گزارش برگزاری نشست «ظرفیت پژوهش‌های رشته‌ مدیریت در تأمین نیازهای جامعه و صنعت؛ بایسته‌ها و موانع» به مناسبت هفته پژوهش

مدیریت نوآوری و کاربردی‌سازی پژوهش‌های علوم انسانیِ پژوهشگاه با همکاری گروه پژوهشی مدیریت روز 24 آذرماه 1400، نشستی با عنوان «ظرفیت پژوهش‌های رشته مدیریت در تأمین نیازهای جامعه و صنعت: بایسته‌ها و موانع» را  به صورت غیرحضوری (برخط) برگزار کرد.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، سخنرانان این نشست دکتر علی داوری (عضو هیأت علمی و معاون اداری و مالی دانشکده کارآفرینی دانشگاه تهران)، دکتر بابک زنده‌دل ‌نوبری (مدیر کل برنامه‌ریزی و نظارت سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران)، مهندس رضا سرخوش (مدیر عامل شرکت فناوری اطلاعات کیسون)، دکتر فاطمه براتلو (مدیرگروه پژوهشی مدیریت) و دکتر الهام ابراهیمی (عضو هیأت علمی گروه مدیریت و نوآوری و کاربردی‌سازی پژوهش‌های علوم انسانی پژوهشگاه) بودند. همچنین دکتر فرزانه میرشاه‌ولایتی (عضو هیأت علمی گروه پژوهشی مدیریت) به‌عنوان دبیر علمی در نشست مشارکت داشتند که در ادامه گزارش اجمالی نشست از نظرتان می‌گذرد:

نقش تحلیل‌گری داده‌ها در دیده‌بانی کسب‌وکار
در ابتدای این نشست دکتر داوری به موضوع «نقش تحلیل‌گری داده‌ها در دیده‌بانی کسب‌وکار» پرداخت و بیان کرد: مشکل دانشگاه‌ها همچنان در خدمت نظام آموزشی‌بودن است و نه حل مسائل جامعه و صنعت ضمن اینکه همچنان دغدغه مقاله‌نویسی به جای حل مشکلات جامعه وجود دارد.
وی به توصیف و تشریح برخی مدل‌های کمک‌کننده برای تحلیل‌گری داده‌ها پرداخت و در این میان به برخی مدل‌های تعالی سازمانی نیز اشاره کرد. دکتر داوری به روند تحول مدل‌ها، منسوخ شدن برخی مدل‌ها برای تعالی واقعی سازمان و جایگزین شدن آنها با مدل‌های جدید و به‌روز را مورد اشاره قرار داد و در این زمینه به افزایش سطح سواد جامعه و لزوم به‌کارگیری ابزارها و مدل‌های کیفی در راستای تحلیل داده‌ها و به‌تبع آن رصد کسب و کارها در آینده تأکید کرد. وی افزود: این تحلیل‌ها با توجه به تحولات فناوری اطلاعات و شکل‌گیری نیازهای جدید و ارتقای سطح بلوغ سازمان‌ها و شرکت‌ها ما را ملزم به ارتقای توانمندی و رویکرد داده‌محوری می‌کند.
دکتر داوری تصریح کرد: تأمین مدل‌هایی با ابزارهای تحلیلی مناسب، یکی از وظایف و خلاءهایی است که دانشگاه‌ها و مدیریت‌ها باید با تفکر طراحی مدل‌های توسعه که تحلیل‌های کیفی و کمی را توأمان داشته باشند به آن بپردازند؛ اما واقعیت تلخ، حرکت کندی است که در این مسیر شاهدیم. تأکید بر تحلیل داده‌ها و کلان‌داده‌ها ضروری است و شرایط خاص ایران نیاز ما را در این زمینه دو چندان می‌کند.

پژوهش‌های کاربردی؛ حلقه گم شده میان دانشگاه و صنعت

در ادامه مهندس سرخوش به‌عنوان دومین سخنران به موضوع «پژوهش‌های کاربردی؛ حلقه گم شده میان دانشگاه و صنعت» پرداخت و شرح داد: پژوهش عبارت است از مطالعه آگاهانه، برنامه‌ریزی شده و روشمند به هنگام مواجهه با مسئله‌ای پیچیده و مبهم به قصد ایجاد وضوح و رفع پیچیدگی و ابهام از آن مسئله. وی سپس به تعریف مراحل پژوهش کاربردی پرداخت و پژوهش را فرایندی دانست که بن‌مایه اصلی آن فارغ از نشر یافته‌های علمی، ایجاد و خلق توانمندی و ارزش‌آفرینی ماندگار است.
مهندس سرخوش تأکید کرد: یکی از معیارهایی که برای سنجش آمادگی و بلوغ فناوری‌ها مورد استفاده قرار گرفته است، سطوح آمادگی فناوری یا TRL است. به عبارتی دیگر، TRL ابزاری تحلیلی برای سنجش و ارزیابی سطح آمادگی و بلوغ فناوری و مقدار خطرپذیری ناشی از استفاده از یک فناوری در توسعه محصول است و در ادامه به تحلیل سطح نه‌گانهTRL  پرداخت.
وی در انتهای سخنانش به چرخه ارزش آفرینی پژوهش اشاره کرد و نبوغ، نوآوری و نیاز را منشاء آغاز چرخه پژوهش دانست.

