مراسم رونمایی از کتاب « خدمت به فرهنگ ایران» تالیف دکتر سمیه سادات شفیعی و مجید خسروی
کتاب« خدمت به فرهنگ ایران»نوشته دکتر سمیه سادات شفیعی و مجید خسروی بازخوانی تاریخ صنعت نوین چاپ ایران است که در قالب زندگی مرتضی نوریانی عرضه می شود.
توجه به تاثیرات اجتماعی اقتصادی ورود مدرنیته به ایران، زمینه ها و بسترهای عرفی، قانونی بومی ما، وضعیت نهادهای متشکلی چون بازار و روحانیت، شکل گیری طبقات جدید و بطور خاص طبقه متوسط، از جمله موضوعاتی است که در دوران اخیر جامعه شناسان تاریخی را به خود علاقه مند ساخته است. اخیرا تلاش های قابل توجهی برای مطالعه سرمایه داری جدید در ایران انجام شده، که می توان به مجموعه کتابهای زندگی و کارنامه تجار و صاحبان صنایع عصر پهلوی اشاره داشت. این در حالی است که صنعت چاپ در وضعیتی بینابینی میان هنر و صنعت، امروزه همچنان به دنبال تثبیت موقعیت خود و مجرا سازی برای بیان مطالبات، طرح اولویت ها و کسب حداکثر بهروری از امکانات موجود است.
بی شک مطالعه تاریخی فراز و فرود این صنعت، چهره های تاثیرگذار آن و تلاشهای مداوم و پیگیر، اهداف و برنامه هایشان در درک درست وضعیت موجود و ارائه راهکار برای گذر از چالش های متبادر تاثیرگذار است. بر این اساس کتاب "خدمت به فرهنگ ایران" مروری است بر زندگی مرتضی نوریانی و چگونگی شکل گیری، تثبیت و رونق بنگاه اقتصادی نوریانی در مقاطع مختلف زمانی و بطور خاص به فعالیت های تجاری نوریانی و فرزندان او در دو دوره اصلی حیات تجارتخانه نوریانی و موسسه نوریانی پرداخته است.
گفتنی است: مرتضی نوریانی برای نسل جوان پژوهشگر و اهالی فرهنگ امروز نامی نه چندان آشنا است. حال آنکه مستقیم و غیر مستقیم خدمات بزرگی به فرهنگ ایران داشته است. او در دوران کاری خود در فاصله سال های 1320 تا 1360 ناوگان صنعت چاپ ایران را از طریق فروش اقساطی ماشین آلات مدرن به روز ساخت.
منش اخلاقی او در تجارت، آنچنانکه پس از گذشت سالها از درگذشتش همچنان بر سر زبان ها است، او را به چهره ای در خور توجه بدل ساخته است. کتاب "خدمت به فرهنگ ایران" که اخیراً منتشر شده به بررسی زندگی و کارنامه مرتضی نوریانی پرداخته است. این کتاب با محور قرار دادن فعالیت های وی، فراز و نشیب های زندگی مرتضی نوریانی را در قرن حاضر دنبال کرده و در خلال آنها به معرفی فعالان و تحولات صنعت چاپ و نشر در ایران می پردازد. علاوه بر آن تلاش های مجدانه نوریانی در ابعاد مختلف فرهنگی موجب شده تا کتاب روایتی از تاریخ اجتماعی ایران معاصر باشد.
آنچنانکه از پیشگفتار برمی آید مولفان کتاب؛ دکتر سمیه سادت شفیعی و مجید خسروی با درک جایگاه نوریانی در صنعت و فرهنگ، کار مطالعاتی را بطور داوطلبانه آغاز و در طول شش سال گذشته علی رغم موانعی پیش برده اند. هرچند مولفان کتاب دیگر دسترسی به مرتضی نوریانی نداشته اند اما از طریق مصاحبه با پیشکسوتان و مدیران صنعت چاپ و نیز چهره های فرهنگی، و بهره گیری از اسناد دست اول نمای روشنی از وضعیت صنعت چاپ ایران و نقش نوریانی در توسعه این صنعت ترسیم نموده اند.
از دیگر دغدغه های نوریانی؛ آموزش و پرورش چاپکاران ماهر در فصل دیگری از کتاب با عنوان نوریانی و تحول آموزش در صنعت چاپ ایران مورد بررسی قرار گرفته و نشان داده شده چگونه درک نقاط ضعف کار با ماشین آلات وارداتی و ضرورت های تقلیل و رفع آن تاسیس آموزشگاه چاپ را به دنبال داشته است. راه اندازی این مرکز آموزشی حرفه و فن در بخش خصوصی از طریق جلب همکاریهای بین المللی در دهه 40 و با تلاش های نوریانی از جمله پدیده های بی سابقه در تاریخ آموزش حرفه و فن در ایران است.
از مهمترین نقش های نوریانی علاوه بر فعالیت های بنگاه تجاری او، حمایت هایش در بخش فرهنگ است. به عبارت دیگر علایق قلبی او به فرهنگ، علاوه بر صنعت چاپ ناظر به تاسیس بنیاد نیکوکاری نوریانی بوده است. این بنیاد با هدف حمایت از آثار فرهنگی مولفان، پژوهشگران، هنرمندان و ادبا، شاعران و اطبا در طول نزدیک به یک دهه حیات خود با انتشار مجلدات بی مانند و نیزماهنامه های علمی تحقیقاتی جریان ساز بوده است.
کتاب خدمت به فرهنگ ایران با تقریظ هایی از عبدالحسین آذرنگ و تژا میرفخرایی به چاپ رسیده است. و هر دو از تلاش مولفان در انتشار این کتاب را تحسین نموده اند.
مراسم رونمایی از کتاب خدمت به فرهنگ ایران، روز سه شنبه 26 خردادماه از ساعت 17 تا 19 در کتابخانه ملی ایران و با حضور چهره های فرهنگی و خانواده وی برگزار خواهد.
نظر شما :