تازه های نشر : "نقش انجمن های علمی در گسترش علوم انسانی" مؤلف: محمد منصور نژاد

اثر جدید طرح جامع اعتلاء با عنوان «نقش انجمن های علمی در گسترش علوم انسانی» در مرداد ماه به بازار نشر خواهد آمد. اثر جدید طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور با عنوان «نقش انجمن های علمی در گسترش علوم انسانی» در مرداد ماه ۱۴۰۰ با شمارگان ۳۰۰ نسخه به بازار نشر عرضه خواهد شد. این کتاب با موضوع بررسی نقش و ارتباط انجمن های علمی و رشته های علوم انسانی در ایران از جمله طرح های انجام گرفته در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی است که در ذیل کلان طرح ملی طرح جامع اعتلای علوم انسانی معطوف به پیشرفت کشور سامان یافته است. مولف طرح آقای دکتر محمد منصور نژاد به همراه ۴ تن از همکاران خود دکتر اکرم قدیمی دکتر خسرو قبادی؛ دکتر حسین سالاری و مهندس مرتضی منصورنژاد این طرح را به انجام رسانیده و در بخش های اصلی ان را در قالب این کتاب منتشر ساخته است. مولف کتاب نقش انجمن های علمی در گسترش علوم انسانی در ابتدای اثر موضوع این پژوهش را چنین مطرح می کند که نقش بالقوه و بالفعل مجموعا ۱۵۰ انجمن‌های علمی علوم انسانی، با توجه به ظرفیت‌های بالای آنها در ارتقا، اعتلا و گسترش علوم انسانی حایز اهمیت بسیار است؛ زیرا هم ماهیت این تشکل‌ها فرهنگی بوده و نقش منظور شده برای آنان از جنس علم است و هم نوع فعالیت آنها حرکتی خودجوش از درون «اجتماعات علمی» است و این خود بهترین مجرای اصلاح امور است. با این همه هم‌اکنون انجمن‌های علمی علوم انسانی فعال (جدای از انجمن‌هایی که تحرکی ندارند)، بر علوم انسانی رسمی ایران، نقش تعیین کننده‌ای ندارند، به ویژه این که علوم انسانی کشور در ابعاد گوناگون، در وضعیت مطلوبی به سر نمی‌برد. برای برون رفت از برخی مشکلات رشته های علوم انسانی و نیز گسترش کمّی و کیفی این رشته ها، عوامل متعددی ایفای نقش می نمایند. در مطالعه حاضر توجه بحث بر نقش نهادهای مدنی، با تاکید بر «انجمن های علمی» است. طی سال های اخیر، درباره انجمن های علمی ایران، پژوهش های ارزشمندی صورت گرفته و بخش هایی از آنها در این پژوهش نیز بازتاب یافته است. از جمله نوآوری های تامل حاضر آن است که اول بار، برای «انجمن های علوم انسانی ایران»، در عرض سایر انجمن های علمی کشور (غیر علوم انسانی اعم از پزشکی و علوم پایه و....) هویت و نقش مستقل قایل شده و کارکرد و عملکرد ویژه آنان در چهار محور «سیاستی« »حرفه ای« »انتقادی« و »عمومی»، مورد ارزیابی همه جانبه قرار گرفته است. کارهای میدانی بسیار خوبی در این مطالعه انجام و گزارش شده است. حتی گزارش هایی از محل کار و فعالیت انجمن های علمی علوم انسانی انجام و نقاط قوت و ضعف این انجمن ها بررسی شده استُ این همه می تواند در آینده بوسیله دیگر پژوهش ها تکمیل شود. در این مطالعه در کنار «قوت ها و فرصت های انجمنی»، «ضعفها و تهدیدات انجمنی» نیز مورد مداقه دقیق قرار گرفته است. همچنین برای برون رفتن از مشکلات، راهبردها و راهکارهایی مشخص پیشنهاد شده است. ایده «جامعه شبکه ای انجمنی» نیز از دیگر ابتکارات پژوهش حاضر است و.... نامطلوب بودن وضعیت علوم انسانی ایران، مساله و مدعایی است که نه تنها مورد توجه کارشناسان علوم انسانی کشور است، بلکه از سوی سیاستگذاران نیز مورد عنایت قرار گرفته، و برای بازنویسی و باز فهمی علوم انسانی در این سامان، دست به اقداماتی نیز زده‌اند. در میان مسایل یاد شده از سوی اصحاب علوم انسانی درباره وضعیت علم و از جمله علوم انسانی، کمتر از ضعف‌ها و ناتوانی‌های انجمن‌های علمی و از توانایی‌های آنها برای رفع مشکلات در حیطه دانش، سخن به میان آمده است. در یک جمع بندی کلی و بر اساس مساله تحقیق حاضر به این موارد زیر می توان اشاره کرد: یک) در ایران حکومت‌ها به تنهایی در تدبیر علوم انسانی، توفیق نداشته‌اند و «مهندسی فرهنگی» نیز برای تحول در علوم انسانی مسیر درستی نیست؛ دو) انجمن‌های علمی مثل سایر نهادهای مدنی در سطح کشور و جهانی در حال گسترش‌اند و به دنبال به دست آوردن جایگاه هویتی خویش هستند؛ سه) جهت‌گیری کلی سیاست‌ها و اقدامات دولت‌مردان، پذیرش نقش انجمن‌های علمی برای گسترش کم و کیف علوم انسانی این سامان نیست؛ چهار) انجمن‌های علمی در کنار نهادهای رسمی به جِدّ می‌توانند در ابعاد گوناگون به گسترش علوم انسانی کشور یاری رسانند. بر این اساس پرسش اساسی که این پژوهش در پی پاسخ آن است چنین مطرح شده است: »انجمن‌های علمی علوم انسانی، در گسترش علوم انسانی ایران بالفعل چه نقشی دارند و بالقوه چه نقشی می‌توانند داشته باشند؟« در ادامه نیز پژوهشگر این طرح تلاش کرده است تا در فصول مختلف کتاب به این پرسش ها پاسخ دهد: یک) در گسترش و اعتلای علوم انسانی چه نقش‌هایی از انجمن‌های علمی علوم انسانی انتظار می‌رود؟ دو) انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران در وضعیت موجود چه نقشی در گسترش و اعتلای علوم انسانی دارند؟ سه) انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران برای ایفای نقشی که از آنها انتظار می‌رود، با چه موانعی روبرو هستند؟ چهار) راهبردها و راهکارهای رفع موانع انجمن‌های علمی علوم انسانی ایران برای ایفای نقش مورد انتظار، کدامند؟ این کتاب در چهار فصل و ۳۴۰ صفحه در مرداد ماه ۱۴۰۰ از طریق کتابفروشی ها در دسترس علاقه مندان پژوهش های علوم انسانی و اجتماعی خواهد بود.