قیام مردمی نهم دی

قیام مردمی نهم دی
محمدعلی فتح‌الهی

دکتر محمدعلی فتح‌الهی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به‌مناسبت فرارسیدن سالروز 9 دی، روز بصیرت و میثاق امت با ولایت، طی یادداشتی نگاه خود به این حماسه را ارائه کرده است.
به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه علوم انسانی، متن این یادداشت از نظرتان می‌گذرد:

«قُل هذِهِ سَبیلی أَدعو إِلَى اللَّهِ عَلى بَصیرَةٍ أَنا وَمَنِ اتَّبَعَنی وَسُبحانَ اللَّهِ وَما أَنا مِنَ المُشرِکینَ»
«بگو: این راه من است من و پیروانم، و با بصیرت، به سوی خدا دعوت می‌کنیم! منزّه است خدا! و من از مشرکان نیستم!» (آیه 108 سوره یوسف)
بصیرت عبارت از داشتن شناخت و قدرت تشخیص و تحلیل است. بصیرت، شناخت راه و شناخت دوست و دشمن است. بصیرت باعث حرکت آگاهانه می‌شود و توطئه‌های دشمنان را کند می‌سازد. بصیرت سبب می‌شود که غبارآلودگی فتنه نتواند باعث گمراهی شود، اما نبود بصیرت موجب تسلط دشمن می‌شود. بصیرت، روشن‌بینی است که در نتیجه اطاعت الهی و مدیریت هواهای نفسانی، اعمال صالح و تقوای الهی به بندگان خدا داده می‌شود تا تاریکی‌ها و ظلمات را برایشان روشن نماید و با شناخت حقایق و درک دقیق امور، از لغزش‌ها حفظ شوند. بصیرت، ناگهانی و به صورت دفعی پدید نمی‌آید؛ بلکه ظهور و تحقق آن تدریجی است و ریشه در رفتارها و بینش‌های پیشین دارد. بصیر هم کسی است که بصیرت، هویت او شده باشد. هویت‌های جمعی نیز با بصیرت شکل می‌گیرند. جلوه‌های تحقق و نمایش بصیرت برای مردم ایران را می‌توان در حوادث مهم تاریخی سراغ گرفت. انقلاب اسلامی با بصیرت همگانی مردم شکل گرفت و بصیرت را در ایران عمومی کرد. چهل سال اول نظام اسلامی، دوران تعمیق این بصیرت در جامعه رو به رشد ایران و حماسه نهم دی ماه از مصادیق برجسته آن است. اهمیت نهم دی تنها در عبور دادن جامعه از فضای فتنه سال ۸۸ نبود، بلکه مهم‌تر از آن، حماسه نهم دی ماه، تبدیل به سرمایه بزرگ و دائمی برای افزایش بصیرت مردم و حرکت سیاسی و اجتماعی آنها برای سال‌های بعد شد که اکنون اهمیت و تعیین‌کنندگی آن روشن‌تر شده است.
این واقعه باعث شد که مردم درک عمیق‌تری نسبت به مسائل داخلی و خارجی و جایگاه ایران در جهان پیدا کنند. از طرف دیگر، نگاه ناظران خارجی را نیز نسبت به مردم ایران تغییر داد. نهم دی ماه، بین مردم وحدت و انسجام ایجاد کرد تا مجدداً هویت اسلامی ایرانی خودشان را بازیابی کنند و برای مواجهه با مشکلات آمادگی داشته باشند. واکنش مناسب جامعه در قبال فتنه نشان داد که باور متعالی‌تری در جامعه شکل گرفته است و این درک و هویت تبدیل به سرمایه عظیمی شد تا جامعه بتواند بحران‌های گوناگون را تا حد قابل قبولی پشت‌سر بگذارد. این هویت متعالی، سرمایه‌ای برای شکل‌گیری اقتصاد مقاومتی شد. اگر واقعه نهم دی در سال ۸۸ نبود، شاید مقاومت امروز مردم در مقابل مشکلات گوناگون تحریم‌های اقتصادی و تورم میسر نمی‌شد. حماسه نهم دی یک سرمایه فرهنگی است که با مراجعه به آن از داشته‌های خود اطلاع دقیق پیدا می‌کنیم و می‌توانیم برای مواجهه با حوادث گوناگون از آنها بهره بریم. این حماسه مردمی توانست فعالیت‌های فتنه‌گران داخلی و بین‌المللی را خنثی کند.
