گفتگو با دکتر سید نورالدین محمودی:ضرورت تفکر محور شدن آموزش پرورش رایج

گفتگو با دکتر سید نورالدین محمودی

عضو هیئت علمی گروه مطالعات فکرپروری برای  کودکان و نوجوان، پژوهشکده اخلاق و تربیت.

ضرورت تفکر محور شدن آموزش پرورش رایج

آموزش تفکرمحور در آموزش و پرورش ما چه جایگاهی دارد؟

نظام ‏آموزشی کشورهای مختلف بر مبنای نوع نگاه و نگرش خود نسبت به انسان و توانایی‌های وی و میزان انعطاف‏ پذیری و پاسخ­ گویی به نیازهای جدید و تحولات پیرامونی، تاکیدات متفاوتی را نسبت به حوزه‏‌های مختلف آموزشی مبذول می­‌دارند. در واقع آن دسته از نظام‏‌های آموزشی که نگرش و برداشت محدودی نسبت به ابعاد مختلف دانش‏‌آموزان و استعدادهای آنها داشته، پاسخ­گوی نیازهای علم امروز نیستند، در واقع این نوع نظام­‌های ‏آموزشی عمدتاً تلاش و وجهه همت خود را محدود و مصروف رشد و آموزش حوزه‏‌های شناختی و ذهنی دانش‏‌آموزان می‌نمایند و از توجه و پرورش سایر ابعاد وجودی آنان که در تکوین یک شخصیت متوازن تاثیر فراوانی دارند، عملاً باز می‏‌مانند. بدین­ ترتیب نتایج و محصولات این نظام آموزشی عموماً در شکل شهروندانی نمود می‏‌یابد، که در غالب مواقع فاقد خلاقیت می‏‌باشند و به ارزش‌ها و هنجارهای اجتماعی و فرهنگی تقید و پایبندی نشان نمی‌دهند، مظاهر و آثار هنری و فرهنگی جامعه ملی و بین‌المللی را نمی‏‌شناسند، طبعاً در این شرایط، اثربخشی و کارآیی نظام آموزشی به‏‌ویژه از منظر انسان‌های کامل رشد­یافته و فرهیخته به ‏طور چشم­گیری تنزل می‏‌یابد.

امروزه سنت و فلسفه اسلامی، با توجه به‌پیشرفت علوم، نیازمند آن است که در حرکتی پویا خود را به‌روز و کارآمد نماید تا نشان دهد که در پاسخ­گویی به‌پرسش­‌های جدید نیز تواناست. وظیفه تبیین این پاسخ­‌ها و طراحی آنها بر اساس مبانی فلسفه اسلامی بر عهده پژوهش­گران این حوزه می­‌باشد. همایش «آموزش تفکرمحور زمینه‌ساز تمدن نوین اسلامی» با بررسی چالش‌ها و مسایل تفکرمحوری در عصر حاضر، گامی نو در پاسخ به‌پرسش­‌های جدید فلسفی برداشته و روشی برای بازسازی اندیشه‌های فیلسوفان اسلامی در حوزه‌های جدید فلسفه ارائه می‌دهد. در سند تحول بنیادین آموزش و پرورش ارتقاء، پرورش و تعمیق انواع و مراتب عقلانیت و تفکر در همه ساحت­‌های تعلیم وتربیت به‌عنوان یکی از گزاره­های ارزشی نظام تعلیم و تربیت رسمی عمومی تلقی شده است، که در نهایت باید به ایجاد اندیشه‌ورزی، کسب شایستگی­‌های عام حرف‌ها و مهارتی و هنری زمینه‌ساز کار مولدّ منجر شود. بدین ترتیب در توصیف بروندادهای آموزش و پرورش به‌عنوان یک هدف عملیاتی بر ویژگی‌های زیر که باید در متربیان اتفاق بیافتد، اذعان می­‌دارد که: «با قدر شناسی و درک زیبا شناسانه آفرینش الهی و مصنوعات هنرمندانة بشری، درک مفاهیم فرهنگی و میان فرهنگی و بهره­‌گیری از قدرت تخیل، توانمندی­‌های لازم در خلق آثار فرهنگی و هنری را به دست می­‌آورند» (سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، 1390، ص18). این مهم جز با آموزش تفکرمحوری و شروع آن از اوان کودکی امکان‌پذیر نیست.