دکتر قاسمی در گفت‌وگو با فارس:طرح نظام معرفت‌شناسی ملاصدرا تدوین شد

اعظم قاسمی عضو هیئت علمی گروه فلسفه و کلام پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی ضمن بیان این مطلب به خبرنگار آیین و اندیشه خبرگزاری فارس گفت: با توجه به اینکه بنده در دوره دکتری حکمت متعالیه تدریس می‌کنم متوجه شدم که هیچ منبع خوبی در زمینه معرفت‌شناسی ملاصدرا در دست دانشجویان نیست و کتابی که در این حوزه داشته باشیم کم است، با وجود اینکه به طور عام در زمینه معرفت‌شناسی ملاصدرا کارهایی انجام گرفته است.

وی با اشاره به اینکه آثاری که در این حوزه وجود داشت اشکالات زیادی دارد، گفت: بنده بسیاری از این کتاب‌ها را دیده‌ام و نقدهای جدی بر آنها وارد است، بنابراین نیازمند کار در این حوزه بودیم.

قاسمی درباره طرح دیگر در دست کار خود گفت: طرح نظام اخلاقی معتزله نیز دیگر کاری است که الان در دستور انجام دارم با توجه به اینکه معتزله عقل گراترین فرقه ما هستند و در تاریخ تفکر اسلامی بین مسلمانان هم معروف‌اند چرا که به حسن و قبح عقلی معتقدند.

وی در ادامه افزود: در حال حاضر در قرن بیست و یکم مکاتب مختلف اخلاقی زیاد است، بعضی از آنها به اخلاق سکولار معتقد هستند و برخی معتقدند که اخلاق دینی می‌توان داشت از این حیث بررسی موضع معتزله به عنوان عقلگراترین متفکران مسلمان را در دستور کار خود قرار دادم.

قاسمی با تأکید بر اهمیت توجه به دیدگاه معتزله در حوزه اخلاق دینی، یادآور شد: باید بررسی می‌کردم که عقل‌گرایی آیا در حوزه اخلاق و با اعتقاد به دینی بودن مطرح است یا خیر؟ اخلاق معتزله از این حیث که به حسن و قبح عقلی معتقد است مستقل از دین محسوب می‌شود ولی در عین حال چون متکلمان پایبند دین هستند، اخلاقشان هم دینی است، یعنی هدفشان در اخلاق دینداری است ،حتی اگر از جهاتی این اخلاق سکولار هم باشد.

وی در پاسخ به این سؤال که توجه به بحث نظام اخلاقی معتزله چه کاربردی برای ما می‌تواند داشته باشد، گفت: اگر ما بخواهیم اخلاقی اسلامی داشته باشیم باید به این نوع اخلاق رجوع کنیم. در حال حاضر چه ما بخواهیم و چه نخواهیم اخلاق سکولار کاربرد دارد، بنابراین از رجوع به افکار معتزله بی‌نیاز نیستیم، یعنی باید به افکار آنها بازگشت کنیم، چرا که ما الان نظام فلسفه اخلاق اسلامی نداریم و در حال تدوین آن هستیم، این نظام اخلاقی فیلسوفان اسلامی نیست بلکه ما تنها اخلاق خواجه‌نصیر که آن هم برگرفته از اخلاق ارسطویی است در دست داریم اما فلسفه اخلاقی که فقط مبتنی بر معارف دینی باشد، در دست نداریم، بنابراین نیازمند به رجوع این مباحث هستیم.