عبدالحسین زرین کوب
عبدالحسین زرین‌کوب(1301_1378)، ادیب، منتقد ادبی، نویسنده، مترجم و تاریخ نگار.
او از سال 1328 سردبیری مجله هفتگی مهرگان را به عهده گرفت و در سال 1335 استاد دانشگاه تهران شد؛ در همان زمان برای مدتی کوتاه انتشارات بنگاه ترجمه و نشر ایران را به عهده گرفت. مدتی در موسسه لغت فرانکلین با مجتبی مینوی مشغول به کار شد و چندی نیز سردبیری مجله راهنمای کتاب را پذیرفت. علاوه بر این او با مجلات سخن، یغما، جهان نو، دانش، علم و زندگی، مهر و فرهنگ ایران زمین نیز همکاری داشت. زرین کوب به نسلی از دانشوران ایران تعلق داشت که مفهوم امروزین و ژرف سنت و فرهنگ ایرانی را پرورش داده‌اند. در او تاریخ و ادبیات در هم پیوسته بود؛ تاریخ را از چشم ادبیات می‌دید و در ادبیات تاریخ را می‌جست و حاصل سال‌ها ممارست و مطالعه وی را در متون مختلف ادبی و تاریخی عربی و فارسی در جامعیت آثار وی می‌توان دید.
زرین‌کوب تنها به ادبیات کهن تسلط نداشت بلکه در تحقیقات جدید و روشمند و تطبیقی اروپائیان نیز مسلط بود. وجه شاخص آثار زرین‌کوب نثر اوست؛ او از نثری آهنگین و پر از تلمیح استفاده می‌کرد که معیاری برای فارسی‌نویسی صحیح محسوب می‌شد. آنچه ازاو به صورت مکتوب باقی مانده موضوعات مختلفی را در بر می‌گیرد. در میان آثار وی از شعر و داستان و نمایشنامه تا مباحث تطبیقی مربوط به فرهنگ، ادیان، کلام، تصوف و تاریخ و ادبیات و نقد ادبی و فلسفه تاریخ و همچنین برخی ترجمه‌ها به چشم می‌خورد. در زمینه نقد ادبی و معیارهای آن علاوه بر ترجمه فن شعر ارسطو، موضوع رساله دانشنامه خود را نیز به نقد ادبی اختصاص داد که پس از تکمیل با عنوان نقد ادبی در سال 1338در دو جلد به چاپ رسید. رساله تاریخ تطور شعر و شاعری در ایران را در جوانی نوشت، شعر بی‌دروغ، شعر بی‌نقاب(1346) و آشنایی با نقد ادبی(1372) آثار دیگر او در این زمینه هستند. تصوف و عرفان موضوع دیگری است که بدیع‌ترین آثار خود را در این زمینه آفریده است.
ارزش میراث صوفیه(1342)، جستجو در تصوف ایران( 1357) و دنباله جستجو در تصوف ایران(1362) در این گروه قرار دارند. تک نگاری‌های متعدد او درباره بزرگان ادب و عرفان فارسی گروه دیگر نوشته‌های زرین‌کوب است. از کوچه رندان(1349) درباره حافظ، فرار از مدرسه(1353) درباره زندگی امام محمد غزالی، پله پله تا ملاقات خدا(1370) و نردبان شکسته(1382) درباره مولانا، شعله طور(1377) درباره زندگی حلاج، پیر گنجه در جستجوی ناکجا آباد(1372) درباره نظامی گنجوی در این دسته آثار قرار دارند. آفریده‌های ادبی زرین‌کوب در قالب داستان، شعر و نمایشواره‌هائی منتشر شده‌اند مانند «درخت‌های دهکده» و منظومه با «مولانای روم، از سر نی». برخی از آثار او در زمینه ادبیات فارسی در ادامه می‌آید: فن شعر(1337)، با کاروان حله، مجموعه نقد ادبی(1343)، سیری در شعر فارسی(1363)،بحر در کوزه(1366)
منبع: «دکتر عبدالحسین زرین کوب و نهضت نوین فرهنگی ایران»، بخارا؛ یادگارنامه دکتر عبدالحسین زرین کوب
سروش