ضرورت بهره‌گیری از ظرفیت‌ استادان برجسته در پرورش اعضای هیأت علمی جوان

جلسه شورای تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه، 11 بهمن ماه 1401 با حضور اعضای شورا تشکیل شد.
به‌گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در این جلسه علاوه بر بررسی طرح‌نامه‌های پیشنهادی رساله‌های دانشجویان مقطع دکتری، برنامه‌های درسی نیمسال دوم سال تحصیلی 1402-1401 رشته‌ها و گرایش‌های تحصیلی دانشجویان مقطع دکتری پژوهشگاه نیز به تصویب اعضای شورا رسید. بررسی شیوه‌نامه اجرایی ابلاغی وزارت علوم دربارۀ بسندگی زبان خارجی و شیوه‌نامه انتخاب استادان سرآمد آموزشی پژوهشگاه نیز از دیگر بخش‌های این جلسه بود.
بررسی شیوه‌نامه اجرایی ابلاغی وزارت علوم دربارۀ بسندگی زبان خارجی
در ابتدای جلسه دکتر روح‌ا... کریمی، مدیر تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه، با اشاره به ابلاغ شیوه‌نامه‌ اجرایی بسندگی زبان خارجی برای دانشجویان دوره دکتری از سوی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفت: براساس مقررات موجود برای تحصیل در دوره دکتری، ضرورت دارد دانشجویان پیش از شرکت در آزمون جامع، مدرک زبان خارجی خود را به دانشگاه یا مؤسسه محل تحصیل ارائه دهند. از آنجا‌که ارائه این مدرک باعث مسائل و مشکلاتی برای دانشجویان، دانشگاه‌ها و مراکز مختلف آموزشی کشور شده است، در شیوه‌نامه جدید که از آغاز سال تحصیلی جدید لازم‌الاجراست، به دانشگاه‌ها و مراکزی که دارای دانشجو در مقطع دکتری هستند، سازوکارهایی در زمینه بسندگی زبان خارجی پیشنهاد شده است. ازجمله اینکه با کسب حد نصاب لازم معین شده از سوی مرکز آموزشی در درس زبان آزمون متمرکز دوره دکتری یا کسب امتیاز لازم از دوره آموزشی زبان از مرکز آموزشی محل تحصیل و... بتوانند فرایندهای مرتبط با تحصیل خود را ادامه دهند.
براساس مباحث مطرح شده از سوی اعضای شورا درباره ابعاد و نکات مختلف این موضوع، در نهایت مقرر شد، مطابق مصوبه، ملاک‌های کسب حدنصاب مشخص شده از سوی پژوهشگاه، در بخش زبان آزمون متمرکز دوره دکتری یا کسب نمره قبولی از دوره آموزش زبان پژوهشگاه یا صرفاً شرکت در آزمون این دوره با نظر استاد راهنما و کسب نمره قبولی از آن مبنای عمل در این زمینه قرار گیرد.
بررسی و تأیید شیوه‌نامه انتخاب استادان سرآمد آموزشی پژوهشگاه
سپس پیش‌نویس شیوه‌نامه پیشنهادی انتخاب استادان سرآمد آموزشی پژوهشگاه مورد بررسی و تأیید اعضای شورای تحصیلات تکمیلی قرار گرفت تا پس از انجام اصلاحات لازم، به‌همراه بخش‌های دیگر شامل بخش‌های انتخاب استادان سرآمد پژوهشی و فرهنگی تدوین و نهایی شود.
مدیر تحصیلات تکمیلی با تشریح سوابق تدوین این شیوه‌نامه گفت: با توجه به ابلاغ وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و ضرورت تدوین شیوه‌نامه انتخاب استادان سرآمد پژوهشی، آموزشی و فرهنگی در دانشگاه‌ها و مؤسسات پژوهشی براساس دستورالعمل نحوه اعطای پایه تشویقی به اعضای هیأت علمی، تهیه بخش شیوه‌نامه انتخاب استادان سرآمد آموزشی در دستورکار مدیریت تحصیلات تکمیلی قرار گرفت.
دکترکریمی ادامه داد: با توجه به ارزیابی صورت گرفته از نمونه‌های مشابه سایر دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزشی و پژوهشی، پیش‌نویس این بخش از شیوه‌نامه تدوین و در اختیار اعضای شورا قرار گرفته است و ملاک‌هایی همچون ارزیابی کیفی تدریس استاد توسط دانشجویان و مدیریت تحصیلات تکمیلی؛ لزوم تدریس صورت گرفته در پژوهشگاه؛ ارائه کارگاه‌ در حوزه آموزش؛ تهیه نرم‌افزارهای آموزشی؛ فعالیت‌های نوآورانه در حوزه آموزش و... به عنوان معیارهای سنجش درنظر گرفته شده‌اند.
