، دکتر میثم قاسمیان ساعت ۱۰ الی ۱۲ در دانشگاه الزهراء ، ساختمان خوارزمی، سالن تورانی برگزار خواهد شد .
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: تحلیل تحولات هویت ملی ایرانی از مناظر مختلفی اهمیت دارد. نگاه به آن از منظر پایتختی تهران و همچنین نگاه فلسفی به تکوین این پایتختی که همراه با بررسی جایگاه فلسفه در شهر تهران خواهد بود؛
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: ایده‌ی شهروندی در معنای مدرن آن، یعنی همان معنایی که بخش نخست را به توضیح نسبتاً تفصیلیِ آن اختصاص دادیم، به مانند دیگر انگاره‌های دنیای جدید، در پی تحولات فکری و سیاسی-اجتماعیِ منتهی به انقلاب مشروطه در ایران، مطرح شد. البته لفظ «شهروندی» تا همین چند دهه‌ی پیش از ادبیات نویسندگان معاصر ایرانی غایب بود، با این حال مضمون و محتوای آن، یکی از مهمترین عناصر در روند تجدد سیاسی در ایران معاصر بوده است. ایده‌ی شهروندی مدرن که خاستگاه آن غرب جدید است، طی فرآیندی از هابز و لاک آغاز شد و به روسو و کانت رسید.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی:اندیشه سیاسی نظام مند نمی تواند از مبانی فلسفی بی بهره باشد بلکه اساساً انتظام اندیشه سیاسی به مبانی فلسفی خود وابسته است . مبانی فلسفی بخش اصلی مفروضات فکر سیاسی است و فکر سیاسی بر پایه همین مبانی نظری است که ساخته و پرداخته می شود و می تواند برابر مسایل بی شمار ذهنی و عینی ، پاسخگو باشد . چنان که نظم و قوام فکر سیاسی امام خمینی ره به دلیل برخورداری ایشان از مبانی فلسفی راسخ و برهانی بوده است . از این رو ، تلاش داریم در این نشست علمی ابعاد مختلف مبانی فلسفی امام راحل را مورد بررسی قرار دهیم .
ادامه مطلب
پس از اعلام رئیس جمهور امریکا مبنی بر خروج این کشور از برجام، از یک طرف تلاش طرف‌های اروپایی برای حفظ برجام بدون حضور امریکا و متقاعد کردن جمهوری اسلامی ایران در این زمینه افزایش یافت و از طرف دیگر بر اساس دستور اجرایی رئیس جمهور امریکا و حسب قوانین تحریمی ایالات متحده علیه ایران، بخشی از تحریم‌ها روز ۴ اوت (۱۳ مرداد) و بخش اصلی که می‌تواند به اقتصاد ایران تکان‌های شدیدی وارد کند و سیستم بانکی و صنعت نفت و گاز را هدف قرار دهد روز ۴ نوامبر (۱۳ آبان) جنبه اجرایی به خود خواهد گرفت. در اینجا پرسش مهمی مطرح می شود که اروپایی ها برای حفظ برجام بدون حضور امریکا و خنثی سازی تحریم‌های اعمالی آن کشور علیه ایران چه ظرفیت‌هایی دارند و با چه تنگناهایی مواجه‌اند؟
ادامه مطلب
پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز سه شنبه ۱۲ تیر ۱۳۹۷ساعت: ۱۰ الی ۱۲ نشست علمی با موضوع:بحثی در باب انگاره ی مدرن شهروندی از منظر فلسفه سیاسی با سخنرانی دکتر شروین مقیمی سالن اندیشه بر گزار می کند. چکیده موضوع سخنرانی: شهروندی نوع غالب هویت سیاسی-اجتماعی در جوامع امروزین است. جامعه‌ی ایران نیز با بیش از یک سده‌ای که از انقلاب مشروطه می‌گذرد، فراز و نشیب‌های فراوانی را از سر گذرانده و به هر حال از سطحی از دانش و آگاهی و مهارت در زیست شهروندی بهره‌مند گشته است. به عبارت دیگر ایرانیان امروز دست‌کم در معنای حقوقی، از یک هویت شهروندی برخوردارند و خود را عضوی متعلق به کشوری به نام ایران می‌دانند. با این حال در انگاره‌ی شهروندی در ایران معاصر، عدم‌انسجام‌‌های عمیقی دیده می‌شود که شناخت و تحلیل مبانی این انگاره را ضروری می‌سازد؛ انگاره‌ای که اصول آن در ایران نخستین بار در قانون اساسی مشروطیت بازتاب یافت.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: خیزش چین یکی از پدیده‌های استراتژیک سیاست بین‌الملل به شمار می‌آید. قدرت‌یابی سریع این کشور به گونه‌ای روزافزون حوزه‌های مختلف سیاست بین‌الملل را متاثر می‌کند. طبیعی است که خیزش چین در تداوم الگوی خیزش قدرت‌های بزرگ در منطقه خاورمیانه و محیط پیرامونی ایران نیز احساس شود. در واقع بازتعریف موقعیت استراتژیک چین در سالهای اخیر سیاست خارجی این کشور در حوزه های مختلف و از جمله خاورمیانه را متاثر ساخته است. ضمن اینکه جایگاه خاورمیانه در سیاست خارجی چین ارتقا یافته و این کشور منافع استراتژیکی در حوزه های اقتصادی و امنیتی این منطقه برای خود متصور است. با توجه به این مهم در این نشست تلاش خواهد شد تا ضمن تبیین ابعاد خیزش چین در عرصه سیاست بین الملل، به تاثیرات این مساله بر محیط امنیتی ایران پرداخته شود.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: حکومت اسلامی بعد رحلت رسول اکرم صلی الله علیه و آله دچار تحولات بنیادی شد تا بدانجا که امام علی علیه السلام بعد کشته شدن خلیفه سوم عثمان بن عفان با در خواست مردم مدینه برای پذیرش امر خلافت مخالفت ورزید. زیرا شدت تحول به گونه ای بود که حکمرانی آن حضرت مقدور نبود . چنان که بیان این تحول از نگاه امام علی مغفول نمانده است . خطبه شقشقیه از جمله مطالب روشنگرانه ای است که آن حضرت بیان فرموده است. در این نشست تلاش خواهد شد از این منظر به خطبه شقشقیه توجهی به عمل آید .
ادامه مطلب
مسأله اجتماعی ، عارضه یا نابسامانی است که در اثر وقوع یا عدم وقوع عامل معینی در اجتماع پدید می آید. لیکن در تشخیص مسأله بدوون این عامل اختلاف نظر وجود داردچنانچه این مبحث در مورد پوشش و ناپوششی مطرح شده است. در این نشست علمی سعی می شود معلوم کنیم که کدامیک از این دو حالت می تواند مسأله اجتماعی باشد.
