گزارش پنل تخصصی «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» در هفته پژوهش ۱۳۹۸

از پنل هایی که در مراسم هفته پژوهشِ پژوهشگاه برگزار شد، پنل تخصصی شورای بررسی متون با عنوان «بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» بود که به همت دبیرخانه شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و دبیرخانه طرح اعتلای علوم انسانی در روز شنبه 23 آذرماه سال ۹۸ برگزار شد.
در ابتدای نشست دکتر کریمی مطهر، دبیر شورای بررسی متون گفت: این مرکز با توجه به مسئله‌محوری و تطبیق فعالیت‌ها با نیازهای روز جامعه، برنامه‌هایی را در حوزه آسیب‌شناسی زبان فارسی، نقد و بررسی الگوی ایرانی - اسلامی پیشرفت، بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی، اقتصاد مقاومتی و ... برگزار کرده است. برای نمونه در حوزه اقتصاد این آثار به جامعه علمی عرضه شده است: کتاب نقدنامه اقتصاد مقاومتی که مشتمل بر نقد42 کتاب منتشر شده با موضوع اقتصاد مقاومتی است؛ کتاب مجموعه مقالات اقتصاد مقاومتی؛ کتاب مجموعه مقالات حمایت از تولید ملی و کالای ایرانی؛ کتاب نقدنامه اقتصاد (2)؛ کتاب نقدنامه اقتصاد (3)؛ کتاب نقدنامه دو اثر؛ دو همایش ملی اقتصاد مقاومتی؛ همایش «حمایت از تولید ملی و کالای ایرانی: بررسی برنامه ها و متون»؛ همایش بررسی متون الگوی اسلامی ایرانی و نشست تخصصی نقد سند الگوی پایه اسلامی- ایرانی پیشرفت.

دکتر مصباحی مقدم: آرمان گام دوم، ایجاد تمدن نوین اسلامی، خودسازی و تمدن سازی است
در ادامه این برنامه علمی، سخنرانی دکتر غلامرضا مصباحی‌مقدم، مدیر گروه اقتصاد شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی با عنوان «افق پیشرفت در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی» ارائه شد. حجت الاسلام مصباحی‌مقدم در این نشست گفت:‌ آرمان گام دوم، ایجاد تمدن نوین اسلامی، خودسازی و تمدن سازی است. در بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی روی جوانان بسیار تأکید شده است اما جوانان این دوره تفاوت جدی‌ای با جوانان قبل از انقلاب دارند چرا که به علم روز مجهز هستند. اکنون پس از گذشت چهل سال از انقلاب، همچنان این انقلاب به جوانان برآمده از انقلاب تکیه دارد و جوانان امروز توانسته‌اند به فناوری و تکنولوژی‌های روز دست یابند. تعداد دانشجویان دانشگاه‌ها و مراکز افزایش یافته است و امروز بیش از چهار هزار شرکت دانش‌بنیان در کشور داریم و در علم و پژوهش، امکانات پیشرفته و گسترده‌ای فراهم است.
دکتر فتح الهی: علوم انسانی به تدریج، فضای عمومی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد
دکتر محمد علی فتح الهی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در باره بیانیه گام دوم انقلاب اسلامی گفت:‌ رهبر معظّم انقلاب اسلامی در بیانیّه گام دوم انقلاب اسلامی، عمومی شدن روشنفکری در ایران و در همه ساحت‌های زندگی و قابل فهم شدن برخی از مباحث آن حتی برای نوجوانان را از برکات انقلاب اسلامی برشمردند و فرمودند: تحلیل سیاسی و فهم مسائل بین‌المللی در موضوعاتی همچون ... را از انحصار طبقه‌ی محدود و عزلت‌‌گزیده‌ای به نام روشنفکر، بیرون آورد؛ این‌گونه، روشنفکری میان عموم مردم در همه‌ی کشور و همه‌ی ساحت‌های زندگی جاری شد و مسائلی از این دست حتّی برای نوجوانان و نونهالان، روشن و قابل فهم گشت.
دکتر فتح‌الهی تأکید کرد: این ویژگی مهم جامعه کنونی ایران که روشنفکری و قدرت تحلیل سیاسی در جامعه ایرانی و در همه ساحت‌های زندگی ایرانی، عمومی شده است؛ البته به این معنی نیست که طبقه خاص نخبگان و روشنفکران وجود نداشته باشند. شروع روشنفکری، امری تخصصی و مربوط به نخبگان است ولی در ادامه با عوام جامعه، نسبت پیدا می کند. روشنفکر و نخبه، جدا از جامعه نیست و بلکه نقش جدی در تولید و رساندن اثر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی به جامعه را دارد. البته اثر اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باید بتواند در بطن جامعه نفوذ کند و با عموم مردم ارتباط برقرار کند. عمومی‌بودن روشنفکری و نخبگی در جامعه ایرانی از توجه تدریجی به حکومت قانونی پشتیبانی می کند. همانطور که ملیت هم عمومی و به مسأله‌ای در زندگی روزمره تبدیل شده است.
وی گفت: به این ترتیب اگر علوم انسانی را علوم فرهنگی و روشنفکری تلقّی کنیم؛ می‌توان از عمومی شدن علوم انسانی در ایران هم سخن گفت و کاربردی شدن علوم انسانی را در این راستا ارزیابی کرد. علوم انسانی که به‌واسطه علم بودنش، ماهیت نخبگانی دارد؛ اما چون ماهیت فرهنگی و روشنفکری دارد؛ می‌تواند در ایران عمومی شود و همه مردم به نوعی کلیت مباحث علوم انسانی را فهم و ادراک کنند و علوم انسانی از انحصار خواص درمی‌آید. علوم انسانی، فرهنگ و جامعه را اداره می‌کند و به دنبال شکل دهی تخیّل فرهنگی، اجتماعی و سیاسی است و برای تحقق آنها مساعدت می‌کند. تخیّل اجتماعی و فرهنگی، نخبه‌ها و عموم جامعه را به هم ربط می‌دهد و نسبت عوام و نخبه با آن به طور مساوی است و همه آحاد جامعه، سهم و درک مساوی از این تخیّل دارند. مفید بودن علوم انسانی در کشور، مثل مفید بودن علوم مهندسی و پزشکی نیست که اداره بخش‌های مشخصی از کشور را عهده دار هستند؛ بلکه علوم انسانی در ایران به تدریج، فضای عمومی کشور را تحت تأثیر قرار می دهد.
    
دکتر نجفی: روح بیانیه گام دوم یعنی افتخار به گذشته و امید به آینده
دکتر موسی نجفی، عضو هیأت علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز در این پنل تأکید کرد: وقتی بیانیه گام دوم منتشر می‌شود یعنی گام اولی هم بوده است. روح بیانیه گام دوم یعنی افتخار به گذشته و امید به آینده و این دقیقاً برعکس جریان فعلی کشور است که ناامیدی نسبت به آینده وجود دارد. گام تمدنی یعنی نظام تثبیت شده و حالا باید فرهنگ تثبیت شده را عمق دهیم. گام تمدنی یعنی گام های قبلی تثبیت شده و ما باید در گام فعلی مسائل را نگاه کنیم نه اینکه دوباره به گذشته برگردیم. وی افزود:‌ بیانیه جریان یک طرفه نیست بلکه یک جریان دو طرفه است و باید با آزاداندیشی با آن برخورد کنیم. بیانیه یک نقشه راه است به این معنا که ما کجا بودیم، کجا هستیم و کجا می‌رویم؟ تمدن نوین اسلامی پایان تاریخ نیست بلکه، مرحله قبل از پایان تاریخ است.