گزارش جلسه سی و یکم نظام سیاسی اسلام (15/2/94)

    جلسه سی و یکم از سلسله نشست‌های علمی «نظام سیاسی اسلام» پژوهشکده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل با عنوان «ماهیت بالاصاله حکومت در اسلام» در سالن اندیشه پژوهشگاه برگزار گردید. این نشست که اولین جلسه در سال جدید است؛ با طرح این پرسش که آیا واقعیت دولت و حکومت مستقل و اصیل است یا امر تبعی به شمار می‌آید؟ وارد بحث شد. ابتداء یکی از اساتید پژوهشکده به مواردی از ثمرات علمی و عملی این بحث پرداخت. ثبوت مالکیت دولتی، حقوق و مصلحت دولتی و غیر وکالتی بودن دولت از جمله ثمرات عملی برای فرض استقلال دولت بیان شد.

    در ادامه یکی از اساتید بیان کرد که واقعیت وکالتی بودن دولت صرفاً در نسبت با مردم مطرح نمی شود بلکه در نسبت با واقعیت نظام بین الملل نیز قابل طرح است. جنبه وکالت از ناحیه قدرتهای جهانی و یا نظام بین الملل را نباید از نظر دور داشت. این توکیل می تواند هم از ناحیه مردم و هم از ناحیه عرصه بین الملل صورت گیرد که در آن صورت نظام دولت ـ ملت خدشه دار می شود. وکالت از دو ناحیه تقریباً معارض امکان پذیر نیست و لذا نگاه وکالتی به ماهیت دولت کامل نخواهد بود. لاجرم باید مستقل بودن دولت و حکومت را باید مورد توجه قرار داد. اگر نظام جهانی را یک شبکه ارتباطی هم در نظر بگیریم که ارتباط دولت‌ها با یکدیگر از طریق همین شبکه برقرار می‌شود، باز هم تأثیرگذاری این شبکه بر دولتها مانع از آن است که ماهیت صرفاً وکالتی از ناحیه مردم را برای دولتها بپذیریم. وقتی مصلحت جهانی در تعارض یا مصلحت ملی قرار می‌گیرد، دولت مستقل است که می تواند مدیریت مدبرانه این تعارض را انجام دهد.