گزارش سخنرانی «ارتباطات سلامت و ارتقاء آگاهی گروهای اجتماعی»

گزارش سخنرانی «ارتباطات سلامت و ارتقاء آگاهی گروهای اجتماعی»

سخنرانی مجازی «ارتباطات سلامت و ارتقاء آگاهی گروهای اجتماعی» با سخنرانی دکتر زهره کشاورز (دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی) و با دبیری دکتر سیده‌زهرا اجاق در پژوهشکده مطالعات فرهنگی و ارتباطات و اسناد فرهنگی آسیا برگزار شد.
در ابتدای نشست دکتر اجاق گفت: ارتباطات سلامت، ماهیتی چندرشته‌ای دارد و از این‌رو تعاریف متفاوتی هم دارد ولی مخرج مشترک همه‌ی این تعاریف عبارت از این است که ارتباطات سلامت، فعالیت‌های ارتباطی به‌صورت مستقیم، رسانه‌ای و برنامه‌ریزی شده و هدف‌مند است که هدف‌شان ارتقاء و بهبود سطح سلامت و بهداشت گروه‌های مختلف اجتماعی است. او توضیح داد که سلامت ابعاد مختلف جسمی، روانی، اجتماعی دارد و در گروه‌های مختلف اجتماعی می‌تواند به موضوعات مشابه یا متفاوتی مربوط شود. یکی از گروه‌های سنی که موضوع مهمی درارتباطات سلامت است، کودکان هستند و تربیت جنسی یا آموزش صحیح موضوعات جنسی برای آن‌ها می‌تواند موجب بهبود سلامت جسمی و روانی و اجتماعی توأمان شود، اما به‌دلیل موقعیت سنی کودکان و مؤلفه‌های فرهنگی اجتماعی جامعه‌ی ما بهتر است این آموزش از طریق واسطه که بهترین آن، والدین هستند صورت بگیرد و برای این منظور لازم است که سواد تربیت جنسی والدین افزایش یابد. با ابن توضیح در این نشست به ماهیت این نوع تربیت و اهمیت آن می‌پردازیم.

سپس دکتر کشاورز فواید داشتن سواد سلامت جنسی را در 6 مقوله ذکر کرد: دانش و آگاهی از سیستم باروری-تناسلی؛ پیشگیری از آسیب‌های جنسی به کودکان و نوجوانان؛ مراجعه‌ی زودهنگام و پیش‌گیری از اختالالت جنسی در آینده؛ درک بهتر همسران از یکدیگر، سازگاری جنسی؛ رضایت و صمیمیت زناشویی در آینده؛ کسب مهارت‌های فردی و بین فردی.

 وی با تأکید بر این‌که آموزش و تربیت جنسی کودکان باید از طریق والدین صورت گیرد، توضیح داد: اگر تربیت و آموزش جنسی کودک اصولی باشد، او را به سمت مسائل جنسی سوق نمی‌دهد. وی افزود: آموزش‌ها باید به‌موقع باشند زیرا اطلاعات درست و به‌موقع منجر به رفتار درست می‌شود. بهتر است در سنین قبل از پیش‌دبستان، والدین که به کودک نزدیک‌تر هستند این آموزش را بدهند و در سنین دبستان به بعد ترجیحاً والد هم جنس یا مشاور این وظیفه را عهده‌دار شود.

دانشیار دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص نقش والدین در تربیت جنسی کودکان تصریح کرد: حتی نحوه‌ی پوشش والدین در حضور کودک واجد اهمیت است. اگر چه جست‌وجوی کودک برای دیدن بدن عریان جزو رشد و تکامل کودک است. اما اصل اساسی تربیتی این است که در هیچ سنی نباید کودک بدن عریان پدر و مادر را ببیند و پوشش والدین به آرامی همراه با رشد کودک تغییر کند نه ناگهانی! مهم این است که از شرایط به نفع آموزش جنسی استفاده شود. بسیاری از آموزش‌ها غیرمستقیم است. مثلاً با خیلی از رفتارهایمان می‌توانیم به کودک بیاموزیم که وقتی پوشش‌مان راحت نیست آن را اصلاح کنیم. کشاورز درباره‌ی جامعه‌پذیری جنسی کودکان توضیح داد که درباره‌ی کودکان زیر 6 سال نگاه جنسیتی در تربیت دختر و پسر نداشته باشیم و پدر و مادر هر دو پاسخ‌گوی کودک باشند، اما بالاتر از 7 سال که جامعه‌پذیری در خارج از منزل اتفاق می‌افتد مرجع سؤالاتش هم‌سالان هستند و اغلب اطلاعات درست و غلط جنسی را توأمان دریافت می کند. به‌عنوان والد نباید به کودک، پاسخ نادرست بدهیم تا دروغ‌گو شناخته شویم!  حریم خصوصی کودک را به رسمیت بشناسیم! رفتارهایی مثل کمین کردن، غافل‌گیری و گوش ایستادن؛ سازنده نیست و مخرب اعتماد کودک به والد است.

دکتر کشاورز یادآور شد: معمولاً تکانه‌های جنسی از 10 سالگی شروع می‌شوند و کودک در جست‌وجو برای مسائل و محتواهای جنسی فعال‌تر است، لذا باید مواجهه‌ی کودک با رسانه‌ها و نمادهای جنسی مدیریت شود.
وی تأکید کرد: در استفاده از رسانه توسط کودک تشخیص با والدین است اما انتخاب با کودک است. بهتر است که آموزه‌های جنسی کودک را به رسانه واگذار نکنیم. مفاهیمی مثل بوسه، در آغوش گرفتن و ... برای کودک پیام‌هایی دارد که باید والدین از آن‌ها در جهت آموزش جنسی استفاده کنند. اصل 30 دقیقه نظارت بر عملکرد کودک را رعایت کنید.

کشاورز در خصوص آزار جنسی و تجاوز جنسی نیز توضیح داد: آزار جنسی بسیار شایع‌تر از تجاوز جنسی است و پسران بیشتر از دختران مورد آزار جنسی قرار می‌گیرند. اصل تربیتی مهم این است که کودک بیاموزد که بدن من مال خودم است و کسی حق ندارد به آن دست بزند باید تفاوت غریبه‌ها با اعضاء فامیل را بداند و به‌راحتی به دیگران اعتماد نکند. قانون درست این است که قرار نیست کسی به کودک نزدیک شود و همه غریبه قلمداد می‌شوند ، در پارک، مراکز خرید و ...

در پایان این نشست، دکتر اجاق ضمن تشکر از سخنران و مهمانان به کتاب ها و محتواهایی اشاره کرد که به مرور در جامعه‌ی ما در حال افزایشند و می‌توانند به والدین در تربیت کودکانی با آینده‌ی سالم‌تر و راحت‌تر و لذت‌بخش‌تر کمک کنند.