نهم دی ماه الگویی برای ایفای نقش مردم در عرصه‌های مدیریتی جامعه است. به‌ویژه در حوزه امنیتی، اگر حضور مردم نباشد، صرف برخورد امنیتی با اغتشاشگران تبعات اجتماعی پیدا می‌کند و میزان توفیقش هم قابل پیش‌بینی نیست. حضور مردم در صحنه است که می‌تواند با اغتشاشگران مقابله کند و صف اعتراضات مردم عادی را از اغتشاشگران جدا کند.
مأموریت اغتشاشگران آن بود که برخی اعتراضات مردمی را تبدیل به مخالفت با اصل نظام کنند و اگر هم در این جهت موفق نشدند، حداقل مانع آگاه شدن مردم به توطئه‌‎های دشمنان شوند تا جریانهای فاسد بتوانند به حیات خود ادامه دهند. قصد آنها این بود که با استناد به اغتشاشگری از جانب عده‌ای، باور و معرفتی کاذب ایجاد کنند و بتوانند برای همیشه انقلاب را محکوم کنند. برنامه آنها، تدوین سنخی از علوم انسانی بود که زندگی مردم را خلاف آرمان‌های انقلاب و اسلام جهت دهد. اما نهم دی ماه بیعت مجددی از طرف مردم با ولایت دینی و الهی را رقم زد. این واقعه تنها پاسخ به فتنه‌های سال ۸۸ نبود، بلکه در ورای این حضور گسترده مردم، وفاداری به نظام و ولایت موج می‌زد.
 هویت اسلامی ایرانی در نسبت و برقراری ارتباط مردم با نهاد ولایت تعریف می‌شود و بدون آن جامعه ایرانی نمی‌تواند هویتی داشته باشد. مقام ولایت امام رضا (ع) نقطه کانونی انسجام ملت ایران است و در انقلاب اسلامی، نایب امام زمان (عج) به عنوان مقام ولایت در جامعه ظهور کرد و باعث انسجام و هویت‌یابی مردم ایران شد. جامعه ایرانی با ولایت فقیه که عنایت و هدیه الهی بود، توانست خود را بیابد. جامعه ایرانی نیاز داشت تا مجدداً نسبت و درک خود از مقام ولایت را بازآفرینی کند و حماسه نهم دی ماه موقعیتی را فراهم کرد تا چنین بیعت مجددی صورت پذیرد. اگرچه رابطه مردم با رهبری تضعیف نشده بود، ولی حوادث بعدی نیاز و ضرورت به بیعت مجدد را معنا بخشید. بیعت با مقام معظم رهبری باعث شد که در مسائل منطقه‌ای با قدرت و صلابت وارد شویم و تعیین‌کننده‌ترین قدرت در مسائل منطقه‌ای باشیم. این تجدید بیعتِ به‌هنگام، در مسائل داخلی هم با وجود همه معضلات توانست به جامعه یاری برساند. اگر جمهوری اسلامی توانست در بحران‌های منطقه‌ای مانند سوریه و عراق وارد شود و در مقابله با داعش موفق شود، تحت تأثیر اتفاق بزرگ نهم دی و انسجام و اراده‌ای است که در آن‌جا شکل گرفت.
 این روز در تاریخ ایران ماندگار شد و هر سال ضمن یادآوری این رویداد به همه موافقان و مخالفان این انقلاب اعلام می‌شود که مردم با وجود تمام مسائل و معضلات درونی و بیرونی بر عهد خود با انقلاب اسلامی راسخ و استوار می‌مانند. حماسه نهم دی ماه سال ۱۳۸۸برگ زرینی در تاریخ ملت ایران است که از آن طریق مردم سرفراز ایران با آرمان‌های امام خمینی (ره) و شهیدان انقلاب اسلامی تجدید میثاق کردند و بر عهد خود در پافشاری بر عزت و سربلندی نظام جمهوری اسلامی ایران ایستادند. پایان/