ضرورت بازبینی در برنامه راهبردی دوم پژوهشگاه براساس مسائل و چالش‌های اجتماعی کشور

بیستمین جلسه شورای پژوهشی پژوهشگاه در دورۀ جدید، 18 مهر ‌ماه 1401 در سالن اندیشه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور اعضای شورا تشکیل شد.

به‌گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در این جلسه ضمن بحث و تبادل نظر اعضاء درخصوص نحوۀ مشارکت و فعال‌تر شدن پژوهشگاه در پرداختن به مسائل و چالش‌های اجتماعی روزآمد، گونه‌های مختلف برنامه‌های پژوهشی انفرادی پیشنهادی اعضای هیأت علمی به تصویب اعضای شورا رسید.
صدور احکام رئیسان گروه‌های پژوهشی پژوهشکده‌های پژوهشگاه
در ابتدای جلسه دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه، با سلام و درود بر پیامبر گرامی اسلام صلّ ا... علیه و آله و سلّم و اهل بیت علیهم السّلام، هفتۀ وحدت و میلاد با سعادت پیامبر اکرم (ص) و امام جعفرصادق (ع) را تبریک گفت. رئیس پژوهشگاه با اشاره به صدور احکام برخی از رئیسان گروه‌های پژوهشی و نیز مدیران مراکز اداری و اجرایی پژوهشگاه در طول هفته گذشته و صدور برخی دیگر از احکام در هفته‌های آتی، دلیل تأخیر در صدور این احکام را طولانی شدن فرایندهای اداری و دریافت استعلام از مراجع ذی‌ربط عنوان کرد.
ارتباط مؤثرتر علوم انسانی با جامعه در سایه برگزاری نخستین نشست از سلسله‌ نشست‌های گفتگوی انتقادی
دکتر نجفی با اشاره به برگزاری نخستین نشست از سلسله‌ نشست‌های گفتگوی انتقادی با عنوان «تحلیل نظریه‌پردازانه وقایع اخیر ایران (ریشه‌ها و روایت‌ها)» در روز سه‌شنبه 12 مهرماه 1401 ضمن قدردانی از همکاری و مشارکت پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشی و اعضای پژوهشگاه در برگزاری شایسته و درخور شأن این برنامه، اظهار کرد: پخش این نشست در ساعتی مناسب و پربازدید از شبکه اول سیمای جمهوری اسلامی، رویدادی منحصر به فرد و استثنائی برای پژوهشگاه بود که منجر به شکل‌گیری بازخوردهای بسیار مثبتی نسبت به پژوهشگاه شد. وی گفت: شاید بتوان این برنامه را اولین برنامه‌ای دانست که با برگزاری آن پژوهشگاه در سطح ملّی دیده شد به‌طوری‌که از نهادها و مراجع بالادستی همچون شورای عالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری؛ از پژوهشگاه به‌خاطر پرداختن به یکی از مهم‌ترین و روزآمدترین مسائل کشور، که در آن به صورت آکادمیک و علمی به ریشه‌ها و علل وقوع اتفاقات و وقایع اخیر پرداخته شد، قدردانی صورت گرفت.
رئیس پژوهشگاه با اشاره به اهمیت نقش‌آفرینی و تأثیرگذاری اندیشمندان و متخصصان علوم انسانی در پرداختن به مباحث روز و توجه به مسائل و چالش‌های مختلف کشور، یکی از مأموریت‌ها و رسالت‌های پژوهشگاه را بررسی، تحلیل و ارائه راهکار در زمینه‌های اجتماعی و آسیب‌های ناشی از بحران‌ها و چالش‌های ناشی از آنها دانست. وی متذکر شد: می‌توان با طرح مباحث و مسائل در سطح علمی، به ریشه‌یابی علل و عوامل وقوع این اتفاقات در پژوهشگاه پرداخت و درواقع اینچنین است که علوم انسانی می‌تواند با جامعه ارتباط برقرار کند و اظهار امیدواری کرد، پژوهشگاه بتواند نقش فرهنگی و اجتماعی بیشتری را در سطح ملی ایفا کند.

دکتر نجفی در بخش دیگری از سخنان خود با یادآوری وقایع و فجایع جنگ تحمیلی همچون کشتن پنج‌هزار نفر از مردم توسط رژیم صدام در حلبچه و سایر وقایع مشابه که توسط بیگانگان و دشمنان برای از بین بردن کشور انجام شد، گفت: ضرورت دارد جوانان کشور با تاریخ کشور بیشتر آشنا شده و نسبت به اهمیت بحث امنیت و استقلال کشور و نادیده گرفته شدن آنها در جریان اغتشاشات اخیر توجه و حساسیت داشته باشند و بدانند که دشمنان در کمین بوده و به دنبال تجزیه کشور هستند و برای سلب آزادی، اختیار و امنیت کشور برنامه‌ریزی‌های گسترده‌ای کرده‌اند تا فجایعی که در کشورهایی مانند سوریه، عراق، یمن و... ایجاد کردند، در کشور ما نیز به وجود بیاورند.
سپس برخی از اعضای شورای پژوهشی ضمن تشکر از مدیریت پژوهشگاه و دست‌اندرکاران برگزاری این نشست در برگزاری به‌هنگام و مناسب آن در شرایط فعلی و با توجه به وقایع اخیر کشور، دیدگاه‌ها و نظرات خود را درباره تداوم برگزاری این نشست‌ها و تعامل هرچه بیشتر و مؤثرتر پژوهشگاه با جامعه و پرداختن به وقایع و مسائل اجتماعی مبتلا به جامعه مطرح کردند. اعضای شورا با اشاره به استقبال جامعه دانشگاهی و غیردانشگاهی و قشرهای مختلف مردم و جامعه از این نشست، بر ضرورت انجام تحقیقات بنیادی، بررسی و تحلیل دقیق، سنجیده، علمی و بی‌طرفانه مسائل و چالش‌های اجتماعی تأکید و اهمیت تداوم و پیوند میان نشست‌ها و برنامه‌های مختلف پژوهشگاه با مسائل اجتماعی و روزآمد را یادآور شدند.