ادامه مطلب
هشتادو چهارمین نشست پژوهشکده با عنوان فقه پویا ؛ روایت حداقلی و حداکثری در روز سه شنبه ۱۵ اسفند ۱۳۹۶ برگزار شد که خلاصه نشست به صورت ذیل می باشد. این گفتار به مناسبت سالگرد نامه تاریخی امام خمینی ره خطاب به علما و طلاب حوزه های علمیه در سال ۶۷ ارایه می شود. این نامه در همان سال به " منشور روحانیت " شهرت پیدا کرد و بخشی از آن درباره فقه پویا است. مباحثی که خواهد آمد ادامه بحث نظریه " دولت مکلف " است که در کرسی های نقد نظریه پردازی طرح کرده ایم. دستاورد سخن پاسخ به دو پرسش است: ( ۱ ) آیا فقه پویا به تحول رویکردی نیاز دارد؟ ( ۲ ) دلیل عدول برخی از پیروان فقه پویا از ادامه راه چیست؟ فقه پویا منتظر طرح مساله نمی ماند بلکه خود در پی یافتن پرسش های نوین است و برای این کار عرصه های جدیدی را که در گذشته، جزو قلمرو فقه تلقی نمی شد می کاود و درونی می کند. فقه پویا کمتر در صدد پاسخ به پرسش های تکراری است. فقه پویا وارد متن شده تا جایی که با عینیت یابی، خود به متن تبدیل می شود. در مقابل آن، فقه ایستا یا فقه پیرو قرار دارد و متن گریز است و بیشتر در صدد حاشیه زدن بر متن است. رمز ماندگاری فقه امامیه در گذر زمان در همین اراده بر پویایی فقه است. بزرگان از فقهای شیعه هرگز سعی نکردند شارح فقه گذشتگان باقی بمانند بلکه خود مساله آفرینی می کردند و با این کار فقه امامیه را یک گام به جلو می بردند. چنان که در تاریخ فقه معاصر می توان به مرحوم احمد نراقی ( م ۱۲۴۵ ق ) با تالیف کتاب عواید الایام، شیخ محمد حسن نجفی ( م ۱۲۶۲ ق ) با کتاب جواهر الکلام، شیخ مرتضی انصاری ( م ۱۲۸۱ ق) با تالیف کتاب سترگ المکاسب، حضور فعال فقه در عرصه اقتصاد را نشان داد، میرزا حسن شیرازی ( م ۱۳۱۲ ق) با فتوای تحریم تنباکو، قدرت فقه بر استبداد و استعمار را آشکار کرد و شاگرد ایشان شیخ شهید فضل الله نوری ( م ۱۳۲۷ ق ) توانایی فقه در شکل گیری نهضت های مردمی را اعلام کرد و نیز می توان به مرحوم سید محمد کاظم طباطبایی یزدی ( م ۱۳۳۷ ق) با تالیف کتاب گران سنگ عروه الوثقی اشاره کرد. تمام این مساعی عظیمه بزرگان فقاهت را می توان در راستای تکاپوی فقه پویا برای شناخت عرصه های ناشناخته و مسایل جدید دانست. نقطه عطف تاریخی در فقه پویا توسط امام خمینی ره با ورود به عرصه سیاست و رهبری مردم و تاسیس حکومت دینی مبتنی بر اصل ولایت مطلقه فقیه ورق خورد. با آغاز تجربه حکمرانی فقیه، زمزمه های پدیداری تقابل میان دو رویکرد حداقلی و حداکثری در فقه پویا شنیده شد. اوج روایت این تقابل را می توان در منشور روحانیت و عزل قایم مقامی مشاهده کرد. رویکرد حداقلی خواهان تجربه حکمرانی مبتنی بر فقه فردی است و لکن رویکرد حداکثری بر این باور است که اداره حکومت بر پایه فقه فردی نه فقط نا میسر که ناممکن است. بسیاری از مسایل حکومتی مستقل از فرد و حوزه عمومی است. لذا از این دیدگاه حکومت " فلسفه عملی تمامی فقه در تمامی زوایای زندگی بشریت " است . ✍ اکنون می توان به آن دو پرسش، پاسخ داد: ۱) فقه پویا با تجربه حکمرانی به تحول در رویکرد از فقه فردی به فقه حکومتی نیاز دارد. موضوع فقه حکومتی عبارت از دولت است. ۲) دلیل عدول برخی پیروان فقه پویا از تجربه فقهی حکمرانی ، گرایش آنان به رویکرد حداقلی است. این افراد در امر سیاست به گرایش های متحجرانه و یا عرفی ( سکولار ) سوق پیدا می کنند. بنابر این، می توان گفت که رویکرد حداکثری فقه پویا علاوه بر منازعه سیاسی با استبداد و استکبار، در عرصه علمی نیز منازعه سختی با متحجرین و واپس گرایان فقه پویا دارد. چنان که این هر سه سنخ منازعه را می توان در منشور روحانیت امام خمینی ره به وضوح مشاهده کرد.