آینده فلسفه دین و امکانات پیش رو

گزارش برگزاری مدرسه زمستانه فلسفه دین 1400

مدرسه زمستانه فلسفه دین با عنوان «آینده فلسفه دین و امکانات پیش­رو» به همت گروه فلسفه دین پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در تاریخ پنجم الی هشتم دی­ماه 1400 در قالب 14 جلسه دو ساعته، معادل 28 ساعت سخنرانی به صورت آنلاین برگزار گردید. در هر جلسه اساتید ابتدا 90 دقیقه به طرح نقطه نظرات خود در مورد موضوع مورد نظر پرداخته و 20 دقیقه پایانی به طرح پرسش و پاسخ اختصاص داده شد. دبیر علمی این مدرسه جناب آقای دکتر مهدی اصفهانی و دبیری اجرایی آقای فریدالدین سبط از دانشجویان دکترای فلسفه دین پژوهشگاه علوم انسانی بوده اند.

جزئیات این برنامه که به طور تفصیلی در دفترچه راهنمای این مدرسه نیز ذکر شده است به طور خلاصه به شرح زیر هستند:

روز نخست در ساعت 8 الی 10 دکتر محمد لگنهاوسن از موسسه امام خمینی در مورد «چشم­اندازی نو برای فلسفه دین»، ساعت 10 الی 12 دکتر رسول رسولی پور از دانشگاه خوارزمی در مورد «فلسفه دین در زیست­جهان ما»، ساعت 14 الی 16دکتر نعیمه پورمحمدی از دانشگاه ادیان و مذاهب در مورد «جهانی سازی فلسفه دین» و ساعت 16 الی 18 دکتر غلامحسین مقدم­ حیدری از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد «تنوع ادیان: تبیین یا توصیف» به تدریس پرداختند.

 روز دوم در ساعت 8 الی 10 دکتر سید مصطفی شهرآیینی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد «نسبت میان فلسفه و دین: گفتگویی انتقادی»، در ساعت 10 الی 12 دکتر ابراهیم آزادگان از دانشگاه صنعتی شریف در مورد «فلسفه دین: انسان­گرایی و طبیعت­گرایی»، در ساعت 14 الی 16 دکتر امیر مازیار از دانشگاه هنر تهران در مورد «گذشته و آینده فلسفه دین و فلسفه هنر» و ساعت 16 الی 18 دکتر امیر صادقی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد «مطالعات دینی چه می تواند به علوم انسانی بیاموزد: منظری فلسفی» به سخنرانی پرداختند.

روز سوم در ساعت 8 الی 10 دکتر سید امیر اکرمی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد «دین فراسوی محدوده عقل»، در ساعت 10 الی 12 دکتر مهدی اصفهانی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی درمورد «فلسفه دین پس از متافیزیک»، در ساعت 14 الی 16 دکتر محمدرضا بهشتی از دانشگاه تهران در مورد «فلسفه دین: رویکردی هرمنوتیکی» و در ساعت 16 الی 18 دکتر مهدی معین­زاده از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در مورد «علم و دین: رویکردی پدیدارشناسانه» به سخنرانی پرداختند.

و روز چهارم مدرسه با سخنرانی جناب آقای دکتر محمد ابراهیم باسط از سازمان مطالعه و تدوین کتب علوم انسانی دانشگاه ها (سمت) با عنوان «پایان فلسفه دین و پس از آن» در ساعت 8 الی 10 و سخنرانی سرکار خانم دکتر اعظم قاسمی از پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با عنوان «بومی­سازی فلسفه دین» در ساعت 10 الی 12 خاتمه یافت.

این مدرسه تلاشی بود برای بررسی آن چه اکنون به عنوان فلسفه دین تدریس می شود، محدودیت ها و بن بست های موجود و امکاناتی که آینده این رشته را رقم خواهد زد. در این فضا راه حل هایی همچون تاکید بر جهانی سازی فلسفه دین به عنوان رشته ای که صرفا متعلق به یک دین یا منطقه ای خاص نیست، تاکید بر جنبه های عملی و اجتماعی دین به عنوان موضوعی برای مطالعه فلسفی، تاکید بر رابطه دین با زیست جهان ما و تاکید بر تعامل فلسفه دین با سایر مطالعات دانشگاهی، توجه به رویکرد های غیر تحلیلی در فلسفه دین و امکانات بومی سازی این رشته مورد توجه قرار گرفت. امید آن که از این طریق بتوان آینده ای  بهتر و روشن تر برای این رشته ترسیم نمود و با ایجاد بستری برای بومی سازی آن، جایگاه آن را از رشته ای که مخاطبین آن را صرفا پژوهشگران دانشگاهی تشکیل می دهد به رشته ای کاربردی که دغدغه آن حل  مسائل انضمامی برخاسته از جامعه است ارتقا داد.