اعضای شورای تحصیلات تکمیلی نیز به بیان دیدگاه‌‌ها و پیشنهادهای خود درباره پیش‌نویس پیشنهادی پرداختند. امکان ارزیابی کیفی دقیق تدریس براساس سنجش‌های صورت‌گرفته از دانشجویان؛ حداقل واحد لازم برای ارزیابی کیفی تدریس استادان؛ عدم برخورداری برخی از پژوهشکده‌ها از دوره‌های تحصیلات تکمیلی و... از مهم‌ترین محورهای مورد بحث در این بخش بود.
تصویب برنامه‌های درسی نیمسال اول سال تحصیلی 1402-1401
در ادامه جلسه برنامه‌های درسی نیم‌سال دوم سال تحصیلی 1402-1401 رشته‌ها و گرایش‌های تحصیلی دانشجویان مقطع دکتری پژوهشگاه شامل رشته‌های زبان و ادبیات فارسی؛ زبان‌شناسی؛ فلسفۀ دین؛ حکمت متعالیه؛ علوم سیاسی؛ و جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران بررسی و به تصویب اعضای شورا رسید.
اعضای شورا با بررسی‌ و بیان دیدگاه‌های خود درباره برنامه‌های درسی و تبادل نظر در زمینه آسیب‌شناسی شیوه آموزش در مقطع دکتری، که همچنان مشابه مقاطع پیش از آن متکلم‌محور است، بر ضرورت بهره‌گیری از اعضای هیأت علمی جوان‌تر به عنوان دستیار در کنار استادان برجسته و شاخص پژوهشگاه تأکید کردند تا ضمن بهره‌مندی اعضای هیأت علمی جوان از تجربه و دانش این استادان و کسب تجربه، از به‌وجود آمدن خلل در آموزش دانشجویان درصورت بازنشستگی یا عدم امکان بهره‌گیری از این استادان در مقاطع مختلف به‌دلیل مأموریت‌های علمی یا... جلوگیری به‌عمل آید. در این زمینه مقرر شد، با حضور این استادان پیشکسوت و برجسته، جلسه‌ای تشکیل و ابعاد و جوانب مختلف موضوع مورد بحث و بررسی قرار گیرد و از ظرفیت‌های این استادان  به‌منظور پرورش نسل جوان اعضای هیأت علمی پژوهشگاه حداکثر بهره لازم گرفته شود.
بررسی و تصویب طرح‌نامه پیشنهادی رساله‌های دانشجویان مقطع دکتری
در بخش پایانی جلسه شورا، طرح‌نامه‌های‌‌ پیشنهادی رساله‌‌های دانشجویان دورۀ دکتری پژوهشگاه پس از بررسی از سوی اعضاء، به‌تصویب رسید. در این بخش از جلسه، ابتدا طرح‌نامه پیشنهادی سیدعلی سهرابی، دانشجوی رشته زبان و ادبیات فارسی از پژوهشکده زبان و ادبیات بررسی شد که به پژوهشی مقایسه‌ای میان منظومه‌های شیرین و خسرو دهلوی و خسرو و شیرین نظامی از رویکردی خاص اختصاص دارد. سپس دو طرح‌نامه پیشنهادی دانشجویان رشته حکمت متعالیه از پژوهشکده فلسفه مورد بررسی قرار گرفت. ‌ابتدا طرح‌نامه پیشنهادی مهران رجبی که به پژوهش در زمینه کلیات و دیدگاه‌های ممتاز یکی از فلاسفه اسلامی در این زمینه اختصاص دارد و سپس طرح‌نامه پیشنهادی زهرا لطفی که نسبت میان احکام تحلیلی و ترکیبی در «کانت» با یکی از نظریه‌های مشابه در فلسفه اسلامی را مورد بررسی قرار می‌دهد، مورد بحث و تبادل نظر اعضای شورا قرار گرفت.
در این بخش پس از حضور و تشریح مسئله و اهداف پژوهش‌ از سوی دانشجویان نامبرده در جلسه شورا، اعضای شورا دیدگاه‌ها و مسائلی را در ارتباط با موضوع رساله و سایر بخش‌های طرح‌نامه پیشنهادی مطرح و دانشجویان نیز به سؤالات مطرح شده از سوی اعضا پاسخ دادند. براساس مباحث صورت‌گرفته و مطابق نظر اعضای شورا اصلاحاتی در طرح‌نامه پیشنهادی دانشجویان مطرح شد. ضرورت تبیین نوآوری و تحدید موضوعات پیشنهادی، بیان پیشینه پژوهش، تدقیق چارچوب نظری، تصحیح فرضیه و اهداف پژوهش و... از محورهای مورد تأکید اعضاء برای بازبینی در طرح‌نامه‌ها بود.