نمایشگاه مجازی: اسنادی از آغارین کتاب‌های درسی تحصیلات عالی در ایران

مرکز اسناد فرهنگی آسیا به مناسبت هفته پژوهش برگزار می کند:

نمایشگاه اسنادی از آغارین کتاب‌های درسی تحصیلات عالی در ایران: کتاب‌های درسی دارالفنون در گنجینه کتابخانه و موزه ملی ملک

قرن سیزدهم قمری سرآغاز تحولاتی سرنوشت‌ساز در عرصه‌های گوناگون جامعه ایران و از جمله ساحت علم و دانش ایران است. از این دوره به بعد تنوع روابط و زمینه‌های آن، شکل‌های متنوع و پیچیده‌تری به خود گرفت. وقوع جنگ‌های ایران و روسیه در زمان فتحعلی شاه قاجار طلیعه مواجهه جدی ایران با «دیگری متفاوتی» بود که پرسش‌ها و چالش‌های فراوانی در پی‌داشت. بخشی از پاسخ‌‌ها و راه چاره مشکلات در ساحت علم و فناوری دیده شد. اعزام دانشجو به فرنگ، ترجمه و چاپ آثار متنوع علمی، تاریخی و فرهنگی اروپایی به زبان فارسی، چاپ و انتشار روزنامه، تأسیس مدارس جدید و بسیاری از اقدامات دیگر از مهمترین تکاپوهای روشنفکران و بخشی از سیاستمداران ایران آن دوره بود. گشایش مدرسه دارالفنون (1268 ه.) و استخدام معلمان خارجی از کشورهای با سابقه کمتر استعماری از جمله اقدامات ماندگار میرزا تقی‌خان امیرکبیر برای آغاز جریانی متفاوت برای پرورش متخصصان بود. از دارالفنون به عنوان نخستین مدرسه تحصیلات عالی (پیشا دانشگاهی)، اسناد و مدارک متنوعی برجای مانده است از جمله کتاب‌های چاپ سنگی که یا توسط مدرسین مدرسه نوشته شده‌اند و تدریس می‌شدند و یا در چاپخانه دارالفنون به چاپ رسیدند.

منتخبی از این اسناد در نمایشگاه حاضر که حاصل همکاری «کتابخانه و موزه ملک» و «مرکز اسناد فرهنگی آسیا» در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به بهانه هفته پژوهش در سال 1401در معرض دید مخاطبان قرار گرفته است.