دکتر فوزی: بازنگری و اصلاح برنامه‌ راهبردی دوم پژوهشگاه براساس اولویت‌ها و شرایط جدید و جهت‌گیری نسبت به آینده ضروری است
در ادامه جلسه دکتر یحیی فوزی، معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه، با تشریح ضرورت بازنگری و اصلاح برنامه راهبردی دوم پژوهشگاه از یکسو براساس مسائل و اولویت‌های کشور و از سوی دیگر به دلیل ضعف‌ها و انتقادهای مطرح شده بر مأموریت‌ها و برنامه‌های مندرج در آن، گفت: بر این اساس جلساتی در معاونت پژوهشی و تحصیلات تکمیلی با حضور برخی از مدیران پژوهشگاه ازجمله دکتر رضایی، مدیر نظارت، ارزیابی و تضمین کیفیت پژوهشگاه برگزار شد. بر اساس مباحث صورت گرفته، مقرر شد جلساتی با دعوت از رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز تشکیل شود و هر پژوهشکده ضمن ارزیابی و ارائه گزارش از میزان پیشرفت و وضعیت برنامه‌های پیشین خود، متناسب با شرایط جدید پیشنهادها و برنامه‌های جدید خود را جهت اصلاح و تغییر برنامه راهبردی دوم ارائه دهد. دکتر فوزی از رئیسان پژوهشکده‌ها و مراکز پژوهشی و اعضای هیأت علمی پژوهشگاه خواست ضمن بحث و تبادل نظر در این باره در شوراهای مختلف پژوهشکده‌ها و مراکز، نسبت به تعیین اولویت‌ها و برنامه‌های آتی خود اقدام لازم را صورت دهند.

معاون پژوهشی و تحصیلات تکمیلی با تذکر برخی مسائل و موضوع‌های اساسی همچون فضای مجازی، هویت، شناخت نارضایتی‌ها و مسائل جامعه و ...؛ این مسائل و چالش‌ها را از اولویت‌های پژوهشی‌ای دانست که نیاز است پژوهشگران و اندیشمندان حوزه علوم انسانی به‌ویژه اعضای پژوهشگاه در پژوهش‌های خود ابعاد و زوایای مختلف آنها را بررسی و تحلیل کنند. دکتر فوزی بر این اساس بر ضرورت بازبینی و تغییر برنامه‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی پژوهشگاه تأکید و مأموریت‌گرا شدن، توجه بیشتر به مصالح و منافع ملی و اثرگذاری هرچه بیشتر پژوهشگاه را در سایه پرداختن به این مسائل دانست.
اعضای شورای پژوهشی نیز با اشاره به برخی نقاط ضعف و قوت برنامه راهبردی دوم، در سطوح مختلف کلان و اجرایی و عملیاتی ساختن آن، لزوم تغییر در برنامه‌ها و پژوهش‌های پژوهشگران پژوهشگاه را براساس نیازها و مسائل روز کشور متذکر و دیدگاه‌ها و نظرات خود را در این باره مطرح کردند. توجه و پژوهش در زمینه مسائلی همچون فضای مجازی، سبک زندگی، اوقات فراغت جوانان، سالمندی و بحران جمعیت و...؛ پرهیز از بوروکراسی؛ کاربردی و ناظر به مسائل اجتماعی و به‌روز بودن پژوهش‌ها؛ نحوۀ عملیاتی و اجرایی شدن برنامه‌ها؛ توجه به مقدورات اجتماعی و انسانی و ... ازجمله محورهای مورد بحث اعضای شورا بود.
تصویب برنامه‌های پیشنهادی اعضای هیأت علمی
در بخش پایانی جلسه دکتر مهدی معین‌زاده، مدیر پژوهشی پژوهشگاه، ضمن تشریح فرایندهای صورت گرفته دربارۀ تصویب برنامه‌های پژوهشی انفرادی نوع الف پیشنهادی اعضای هیأت علمی شامل پژوهشکده‌های تاریخ و فلسفۀ علم؛ مطالعات سیاسی و روابط بین‌الملل و حقوق؛ از انجام فرایندهای مرتبط با برنامه‌های پیشنهادی نوع ب و یا برنامه‌های پژوهشی اعضای هیأت علمی مراکز پژوهشی مستقل همچون مطالعات میان فرهنگی معاصر در کمیسیون‌های مرتبط خبر داد. پس از قرائت عناوین و مجریان برنامه‌های پژوهشی، اعضای شورا با تنفیذ و تصویب برنامه‌های پژوهشی پیشنهادی موافقت کردند. در این بخش از جلسه شورا، با توجه به تصویب انجام طرح کلان ملی «استعمارشناسی در ایران» در جلسه پیشین، فهرست کتاب‌های استعمارشناسی جهت ترجمه و مترجمان آنها و سایر مسائل مهم در انتخاب و ترجمه کتاب‌ها، مورد بحث و تبادل نظر اعضاء قرار گرفت.
در خاتمه جلسه مقرر شد، پیش‌نویس اصلاح شده آیین‌نامه ارتقاء مرتبه اعضای هیأت علمی مراکز و مؤسسات پژوهشی حوزه علوم انسانی در جلسه آتی شورا مورد بحث و تبادل نظر قرار گیرد.