گزارش نشست «بررسی تفاسیر قرآنی اردو زبان شبه قاره هند»
نشست تخصصی «بررسی تفاسیر قرآنی اردو زبان شبه قاره هند»، 24 خردادماه 1402 در پژوهشکده مطالعات قرآنی به صورت غیرحضوری برگزار شد. در آغاز پس از تلاوت آیاتی از قرآن مجید، دکتر فروغ پارسا به عنوان دبیر نشست، درباره اسلام در شبه قاره هند و رویکرد متألهان مسلمان در هند و نیز شخصیت علمی پرفسور عبدالرحیم قدوای (رئیس مرکز مطالعات قرآنی دانشگاه علیگر هند) به‌اختصار سخنانی ارائه کرد. سپس پرفسور عبدالرحیم قدوایی تفسیرهای اردو زبان را به زبان انگلیسی معرفی و دکتر پارسا نیز مطالب ارائه شده را به‌اختصار ترجمه کرد.
بر اساس سخنان پرفسور عبدالرحیم قدوایی، زبان اردو شباهت زیادی به زبان قرآن دارد و تعداد زیادی واژگان اردو در قرآن شناسایی شده و این زبان در بخش‌های مختلف هند، پاکستان و بنگلادش رایج است. از سده 17 میلادی تاکنون نزدیک به 100 ترجمه و تفسیر کامل از قرن کریم برای مخاطبان اردو زبان تدوین شده است.
مهم‌ترین این تفاسیر عبارتند از: تفسیر شاه عبدالقدیر 1829؛ تفسیر سید احمدخان با عنوان تفسیرالقران 1880-1895؛ تفسیرحقانی، اثر عبدالحق حقانی 1887-1900؛ تفسیر ثنایی اثر ثنا الله امریتساری 1895 -1928؛ اشرف علی تهانوی بیان القران 1905؛ احمدرضا خان کنز الایمان 1910؛ ابوالکلام آزاد ترجمان القران 1931-1936؛ عبدالمجید دریابادی تفسیر مجیدی 1952؛ مفتی محمد شفیع معارف القران 1965؛ کرم‌شاه ازهری ضیا القران؛ تفهیم القرآن اثر ابوالعلی مؤدودی 1972؛ تدبرالقرآن اثر امین احسن اصلاحی 1980؛ تفسیرالقرآن اثرعلی محمد نقوی 1982؛ دعوت القرآن اثر شمس پیرزاده 1994؛ تذکر القرآن اثر وحیدالدین خان 1996؛ تیسیر القرآن اثر محمد لقمان سلفی 2000؛ عرفان القرآن اثر طاهرالقدیر 2005؛ بیان القرآن اثر اسرار احمد 2008؛ که در سال‌های مختلف این تفاسیر را تدوین کرده‌اند.
پرفسور قدوایی در بخش بعدی، چند تفسیر مهم از جمله تفسیر سیداحمدخان هندی، تفسیر تهانوی، تفسیر ابوالعلی مؤدودی، تفسیر ابوالکلام آزاد، تفسیر دریابادی و تفسیر نقوی را به طور مجزا معرفی و ویژگی‌های آنها را بیان کرد. به‌اعتقاد قدوایی؛ تفسیر سیداحمدخان و ابوالکلام آزاد تا حدود زیادی رویکردی عقل‌گرایانه دارند به‌نوعی تفسیر به رأی تلقی می‌شوند. در حالی‌که تفسیر تهانوی و دریابادی در شمار تفاسیر به مأثور طبقه‌بندی می‌شوند و از احادیث و اقوال پیامبر و صحابه استفاده زیادی کرده‌اند. از سوی دیگر رویکردی منفی و منتقد نسبت به سبک زندگی غربی و مدرنیته در آنها مشاهده می‌شود. نفسیر نقوی هم نمونه یک تفسیر شیعی است که در محیط شبه قاره پدید آمده است. این تفسیر اگرچه اعتقادات شیعه بویژه بحث امامت را در خود جای داده ولی تلاش کرده از مجادلات فرقه‌ای خودداری کند. مفسران قرآن مذکور و معرفی شده تقریباً همگی در شمار فعالان سیاسی و اجتماعی هند بوده‌اند و برای استقلال و رهایی از استعمار از آموزه‌های قرآن به‌نحو شایسته‌ای استفاده کرده‌اند.
نظر شما :