گزارش خبر نشست هم ­اندیشی استادان و صاحب­نظران روان­شناسی و مشاوره دانشگاه های کشور

نشست ملی هم‌اندیشی استادان و صاحب‌نظران روان‌شناسی و مشاوره دانشگاه‌های کشور توسط گروه روان‌شناسی شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی روز پنج‌شنبه هفتم اردیبهشت ماه، برگزار شد.

آقای دکتر غلامعلی افروز رئیس گروه روان¬شناسی شورای بررسی متون، ضمن خیر مقدم و سپاسگزاری از مشارکت ارزشمند روان¬شناسان و مشاوران بصیر و خدوم دانشگاه¬های کشور در این نشست علمی اظهار داشتند: هدف اصلی ما هم اندیشی و هم فکری برای ارتقای جایگاه روان-شناسی در کشور به ویژه در بُعد منابع آموزشی و درسی است. واقعیت حکایت از آن دارد که منابع درسی به عنوان یکی از ارکان اصلی چرخه تعلیم و تربیت، از وضعیت مطلوبی برخوردار نیست. ایشان افزودند باید به این سؤال پاسخ داد که کاستی های موجود در متون روان¬شناسی چیست و کیفیت تولیدات روان شناسی در این 20 سال چگونه بوده است. استاد ممتاز دانشگاه تهران و رئیس گروه روان¬شناسی شورای بررسی متون خاطر نشان کردند، ابتکار پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در ارزیابی کتب درسی اقدام ارزنده¬ای است. شایسته و بایسته آن است که بدون سلیقه¬های فردی و نگرش های سیاسی از منابع درسی که در حکم تغذیه علمی دانشجویان و مخاطبان است، ارزیابی صورت گیرد و داوری¬ها منصفانه و عالمانه باشد. رسالت گروه روان¬شناسی شورای بررسی متون این است که نگذاریم ارزان فروشی علمی و فرهنگی در حوزه روان¬شناسی صورت گیرد.

ایشان ضمن برشمردن بخشی از کاستی¬های منابع درسی اظهار امیدواری کردند که استادان فرهیخته با احساس مسؤلیت بیشتر به میدان بیایند و با نشر متون درسی کیفی و استاندارد از حریم حرفه¬ای خود دفاع کنند و اجازه ندهند اشخاص غیر حرفه¬ای که خود به زوایا و جغرافیای پیچیده روان¬شناسی و مشاوره احاطه ندارند، با تولید کتب نامرغوب و ضعیف این حوزه علمی را به چالش بکشانند.

خانم دکتر هدایتی دبیر علمی همایش و عضو گروه روان¬شناسی شورای بررسی متون و رئیس پژوهشکده اخلاق و تربیت از دیگر سخنرانان این نشست علمی بودند. ایشان ضمن اشاره به اهداف نشست، اظهار داشتند: توسعه فرهنگ نقد، تقویت جایگاه علوم انسانی، کمک به اصلاح برنامه‌های آموزشی حوزه علوم انسانی،کمک به اصلاح سرفصل‌های دروس، پیشنهاد تدوین سرفصل‌های جدید مطابق با تحولات سریع علوم انسانی در جهان و بومی کردن دانش جهانی با فرهنگ ملی و ارزش های دینی، از اهم وظایف شورای بررسی متون است. دبیر علمی نشستدر ادامه سخنان خود بر ضرورت تألیف منابع درسی غنی و روزآمد در حوزه روان¬شناسی تأکید و خواستار همکاری پیشکسوتان این رشته علمی برای رفع کاستی¬های موجود شدند.

آقای دکتر مصطفی حمدیه عضو هیأت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در ارتباط با"آسیب شناسی روانی با دو دیدگاه روان¬پزشکی و روان¬شناسی"سخن گفتند. ایشان پس از بیان و بررسی نظریه های موجود در حوزه روان¬پزشکی و ارتباط آن با سلامت و بهداشت روان، بر همکاری روان شناسان و روان پزشکان با حفظ هویت حرفه ای و تخصصی تأکید و اظهار داشتند: هرگونه مداخله غیر حرفه ای در حوزی سلامت و بهداشت ، پیامدهای نا گواری را به مراجع تحمیل می¬کند. بر همین اساس لازم است روان¬شناسان و روان¬پزشکان با حفظ چارچوب و پروتگل های حرفه ای بر دامنه همکاری خود بیفزایند.

  

آقای دکتر سیّد محسن فاطمی مدرس دانشگاه هاروارد نیز در ارتباط با «جایگاه متون روان¬شناسی در دانشگاه¬های پیشروی جهان» سخنرانی کردند. ایشان با بیان شیوه های تدریس و ترسیم نموداری از منابع آموزشی دانشگاه¬های آمریکای شمالی، متون آموزشی این دانشگاه را تلفیقی از شیوه¬های توصیفی و تحلیلی و معطوف به روش تحقیق بیان داشتند.

