نمایشگاه مجازی تاریخ ورزش در ایران به روایت آثار باستانی

آن چه امروزه نام ورزش بر آن اطلاق می­­شود در گذشته­ ی بشر جزو لاینفک زندگی روزمره به حساب می ­آمده است. انجام این نوع حرکات که اغلب یا برای سرگرمی بود و یا نمایش توانایی های فردی قدمتی بسیار طولانی دارد. زندگی انسان از همان دوران­ های پیش از تاریخ به دلیل تعامل همیشگی با طبیعت آمیخته با فعالیت­ های بدنی بود. میل به بقا  و امرار معاش از راه شکار جزو اولین ضرورت­ هایی بود که بشر را به سمت به کارگیری ابزارهای شکار و ورزیدگی بدنی سوق داد و بعدها در جوامع پیشرفته تر در عصر آهن ( و بعد از آن) که مسئله جنگ میان جوامع به وجود آمد ورزیدگی بدنی و تقویت قوای جسمانی از اهداف مهم به شمار می­رفت. مجموعه­ ی کاملی از آثار باستانی بر جای مانده است که می­ توان بر اساس آن­ها این بخش از زندگی انسان در آن دوره­ ها را بازسازی کرد. صخره نگارها و نگاره ­های موجود بر دیواره ­ی غارهای باستانی در لرستان، نقش ­های نقر شده بر انواع مهرها و نقش­ روی سفال­ ها از جمله قدیمی­ ترین مستندات در این رابطه هستند. شواهد و آثار باستانی حاکی از آن است که ورزش­ هایی چون اسب سواری، تیراندازی، پرتاب نیزه، ارابه رانی، کشتی، تیر و کمان ، مشت زنی، شمشیر بازی، ژیمناستیک در ایران پیشینه ­ای چند هزار ساله دارند. نگاره های برجای مانده از آثار مختلف اهمیت فعالیت های بدنی را در بین مردمان باستان نشان می دهد. این نگاره ها که قدیمی ترین آنها نقاشی های دیواری بر غارهای باستانی دوشه ، هومیان و میرملاس در لرستان است و نیز نگارکندهای صخره ای، مهرها لوح ها و نگاره های منقوش بر روی سفال های یافت شده مربوط به دوران پیش از تاریخ در شوش سیلک شهر سوخته و... پویایی و تحرک انسان را به نمایش می گذارند. همین طور در دوران های متاخرتر در برنزهای یافت شده از لرستان حجاری های هخامنشیان نقاشی های بر جای مانده از اشکانیان و نگاره های فراوانی که بر روی آثار دوره ساسانی بر جای مانده همگی نشان دهنده این هستند که ورزش و آمادگی بدنی از موضوعات مهم زندگی در دوران باستان بوده است. به طور کلی برخی از رشته های ورزشی مانند تیراندازی با کمان، نیزه پراکنی دو میدانی و انجام حرکات موزون یا ریتمیک پیشینه ای دیرینه در ایران دارند و در برخی رشته ها مانند چوگان، اسب سواری، شنا، قایق رانی و بازی های فکری ایرانیان پیشقدم بودند و به دیگر ملل معرفی کردند.

گرد آورنده: مهسا ویسی

مهرماه 1402