گزارش مراسم نکوداشت «سی‌وسومین سال تأسیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری و گرامی‌داشت زنده‌یاد استاد بیرشک»
گزارش مراسم نکوداشت «سی‌وسومین سال تأسیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری و گرامی‌داشت زنده‌یاد استاد بیرشک»
نکوداشت «سی‌وسومین سال تأسیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری و گرامی‌داشت زنده‌یاد استاد بیرشک»، در روز سه شنبه ۳۰ بهمن ۱۴۰۳، با همکاری پژوهشکده دانشنامه‌نگاری و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، در تالار استاد احمد بیرشک در پژوهشکده دانشنامه‌نگاری برگزار شد.
در ابتدا آقای دکتر بنایی جهرمی، رئیس پژوهشکده دانشنامه‌نگاری ضمن خوشامدگویی و خیرمقدم به مهمانان نکوداشت، یاد و خاطره استاد بیرشک را گرامی داشتند. ایشان به راه‌اندازی دانشنامه برخط علوم انسانی اشاره نمودند.
در ادامه آقای دکتر مسعود رضایی فرایند ایجاد این دانشنامه را تشریح کردند و اذعان نمودند بعد از سه دهه فعالیت پژوهشکده دانشنامه نگاری، نیاز به حرکت به سمت فضای مجازی و برخط نمودن دانشنامه ها به دلیل هزینه بر بودن، دسترسی محدود و سایر مشکلات بوده است. بطوریکه دموی اولیه دانشنامه برخط جامع علوم انسانی در زمان کوتاهی ایجاد گردیده و شامل بخش های مختلفی همچون مداخل شمار، پیوند مداخل، چندرسانه ای و... بوده و در حال تکمیل می باشد.
در ادامه نکوداشت، آقای دکتر موسی نجفی، رئیس پژوهشگاه علوم انسانی به ایراد سخنرانی پرداختند. ایشان ضمن تقدیر از زحمات استاد دکتر بیرشک و خانواده ایشان در پیش‌بُرد و تعالی دانشنامه‌نگاری، به ضرورت و چیستی ایجاد یک نهاد علمی اشاره داشتند. همچنین بیان نمودند که دانشنامه‌نگاری و فرهنگ‌نامه نویسی یک مدل تمدنی بوده و ارزش آن نشان دهنده ظرفیت های تمدنی است. در واقع سنت دانشنامه نویسی به معنی آشکارسازی ظرفیتی است که تمدن‌ها می توانند در چارچوب آن با یکدیگر گفتگو نمایند.
آقایان دکتر فریبرز مجیدی (مترجم و فرهنگ‌نویس ایرانی) و دکتر موسی اکرمی (نویسنده کتاب بیرشک‌نامه) نیز از خاطرات و سابقه همکاری خود با استاد بیرشک سخن به میان آوردند. ایشان همچنین بر جامع العلوم بودن دکتر بیرشک (ریاضیات، فیزیک، هندسه) و فضایل اخلاقی استاد تأکید داشتند.
در ادامه مراسم به اهدای لوح نکوداشت زنده یاد استاد بیرشک، به جناب آقای دکتر بهروز بیرشک و سرکار خانم دکتر گیتی بیرشک فرزندان استاد پرداخته شد.
