هوشنگ ابتهاج

هوشنگ ابتهاج، ه الف سایه(1306)، شاعر. نخستین نغمه ها(1325) آغاز رسمی شعر او بود که در قالبی سنتی، در کنار احساسات لطیف و شاعرانه، جوانه اشعار عاشقانه و اجتماعی ابتهاج را به نمایش می‌گذاشت.
ابتهاج دوم با مجموعه  سراب(1330) آغاز می شود. بیشتر اشعار این مجموعه نیمه سنتی بود و از نظر واژگانی و ساختار نحوی پخته‌تر به نظر می‌رسید.
ابتهاج سوم با  شبگیر آغاز می شود که شعرش آزاد و منثور است. در این دفتر سه گونه شعر اجتماعی، عاشقانه و سیاسی_اجتماعی دیده می شود . اغلب صاحب نظران و منتقدان ابتهاج را از بهترین شاعران معاصر دانسته اند.
سایر دفترها: سیاه مشق(1333)، زمین(1334)، چند برگ از یلدا(1344)، سیاه مشق2 (که از 1352تا 1356 اجازه انتشار نیافت) تا صبح شب یلدا(1360)، یادگار خون سرو(1360)، سیاه مشق3 (1364)، سیاه مشق4 (1371)، تاسیان(اشعار 1325 تا 1382، انتشار 1385)، انتشار ویژه نامه سایه در مجلات نگاه نو و بخارا(1386).علاوه بر اینها در سال 1372 تصحیح او از دیوان حافظ با نام «حافظ به سعی سایه» به چاپ رسید. محمدرضا شفیعی کدکنی درباره تاثیر حافظ بر شعر سایه می گوید: «شعر سایه استمرار بخشی از جمال شناسی حافظ است» او در این باره معتقد است از میان شاعران فراوانی که کوشیده اند در فضای هنر حافظ پرواز کنند، هیچ شاعری نتوانسته است به اندازه سایه موفق باشد.
ابتهاج علاوه بر شاعری، در رادیو ایران، به عنوان سرپرست موسیقی ایرانی به استخدام درآمده بود و از 1351 تا 1357 برنامه های «گل های تازه» و «گلچین هفته» را تدارک دید. او در 1353 همراه با محمدرضا لطفی گروه موسیقی «شیدا» را تشکیل داد و در 1354 با پرویز مشکاتیان و حسین علیزاده گروه «عارف» را بنیاد گذارد. در 1357 به همراه گروه عارف و گروه شیدا از رادیو استعفا داد و در 1358 کانون «چاووش» را با همکاری محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، پرویز مشکاتیان، گروه عارف و گروه شیدا تاسیس کرد. تعدادی از غزل ها، تصنیف ها و اشعار نیمایی او توسط خوانندگان ایرانی نظیر محمد رضا شجریان، علیرضا افتخاری، شهرام ناظری، حسین قوامی و محمد اصفهانی اجرا شده است. تصنیف خاطره انگیز «تو ای پری کجایی»، «ایران ای سرای امید» و «نشود فاش کسی...» از اشعار سایه است. 
در تاریخ 10 مهر 1395 بیست و سومین جایزه ادبی و تاریخی دکتر محمود افشار یزدی در باغ موقوفات دکتر افشار به انتخاب اعضای هیأت گزینش جایزهٔ این بنیاد به او اهدا شد و در تاریخ پنجشنبه ۱۲ مهر ۱۳۹۷ در مراسم پایانی ششمین «جشنواره بین‌المللی هنر برای صلح»، نشان عالی «هنر برای صلح» به هوشنگ ابتهاج و سه هنرمند دیگر اهدا شد.

نقل از چشم انداز شعر معاصر ایران، فرهنگ ادبیات فارسی معاصر، «سالشمار زندگی امیر هوشنگ ابتهاج» مجله بخارا، «سه گفتار درباره سایه و شعر او» از شفیعی کدکنی مجله بخارا