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: التفات به حوزه‌ی نظریه‌پردازی به عنوان حوزه‌ای مستقل، تفاوت‌ها و تمایزهای آن با حوزه‌هایی چون تاریخ اندیشه نویسی و یا بحث در باب چند و چون نظریه‌ها و نحله‌های سیاسی گوناگون اهمیت برجسته ای دارد. یکی از مهمترین جریان‌های مهم و اصلی اندیشه‌ی سیاسی در دوره‌ی معاصر که اکنون به یک سنت فکری نیرومند در میان بخشی از دانشوران حوزه‌ی اندیشه‌ی سیاسی، بالاخص فلسفه‌ی سیاسی تبدیل شده است، جریانی است که با آراء و افکار لئو اشتراوس پا گرفت و بعدها توسط شاگردان فراوانی که بلاواسطه یا باواسطه از او تاثیر پذیرفتند تداوم پیدا کرد. نوع نگاه لئو اشتراوس به مقوله‌ی نظریه‌ی سیاسی و تمایزی که او میان نظریه‌ی سیاسی و فلسفه‌ی سیاسی برقرار می‌سازد می‌تواند به ما در جهت روشن‌شدن زوایای بحث نظریه‌پردازی سیاسی کمک شایان توجهی کند.
ادامه مطلب
چکیده موضوع سخنرانی: با نگاهی طولی و تحلیلی به سیر تاریخی، سیاسی و فرهنگی دو کشور در طی چند سده اخیر به یک رمزگشایی از این فرایند طولانی می رسیم که به نظر می رسد از عمق و ژرفای قابل توجه فرهنگی برخوردار است. ایران و ترکیه به عنوان دو کشور همسایه که هرکدام بازماندگان دو امپراطوری دیرینه این جغرافیا هستند، در کنار مناسبات و تعاملات پشت سر نهاده، اینک از شرایط همسنگ و متوازن برخوردار نیستند. علی الخصوص با تحلیل آسیب شناسانه و بی طرفانه این فرایند در طی چند دهه اخیر محرز می شود که این همسایه شمال غربی در این مناسبات و تبادلات به یک تفوق اقتصادی دست یافته است. یکی از مهمترین عوامل تاثیرگذار در این تفوق اقتصادی شکل گیری مرجعیت فرهنگی این کشور برای ایرانیان است که خود حاصل نیازسنجی و قابلیت سنجی از جامعه همسایه بوده است. در این تحلیل زوایای ناشناخته و واقعیتهای پنهانی از این مناسبات که حاصل مشاهدات سیستماتیک و بررسی اسنادی آمار و ارقام از شاخص های اقتصاد کلان و خرد است، ارائه می شود.
ادامه مطلب
ادامه مطلب
با روی کار آمدن دولت جدید آمریکا، سخنانی از سوی رئیس جمهور و برخی مسئولین این کشور در خصوص لزوم بازنگری در برجام طرح شد. سخنرانی اخیر ترامپ و اعلام راهبرد دولت این کشور در مواجهه با برجام و فعالیتهای منطقه ای جمهوری اسلامی ایران بازتاب زیادی در محافل علمی، سیاسی و رسانه ای داشته است . چرایی، چگونگی و تبعات اتخاذ این مواضع و بررسی آینده برجام در پرتو این تحولات، موضوع اصلی این نشست می باشد.
ادامه مطلب
گرچه قریب به سه دهه از حماسه باشکوه دفاع مقدس می گذرد و نویسندگان و پژوهشگران زیاد در تبئین و تحلیل آن تلاش فراوانی انجام داده اند. لکین عظمت و گستردگی محتوای آن که نتیجه اخلاص و ایثار شهدا و جانبازان به رهبری امام خمینی (ره) بوده است؛ ما را به مطالعه بیش از پیش آن وا می دارد. پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در نظر دارد به جنبه های نا شناخته تر این حماسه معنوی بپردازد.
ادامه مطلب