در نکوداشت حاضر، دکتر محسن بهلولی فسخودی عضو هیأت علمی پژوهشکده دانشنامه‌نگاری، در سخنرانی خود با عنوان «هنر شفاف‌نویسی در دایره‌المعارف‌نگاری» به این نکته اشاره کردند که دایره‌المعارف‌ها به عنوان مرجع‌های معتبر، نقش مهمی در شکل‌گیری دانش و تفکر جمعی ایفاء می‌کنند. سبک نوشتاری دایره‌المعارف باید انعکاسی از یک تفکر شفاف باشد زبان ساده و قابل فهم دایره‌المعارف‌ها به خواننده کمک می‌کند تا از ابهام و سردرگمی دور بماند. این ویژگی باعث می‌شود که خواننده بتواند به شکلی شفاف و بدون سردرگمی به اطلاعات دسترسی پیدا کند و آنها را درک کند. نگارش مقاله دایره‌المعارفی به‌سان پیرایشی است از اطناب و حواشی و سوگیری شخصی و اندرز و توصیه و درک آنچه نباید گفت که به اندازه و بسا بیش از بایدهای گفتنی اهمیت دارد. سبک نوشتاری دایره‌المعارف‌ها به دلیل عینیت و بی‌طرفی، به خواننده کمک می‌کند تا اطلاعات را به شکلی انتقادی تحلیل کند. این ویژگی باعث تقویت تفکر انتقادی و توانایی ارزیابی اطلاعات از منابع مختلف می‌شود. دایره‌المعارف تنها یک محصول نیست؛ بلکه یک فرآیند است. فرآیندی که به ما کمک می‌کند تا بهتر فکر کنیم، بهتر درک کنیم و بهتر بنویسیم. اثر دایره‌المعارفی باید اطلاعات را به گونه‌ای سازمان‌دهی کند که خواننده بتواند به راحتی آنها را دنبال کند و در عین حال به او فرصت دهد تا خودش به تحلیل و تفسیر بپردازد. این رویکرد به نویسنده مقاله دایره‌المعارفی کمک می‌کند تا سبک نوشتاری او متمایز شود. دیگر نوشتن فقط با هدف ارائه اطلاعات نیست؛ بلکه یک فرآیند آموزشی است که به خواننده کمک می‌کرد تا بهتر فکر کند و بهتر درک کند. در واقع سبک نوشتاری دایره‌المعارف‌ها به دلیل ویژگی‌هایی مانند جامعیت و اختصار، عینیت و بی‌طرفی، ساختار منظم و منطقی، و زبان ساده و قابل فهم، نه تنها در انتقال دانش و اطلاعات نقش کلیدی ایفا می‌کند، بلکه به عنوان ابزاری برای تقویت تفکر شفاف و واضح نیز شناخته می‌شود. از این‌رو هنر شفاف نگاشتن جوهره حرفه و هنر دایره‌المعارف‌نگاری است.
دیگر عضو هیأت علمی پژوهشکده دانشنامه‌نگاری، دکتر اصغر اسمعیلی نیز در سخنرانی خود با عنوان «رشک بر بیرشک» خاطرنشان کردند که استاد احمد بیرشک، بنیادگذار بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی و مدارس هدف، تلاش بی‌وقفه‌ای برای معرفی گاهشماری ایرانی و نیز تدوین دانشنامه‌ای جامع برای زبان فارسی داشتند. همّت والای او در تأسیس و راه‌اندازی مدارس هدف و بنیاد دانشنامۀ بزرگ فارسی، در کنار خصایل نیکویی چون نوع‌دوستی و علم‌دوستی، باعث شد او بتواند شخصیت‌ها و سرآمدان بسیاری را برای کار دانشنامه دعوت و از توان آنان استفاده کند؛ در کنار این سرآمدان او به تربیت نیروهای جوان و موجود هم توجه داشت و توجّه به ترویج و گسترش زبان فارسی را از راه‌های مختلف از جمله دانشنامه‌نگاری پیگیری می‌کرد.
در ادامه از کتاب هایی که اخیرا توسط پژوهشکده دانشنامه نگاری چاپ شده است (دانشنامه محیط زیست، دانشنامه آموزش عالی، جلد2، دانشنامه جامع شناخت ویروس های گیاهی و قارچی (دکتر گل اندام شریفی) و اندیشه های تربیتی گیلبرت رایل (دکتر بهلولی)) توسط آقای دکتر بیرشک، آقای دکتر مجیدی، آقای دکتر اکرمی و آقای دکتر بنایی جهرمی رونمایی شد.
همچنین در این مراسم از پژوهشگران پراستناد (خانم دکتر آزیتا افراشی و آقای دکتر محمدعلی سلمانی ندوشن)، خانم دکتر مهلا آرین پور (برگزیده جشنواره فارابی) و آقای مسعود امیرخانی (نامزد کتاب برتر جلال آل احمد) تقدیر شد.
در انتهای نکوداشت، از همکاران بازنشسته پژوهشکده دانشنامه نگاری (خانم ها: زینب مشتاقی، سهیلا شمس الله و آقایان: محمد فلاح، شعبانعلی برادری، جمشید ظفری و سعید زیوری) و همچنین برگزیدگان مسابقه عکاسی گروه خانواده تقدیر به عمل آمد.
نظر شما :