نقش تحقیق در عملیات نرم در توسعه پژوهش‌های کاربردی و بهبود فرایندهای تصمیم گیری

سومین سخنران این نشست دکتر زنده‌دل ‌نوبری سخنرانی خود را با موضوع «نقش تحقیق در عملیات نرم در توسعه پژوهش‌های کاربردی و بهبود فرایندهای تصمیم گیری» شروع و بیان کرد: تحقیق در عملیات به دو گروه دسته‌بندی می‌شود: تحقیق در عملیات (مکتب سخت) و پژوهش عملیاتی (مکتب نرم). تحقیق در عملیات سخت عبارت است از؛ مدل‌سازی مسئله یا واقعیت آن چنان که هست و یافتن جواب بهینه یا جواب رضایت‌بخش و پیش‌فرض آن این است که همه مسائل ساختارمند و خوش‌تعریف هستند، اما بر اساس پیش‌فرض تحقیق در عملیات نرم، مسائل دنیای امروز بدتعریف، بدساختاریافته (ساخت نیافته) و مملو از عدم اطمینان هستند و ساختار مسائل نامشخص و آمیخته به علایق و انگیزه‌های ذی‌نفعان درگیر در مسئله است و این رویکرد مجموعه روش‌های ساختاردهی به مسئله را دربرمی‌گیرد.
دکتر زنده‌دل در ادامه به رویکردهای ساختاردهی به مسئله پرداخت و مهم‌ترین گام در حل مسئله را شناسایی آن دانست. در ادامه  طراحی استراتژی، تصمیمات بلندمدت و روابط و پیچیدگی‌های میان فردی، میان‌گروهی و میان‌سازمانی را از مسائل پیش‌روی سازمان‌ها دانست. وی  در انتهای سخنانش به کاربست رویکرد تحقیق در عملیات نرم در حوزه منابع انسانی اشاره داشت.

هویت رشته مدیریت و الزامات پژوهشی آن

چهارمین سخنران نشست دکتر براتلو بود که سخنانش را  با موضوع «هویت رشته مدیریت و الزامات پژوهشی آن» آغاز کرد و گفت: نگاه پژوهشی سبقه دست‌کم صد ساله برای رشته مدیریت دارد. به‌لحاظ ماهوی ما در حقیقت با یک میان‌رشته‌ مواجه هستیم. در این میان‌رشته، «پژوهش» زمانی اثربخش است که روزآمد باشد و ظرفیت ایجاد کند.
وی در ادامه به سه سطح تحلیل در مسئله‌مندسازی پژوهش پرداخت و سطح عملیاتی، سطح مدیریت و سطح حکمرانی را از جمله این سطوح دانست. براتلو تأکید کرد: به‌ویژه در سطح حکمرانی باید به هویت میان‌رشته‌ای و به سه‌گانه تحلیل توجه کرد. به اعتقاد وی فهم رشته‌ مدیریت به‌مثابه‌ این میان‌رشته‌ و با لحاظ کردن این سطوح امکان‌پذیر است.

نقش پژوهش‌های رشته مدیریت منابع انسانی در تأمین نیازهای جامعه و صنعت

سخنران پایانی نشست دکتر ابراهیمی بود که سخنانش را با موضوع «نقش پژوهش‌های رشته مدیریت منابع انسانی در تأمین نیازهای جامعه و صنعت» در سه محور اقتضائات پژوهش‌های منابع انسانی، کارکردهای این پژوهش‌ها برای سازمان‌ها و حوزه‌های مورد توجه منابع انسانی در آینده پرداخت.
وی بیان کرد: اساساً مدیریت بدون در نظر گرفتن سازمان و افراد بی‌معناست. در پژوهش‌های مدیریت منابع انسانی با تنوع سوژه‌ها از جمله فرایندها، افراد، استراتژی‌ها، ادراک افراد، فرهنگ و ارزش‌ها، رفتار و سوء‌رفتار مواجه هستیم. سازمان یا نهادی را نمی‌توان یافت که بی‌نیاز از پژوهش کاربردی باشد. در عین‌حال به‌دلیل وابستگی به بافتار، انسان، فرهنگ، زمان و سطح بلوغ سازمان، باعث پیچیدگی این پژوهش‌ها می‌شود.
دکتر ابراهیمی در ادامه به کارکردهای نگرشی و فرایندی پژوهش‌های منابع انسانی برای سازمان‌ها پرداخت و وضعیت سازمان‌های دولتی و خصوصی در زمینه فرایندهای مدیریت منابع انسانی را مورد بررسی قرار داد (بازه زمانی 1396 تا 1399).
 دکتر ابراهیمی در انتهای سخنرانی خود به حوزه‌های پژوهشی آتی اثرگذار در زمینه مدیریت منابع انسانی پرداخت و مدیریت استعدادها، مدیریت منابع انسانی سبز و تحلیل‌گری منابع انسانی را از جمله حوزه‌های فرایندی و مناسبات کار و زندگی، تنوع نیروی کار و قراردادهای روان‌شناختی را ازجمله حوزه‌های نگرشی مورد توجه در آینده ارزیابی کرد.

در انتهای نشست نیز دکتر میرشاه ولایتی به جمع بندی مباحث پرداخت و بر راه‌کارها و موانع برشمرده شده در زمینه ارتباط پژوهش‌های رشته مدیریت با تأمین نیازهای جامعه و صنعت تأکید کرد.