جلال آل احمد

«زیارت» نام اولین داستان  جلال آل احمد(1302-1348) نویسنده، مترجم و منتقد ادبی است که در سال 1324 در مجله  سخن چاپ کرد. او در این داستان با شوری مذهبی شرحی دقیق و درونی از یک سفر زیارتی به دست داده بود.
آنچه آل احمد را به عنوان یک داستان نویس در آن سال ها مطرح کرد، پرداختن وی به محیط مذهبی بود که تا کنون در داستان نویسی فارسی از درون نشان داده نشده بود. اما در سال 1326 مجموعه داستانی از رنجی که می‌بریم از او منتشر شد که در اوج وفاداری به شعارهای حزبی و تلاشی بود تا صدای تهی دستان شهر و روستا را بازتاب دهد. پس از انشعاب حزب توده، جلال به نحله های فکری دیگر گروید و به مرور درونمایه های جامعه گرایی را کنار گذاشت. وی از سال 1327 تا 1331 داستان های قمارباز اثر داستایوسکی، بیگانه و سوءتفاهم کامو و دست های آلوده سارتر را ترجمه و در همین سال ها دو مجموعه داستان زن زیادی و سه تار را منتشر کرد.
آل احمد در پرداختن به وضعیت زن ایرانی، عوامل اجتماعی را مورد توجه قرار داد و  توصیف های ناتورالیستی نویسندگان پیشین را کنار گداشت. هر چند به او انتقاد کرده اند که تقریبا هیچ زن فهیم و متشخصی در داستانهایش وجود ندارد(به نقل از فرهنگ ادبیات فارسی معاصر). آل احمد در 1337 ابتدا سرگذشت کندوها و سپس مدیر مدرسه را منتشر کرد که ستایش شده ترین کار اوست و از آن به بعد آثارش از سلاست و ایجازی بهره مند است که تاثیری بسزا در ادبیات داستانی داشته است.
دیگر داستان‌های بلند او عبارتند از: نون والقلم (1340) و نفرین زمین(1346). مجموعه‌های داستانی پنج داستان(1350)؛ زندگینامه خودنوشت: سنگی بر گوری (1342) و سفرنامه‌های خسی در میقات(1345)، سفر به ولایت عزرائیل(1363)، سفر روس(1369) پس از مرگش منتشر شد. از او هم‌چنین مجموعه مقالات و آثار پراکنده دیگری نیز به چاپ رسیده است.

نقل با تصرف از صد سال داستان نویسی ایران و فرهنگ ادبیات فارسی معاصر