دکتر قبادی: پاسداشت آیین‌های غنی ایران، فرصتی برای خلق سرمایه‌های اجتماعی‌ست
دکتر قبادی: پاسداشت آیین‌های غنی ایران، فرصتی برای خلق سرمایه‌های اجتماعی‌ست
دکتر قبادی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز چهارشنبه 18 فروردین‌ماه 1400، در دیدار مجازی با استادان و همکاران پژوهشگاه با تبریک فرا رسیدن سال نو، درباره‌ی اهمیت پاسداشت سنت‌ها و آئین‌های ایرانیان به نکات ارزنده‌ای اشاره کرد.
قبادی با قرائت این بیت حافظ؛ «نبود رنگ دو عالم که نقش الفت بود/ زمانه طرح محبت نه این زمان انداخت» گفت: بزرگداشت آئین‌های ایرانی یکی از دلایل مهم پایداری اسطوره‌های ایرانی و انتقال میراث‌های اسطوره‌ای ما به‌شمار می‌رود، به‌ویژه حفظ و ماندگاری زبان و ادبیات فارسی که در واقع بدل‌شده‌ی زبان پهلوی میانه‌ی عصر ساسانی هست؛ به نظر می‌رسد آئین‌های ایرانی در انتقال اسطوره‌ها خیلی نقش داشته‌اند و البته که استادان و محققان نیز می‌توانند در این خصوص نظر بدهند.
وی ادامه داد: آئین‌ها و سنت‌های ما در ماندگاری ارزش‌های تمدنی ایران بسیار مؤثر بوده‌اند و تا دوره‌های معاصر سیال باقی مانده‌اند و در تداوم تمدن ما و مواریث فرهنگی، معرفتی و شناختی ایران باستان نقش اساسی داشته‌اند. خوشبختانه به‌دلیل بنیاد حکمت اشراقی و حکمت خسروانی در تداوم میراث‌های اسطوره‌ای ما مؤثر بوده‌اند و خیلی خوب با آئین اسلامی سازگار شده‌اند. شاید سهروردی بهترین نمونه‌ای است که سازگاری حکمت خسروانی و حکمت شهودی ایران باستان را با مفاهیم جهان‌بینی اسلامی تبیین کرد. به‌همین دلیل است ما امروزه ملتی هستیم که در عین مسلمانی با آئین‌های باستانی به‌خوبی انس گرفته‌ایم و با تمام وجود دین اسلام را پذیرفته‌ایم.
قبادی با طرح این سؤال که در این‌میان چرا آئین‌ها این‌گونه نقش ایفا می‌کنند؟ پاسخ داد: به‌نظر می‌رسد، آئین‌های غنی فرهنگی ایرانی_اسلامی نقطه‌تلاقی عاطفه‌ها هستند و عاطفه‌ها از طریق پاسداشت آئین‌ها بسط پیدا می‌کنند تا عاطفه‌های فردی به عاطفه‌های جمعی تبدیل شوند و سرمایه‌های اجتماعی پدید آید که تداوم در این کار موجب می‌شود انگاره‌های فرهنگی و میراث‌های قدیمی منتقل شود.
وی تأکید کرد: وقتی شاهنامه می‌خوانیم، شگفت‌زده می‌شویم که چه‌قدر ایرانیان آیین و مراسم مختلف داشتند. به‌هر بهانه و تغییر فصلی جشن و آئین داشتیم. در پاییز جشن خاصی داشتیم، در اواخر زمستان جشن سده داشتیم که ۵۰ روز و ۵۰ شب برگزار می‌شد و به نحوی به نوروز پیوند می‌خورد.
وقتی به سنت‌های نوروز و سیزده‌بدر و ... می‌اندیشیم، می‌بینیم منطومه‌ای هست که بنیاد فلسفی و اندیشه‌گانی دارد و انسان را به عروج روحانی هم‌ذات‌پندارانه با طبیعت می‌رساند و واقعأ آن جهان‌بینی اشراقی و شهودی، در نوروز و آئین‌های ما تجلی پیدا می‌کند.
حفظ آئین نوروز و تداوم آن و مخصوصأ هوشمندی که ائمه‌ی اطهار علیهم‌السلام به‌خرج دادند، تأیید کردند و تداوم بخشیدند، در حقیقت رسمیت‌دادن و پذیرفتن آئین‌های نیکوی ایرانیان توسط آن بزرگان بوده که تفسیر و تأویل صله‌ی رحم از مراسم نوروز شده است. هیچ فرصتی طلایی‌تر از نوروز برای صله‌ی رحم نداریم که متأسفانه در دو سال اخیر به‌دلیل کرونا با محدودیت مواجه شدیم با این‌حال نوروز نشان‌دهنده‌ی قوت تمدن ایرانی است.
قبادی گفت: در مقایسه‌ی تمدن ایرانی با تمدن مصریان و منطقه‌ی شام و سوریه، متوجه می‌شویم که این‌ها با پذیرش اسلام زبان و تمدن خود را کنار گذاشتند و زبان و تمدنی جدید اختیار کردند اما ایرانیان بسیار پویا و بالنده توانستند این تمدن را حفظ کنند که این نشان‌دهنده‌ی ظرفیت بالای تمدن ایرانیان است. امیدوارم ما با پاسداشت دقیق‌تر، هوشمندانه‌تر و عالمانه‌تر نوروز و امثال آن بتوانیم این معنویت را که از دل تمدن ما به‌بار آمده، به نسل‌های آینده منتقل کنیم. خوشبختانه مراسم اعیاد فطر، قربان و اعیاد مذهبی ما هم به نوروز ملحق شده و به شکوه و عظمت آن افزوده است که در ایران این قبیل مراسم واقعأ مکمل هم هستند و بدون هیچ تعارضی عمل می‌کنند.
وی در بخش پایانی سخنانش گفت: خداوند ان‌شاء‌الله به شما سعادت و سلامت هدیه کند و امیدوارم که بتوانیم ادامه‌دهنده‌ی این مسیر باشیم و بیشتر از قبل این سنت‌ها را برای جهانیان تبیین کنیم. هر سال که می‌گذرد دامنه و گستره‌ی نوروز بیشتر می‌شود. از۲۰، ۳۰ سال قبل حداقل ۱۳ کشور نوروز را به رسمیت شناخته‌اند و امسال هم شاهد بودیم، دامنه‌ی نوروز به برخی کشورهای دیگر هم نفوذ کرد که ان‌شاء‌الله روح معنویت ایرانی تداوم پیدا کند و همواره همگی تندرست و شاداب باشید. پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی هم تلاش کرده است تا حد امکان مراسم نوروز با حفظ سنت‌ها و با شادابی برگزار شود.
نظر شما :