ضرورت نگاه نقادانه به روایت مستشرقان در مطالعات تاریخی

آخرین جلسه شورای تحصیلات تکمیلی پژوهشگاه در سال 1400 روز چهارشنبه مورخ 18 بهمن ماه 1400 از ساعت 10:00 در سالن اندیشه با حضور اعضای شورا تشکیل شد و طرح‌نامه‌ پیشنهادی رساله‌های دکتری دانشجویان پژوهشگاه پس از بررسی و تبادل نظر اعضا، به تصویب رسید.

برنامه‌ریزی برای برگزاری جلسات دفاع از رساله‌ها و پایان‌نامه‌های دانشجویی در تالار حکمت

در ابتدای جلسه دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، پس از سلام و درود بر پیامبر خاتم صلّ ا... علیه و آله و سلّم و اهل بیت علیهم السلام و تبریک اعیاد شعبانیه، با اشاره به تجهیز فیزیکی و سخت‌افزاری تالارهای پژوهشگاه به‌ویژه تالار حکمت، برگزاری جلسات دفاع از رساله‌ها و پایان‌‌نامه‌های دانشجویی را یکی از اهداف درنظرگرفته شده از احداث این تالار برشمرد. بر این اساس رئیس پژوهشگاه از مدیریت تحصیلات تکمیلی خواست تا با انجام هماهنگی‌های لازم با پژوهشکده‌ها و واحدهای مختلف، برنامه‌ریزی لازم برای برگزاری این جلسات در تالار حکمت را انجام دهد.

ضرورت نگاه نقادانه به روایت مستشرقان در مطالعات تاریخی

رئیس پژوهشگاه در بخشی از جلسه شورا با تأکید بر اهمیت توجه و شناخت صحیح جهت‌گیری‌ها و اهداف برخی مورخان به‌ویژه مستشرقین در انعکاس رویدادهای تاریخی به ویژه درباره اقوام و فرهنگ ایران، اتکای صرف پژوهشگران و دانشجویان به آثار و روایت آنان در این باره را از جمله آسیب‌هایی برشمرد که علاوه بر تحریف واقعیات، منجر به شکل‌گیری نگاه‌های تحقیرآمیز نسبت به برخی اقوام شده است. دکتر نجفی با نقد نگاه جانبدارانه و غرض‌ورزانه برخی شرق‌شناسان و روایت‌های نادرست آنان از آداب و رسوم اقوام ایرانی در دوره‌های تاریخی بر ضرورت بررسی دقیق و نقادانه روایت‌های آنان به‌ویژه در رساله‌های دانشجویی تأکید کرد. رئیس پژوهشگاه به روایت مرحوم مدرس، به‌عنوان یکی از رجل سیاسی و ملی، از تخته‌ قاپو کردن عشایر در دوره رضاشاه و نسبت‌های ناروایی چون غارتگری به آنان دادن را متذکر شد و طرح این ادعاهای نادرست درباره عشایر را توجیهی برای اقدامات و برنامه‌های رضاشاه ازجمله یکجانشینی آنان دانست. دکتر نجفی پژوهش و پرداختن به علل و زمینه‌های چنین روایت‌هایی درباره اقوام و عشایر سلحشور ایرانی  به‌ویژه توسط دانشجویان را از جمله نیازهای فرهنگی کشور برشمرد که پرداختن به آنها، می‌تواند گامی مهم در تقویت همبستگی و انسجام ملی و ارتقاء خودباوری اقوام ایرانی باشد و از تفرقه‌‌افکنی و نگاه‌های افراطی جلوگیری کند.

بررسی و تصویب طرح‌نامه پیشنهادی رساله‌های دانشجویان مقطع دکتری

در ادامه جلسه شورا مطابق دستورجلسه مقرر، طرح‌نامه‌ پیشنهادی رساله‌های دانشجویان دوره دکتری از پژوهشکده‌های مطالعات فلسفی و تاریخ علم؛ تاریخ ایران؛ اندیشه سیاسی، انقلاب و تمدن اسلامی؛ و زبان‌شناسی بررسی شد. در این بخش از جلسه پس از دفاع دانشجویان از طرح‌نامه‌‌های پیشنهادی خود و بحث و تبادل نظر اعضاء درباره ابعاد و مسائل مختلف ناظر بر موضوعات پیشنهادی به‌ویژه در زمینه فرضیه‌ها و سوالات اصلی پژوهش، طرح‌نامه‌های بررسی شده به تصویب اعضای شورا رسید.