بزرگ علوی

بزرگ علوی(1282-1375ش). نویسنده، مترجم و استاد دانشگاه هومبولدت. علوی در آلمان در رشته آموزش و پرورش تحصیل کرد و در طول این دوره به مطالعه آثار نویسندگان اروپایی پرداخت و به تدریج شخصیت ادبی‌اش شکل گرفت. زندگی ادبی علوی را می‌توان به سه مرحله تقسیم کرد. مرحله اول مرحله آشنایی او با ادبیات رمانتیک آلمانی و به دنبال آن بازگشت به ایران در سال 1307 و ترجمه داستان‌هایی مانند دوشیزه اورلئان اثر فردریش فون شیلر و نمایشنامه کسب و کار خانم وارن اثر جورج برنارد شاو بود که عبدالحسین نوشین آن را روی صحنه تئاتر برد.
او همچنین به درخواست سعید نفیسی بخش‌هایی از حماسه ملی ایران، اثر تئودور نولدکه را برای مجله شرق در سال1309 ترجمه کرد و مقاله‌ای درباره زندگی و اندیشه نیچه برای ماهنامه آرمان در 1310 نوشت. در این مرحله وارد محفل ادبی #صادق_هدایت شد. آن‌ها به همراه مسعودفرزاد و مجتبیمینوی گروه ربعه را تشکیل دادند. علوی با چاپ مجموعه داستانی «چمدان» در 1313 به عنوان یکی از پیشگامان داستان‌نویسی در ایران شناخته شد و به سبب توجه روانکاوانه‌اش به سرگشتگی شخصیت‌های داستانی، او را نخستین کسی دانسته‌اند که فرویدیسم را در ایران مطرح و از آن دفاع کرد.
مرحله دوم زندگی او شامل آشنایی‌اش با ارانی، ورود به فعالیت حزبی و زندانی شدنش می‌شود. علوی پس از آزادی تحت تاثیر تجربه‌هایش «ورق پاره های زندان»(1321) و «پنجاه و سه نفر» (1322) را نوشت. سالهای 1320 تا 1332 پربارترین دوره فعالیت ادبی اوست که آثاری از زبان‌های آلمانی، انگلیسی و روسی ترجمه کرد. وی در 1323 سردبیر ماهنامه پیام نو شد و ترجمه‌ها و نقد و بررسی‌های ادبی-مسلکی خود را در آن به چاپ رساند. او همچنین در برپایی «نخستین کنگره نویسندگان ایران» نقش فعالی ایفا کرد. اما مهم‌ترین دستاورد ادبی این دوره از زندگی علوی مجموعه داستان «نامه ها»(1330) و رمان «چشمهایش»(1331) است. تازگی این داستان‌ها در ساخت رازآمیز و کنش جستجوگرانه و آکنده از تعلیق آنهاست. 
وقوع کودتای 28 مرداد آغاز مرحله سوم حیات ادبی علوی است. او که برای دریافت مدال طلای صلح جهان به بوداپست سفر کرده بود نتوانست به ایران بازگردد و تا آخر عمر خود در آلمان شرقی زیست.
او در این دوره سیاست را کنار گذاشت و به کارهای فرهنگی مشغول شد و در دانشگاه هومبولدت به تدریس تاریخ، زبان و فرهنگ ایران پرداخت و آثار تالیفی و ترجمه بسیاری از خود به جای گذاشت که در ادامه به آنها اشاره می‌شود: فرهنگ لغات آلمانی به فارسی(به کمک یونگر،1965)، تاریخ ادبیات معاصر ایران(1964)، ترجمه آثار کلاسیک ایران مانند اشعار خیام و نظامی و برخی از داستان‌های صادق هدایت از جمله بوف کور(با همکاری هنیگر،1961)، داستان‌های کوتاهی با موضوع مهاجرت در مجله کاوه مونیخ که بعدها در دو مجموعه به نام های «میرزا» و «یکه و تنها» گردآورد، رمان «سالای ها»(1375)،«موریانه»(1372)، «روایت»(1377) و زندگینامه خودنوشت او با عنوان«گذشت زمانه»(1385)محصول این دوره از حیات ادبی اوست.