آقای دکتر حسینعلی قبادی رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و رئیس شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی، ضمن تشکر از زحمات آقای دکتر افروز و همکاران ایشان در گروه روان‌شناسی شورای متون گفت: تمام تلاش ما این است که بتوانیم از اهتمام و بذل مساعی شما پاسداری کنیم. ما باید بتوانیم برای نسل آینده و دانشگاهیان از خودمان یادگارها و اثرهای ارزشمندی بر جای بگذاریم. هدف از این¬گونه نشست¬ها، تولید علمی معین به صورت معین و برجسته و اثرگذار در قالب کتاب، مجله و... است. گروه‌های شورای متون باید در این راه پیشتاز باشند. اگر ما به این موضوع نپردازیم، در آینده نزد مخاطبان خود سرافکنده خواهیم شد. این هم یک امر عقلانی و تجربه علمی بشر است و هم یک سنت ایرانی و از آموزه اسلامی به شمار می‌رود. در سنت اسلامی هم آمده است: «کل علم لیس فی القرطاس ضاع» یعنی هر دانشی که مکتوب نشود، ضایع می‌شود. ایشان با خرسندی از این که مجله «پژوهشنامه انتقادیدر سال 1395برنده جشنواره فارابی شده ، از استادان روان‌شناسی کشور خواست، در انتشار مقالات با کیفیت در این فصلنامه شرکت بیشتری داشته باشند. رئیس پژوهشگاه با تأکید بر اهمیت رشته روان‌شناسی در کاربردی سازی علوم انسانی کشور گفت: روانشناسی گرانیگاه ارتباط شاخه‌های مختلف علوم انسانی با یکدیگر است. تا جایی که حتی نقد ادبی هم بدون شناخت روان‌شناسی ممکن نیست.روان‌شناسی به تمام رشته‌ها مرتبط است و از نظر کاربردی هم اهمیت فوق‌العاده ای دارد؛ بویژه در حوزه نهاد خانواده، اهمیت آن دوچندان است و ارزش آن را دارد که به هر میزان که می¬توانیم در این حوزه علمی سرمایه‌گذاری کنیم.

خانم دکتر اشرف بروجردی،رئیس سازمان اسناد و کتابخانه ملی کشور و عضو گروه روان¬شناسی شورای بررسی متون، ضمن تبیین اهمیت تولیدات علمی غنی و روزآمد در پیشرفت جامعه و تمدن سازی، از اساتید برجسته حوزه روان¬شناسی خواستند که یافته¬های علمی خود را در مشارکت با یکدیگر قرار دهند و ضمن پرداختن به طرح ایده ها و نظریه های جدید، فضا را برای تضارب بیشتر دیدگاه¬ها فراهم کنند.ایشان در ادامه آمادگی کتابخانه ملی را برای در اختیار قرار دادن تسهیلات لازم اعلام داشتند.

پنل تخصصی ویژه از دیگر بخش¬های این نشست بود که با مشارکت آقایان دکتر غلامعلی افروز، دکتر هوشنگ مهریار، دکتر حسین شکرکن، دکتر سیّد محسن فاطمی و سرکار خانم دکتر نوابی نژاد برگزار و در ارتباط با کاستی¬های موجود متون روان¬شناسی و نیز ارائه راهکارها برای بالا بردن تولیدات برتر علمی بحث و تبادل نظر گردید. از جمله افراد شرکت در پنل می¬توان به آقایان دکتر علی اکبر ارجمند نیا از دانشگاه تهران، دکتر درتاج از دانشگاه علامه طباطبایی، دکتر وزیری از دانشگاه آزاد اسلامی، دکتر دهستانی از دانشگاه پیام نور، دکتر عبدی از دانشگاه اراک، دکتر خامسان از دانشگاه بیرجند، خانم دکتر خداپناهی از دانشگاه الزهرا و بسیاری دیگر از اساتیدی که ذکر نام آنها میسر نیست، اشاره کرد.

از جمله نکات مطرح شده در پنل می توان به موارد زیر اشاره کرد:

•          ضرروت ترجمه کتب معتبر و ارزشمند و بومی کردن مطالعات پژوهشی

•          تطبیق فرهنگ بومی با کتب تألیف شده

•          توجه به آسیب¬هایی از قبیل: تشتت و بی¬نظمی در کتب درسی، نبودن رویکرد نظری در کتب تألیفی، عدم وفاداری به عناوین کتب ترجمه شده، گرداوری مطالب بدون ذکر مأخذ، به کارگیری سلیقه شخصی در تألیف کتاب بدون درنظر گرفتن سرفصل دروس، تألیف کتاب توسط افرادی که صاحب نظریه نیستند.

•          ضرورت استفاده از داده¬های جدید در کتب تألیفی

•          توجه به سه مسأله حذف دروس مهم و مشکل گشا، اضافه کردن دروس و کتب خاص

•          لزوم اصلاح سرفصل دروس و به روز رسانی کتب در حال تدریس

در نهایت اساتید خواهان برگزاری هرچه سریع¬تر نشست کاربردی بعدی برای آسیب¬شناسی و ارائه راهکار جهت خروج از مشکلات حال حاضر رشته روان¬شناسی و مشاوره خصوصاً در بخش منابع دانشگاهی شدند.

همچنین مقرر گردید اساتید نظرات خود را به صورت مکتوب پس از جلسه و یا از طریق ایمیل به دبیر علمی ارسال نمایند تا مورد بررسی و اقدام قرار گیرد.