گزارش برگزاری دوره دانش‌افزایی ادبیات معاصر فارسی در مسکو

بسمه تعالی

بر اساس تفاهم‌نامه منعقده میان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با بنیاد مطالعات اسلامی ابن سینا در مسکو،و برای اجرایی ساختن مفاد این تفاهم‌نامه، مقرر شد با همکاری سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی دوره‌ای با عنوان «دوره دانش‌افزایی ادبیات معاصر فارسی» دردانشگاه‌های مسکو در کشور روسیه برگزار گردد.

از اینرو به منظور بسط معارف اسلامی و ادبیات ایران، برنامه‌ریزی برای برگزاری کارگاه های مشترکی حاصل صورت گرفت و پس از مکاتبه جناب آقای  دکتر حمید هادوی ریاست بنیادمطالعات اسلامی ابن سینا  با این پژوهشگاه ،پیشنهاد برگزاری کارگاه آموزشی در باب ادبیات انقلاب اسلامی برای آشنایی استادان زبان فارسی در دانشگاه های مسکو، ارائه شد.پس از موافقت ریاست پژوهشگاه و همراهی کارگروه ادبیات معاصر از گروه زبان و ادبیات فارسی وابسته به شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی،مقرر شد بنده به عنوان عضو این کارگروه، مسوول اجرای این کارگاه باشم.

هزینه‌های برگزاری این دوره، به صورت مشترک از سوی بنیاد ابن سینا، رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی  ایران در مسکو و پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تأمین شد.

با هماهنگی های به عمل آمده از سوی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی،مراحل اخذ ویزا ،سپری وتاریخ رفت و برگشت مشخص شد. دورهکارگاه از روز 19 تا 22 آذرماه و در شش جلسه دو ساعته طرح ریزی شده بود.سرفصل این دروس عبارت بودند از :

1.آشنایی با زمینه های ادبی انقلاب اسلامی

2. ادبیات معاصر در نیم قرن اخیر

3. ادبیات داستانی انقلاب

4. ادبیات منظوم انقلاب

5. زنان نویسنده پس از انقلاب

6. ادبیات نمایشی پس از انقلاب اسلامی.

تصویر پوسترطراحی شده از سوی رایزنی فرهنگی

برای کارگاه آشنایی با ادبیات معاصر در مراکز دانشگاهی مسکو:

محل برگزاری این دوره ،سالن اصلی مرکز ایرانشناسی مستقر در کتابخانه ملی مسکوبود که با همت رایزنی ایران هماهنگ شده بود. به گواهی ریاست بنیاد ابن سینا و نیز رایزنی فرهنگی ایران درمسکو، استقبال ثبت نام کنندگان از این دوره، بسیار بیش از حد توقّع بود و افزون بر استادان  رشته زبان فارسی، ایرانشناسی، شرق شناسی و تاریخ ایران، دانشجویان مقطع ارشد این رشته ها نیز آن اندازه ثبت نام کرده بودندکه رایزنی فرهنگی ایران مجبور شده بود دو روز قبل از شروع دوره، آیکون ثبت نام را از روی سایت بردارد.تعداد ثبت نام شده ها و حاضران در کارگاه63 نفر بود.

جلسه آغازین این دوره با حضور سفیر تام الاختیار ج.ا.ا در فدراسیون روسیه، آقای دکتر مهدی سنایی؛ رایزن فرهنگی ایران در مسکو،آقای دکتر قهرمان سلیمانی؛رییس مرکز ایرانشناسی مسکو،آقای دکتر ادریس اف و ریاست بنیاد ابن سینا،دکتر حمید هادوی برگزار شد.سفیر ایران در این نشست با توجه به حضور طولانی مدت خود در کشورهای روسی زبان، از فقدان درک صحیح از ادبیات معاصر ایران در میان دانشگاهیان روسیه گلایه کرد و با ابراز خوشوقتی از چنین تصمیمی، اظهار امیدواری کرد که این دوره ها استمرار داشته باشد.با توجه به موقعیت استراتژیک و بسیار حساس و پررفت و آمد سفارت ایران در روسیه و ترافیک سنگین کارهای جناب سفیر در مسکو، حضور ایشان در جلسه نخست و ایراد سخن و همدلی با کارگاه، نشان از اهمیت و ضرورت تشکیل چنین نشست هایی داشت.

تصاویر منتخب برگزاری کارگاه آشنایی با ادبیات معاصر

با حضور سفیر محترم جمهوری اسلامی ایران در مسکو

دکتر سلیمانی رایزن ایران در مسکو نیز از پژوهشگاه علوم انسانی و اجرای این تفاهمنامه، تشکر و آمادگی خود و نهاد ذی ربط را برای فراهم آوردن شرایط مناسب جهت برپایی چنین دوره هایی که از نیازهای ضروری در حوزه ایرانشناسی است، اعلام کرد.

 تصویر روز نخست دوره

دراین کارگاه پس از دو جلسه تئوریک و نظری در باب ریشه های ادبی انقلاب اسلامی،تصاویر نویسندگان برتر ایرانیدر پنجاه ساله اخیر بویژه پس از انقلاب اسلامی و فهرست آثارشان به همراه تصاویری از طرح جلد رمان ها یا مجموعه داستان ها ،به شکل اسلاید به نمایش در می آمدو در باره هر نویسنده یا اثر توضیحات لازم ارائه می شد.

در بخش پاسخ به پرسش ها که در پایان هر جلسه  صورت می گرفت، استادان و دانشجویان در باره تحولات ادبی پس از انقلاب اسلامی و نیز مساله نحوه ممیزی در کتاب ها و بیش از همه نقش زنان در تولید آثار ادبی و همچنین جایگاه شخصیت زن در رمان های تولید شده پس از انقلاب، مسایلی را مطرح کردند که با پاسخ هایی قانع کننده  همراه بود.

در جلسه پایانی این کارگاه نیز گواهینامه ای رسمی، با مهر و امضای سه نهاد برگزارکننده(رایزنی فرهنگی، بنیاد ابن سینا و این پژوهشگاه) به شرکت کنندگان اعطا شد.همچنین سه جلد کتاب ترجمه شده به روسی در حوزه ادبیات داستانی( رمان: مردگان باغ سبز از محمدرضا بایرامی؛ من او از رضا امیرخانی و شطرنج با ماشین قیامت از حبیب احمدزاده؛ که در این دوره به تفصیل در باره آنها سخن رفته بود) از سوی بنیاد ابن سینا به استادان ودانشجویان اهدا شد.

نمونه تصویر گواهینامه ارائه شده با آرم پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

 در حاشیه این دوره عصر چهارشنبه 21آذر به دعوت برخی استادان شرکت کننده در نشست، در دانشگاه دولتی مسکو( ام . گ. او.) که بیشترین تعداد از فارسی آموزان را دارد، به دیدار آقای دکترایگور ایشنالیویچ ابی القاضییف،ریاست دانشکده آسیا و آفریقای آن دانشگاه، رفتم و در باره امکان ارتباط دانشگاهی میان این دو نهاد علمی مذاکره شد.

دیدار با رییس دانشکده آسیا و آفریقای دانشگاه دولتی مسکو( ام . گ. او.)

پس از این دیدار برای ارائه سخنرانی در جمع دانشجویان ایران شناسی این دانشکده  که از قبل اطلاع رسانی و نصب پوستر کرده بودند،به سالن تجمع دانشکده رفتم و پس از سخنرانی، به پرسش های صمیمانه دانشجویان پاسخ دادم.

 تصویرپوستر و دیدار با دانشجویان دانشکده آسیا و آفریقای دانشگاه دولتی مسکو

با فراخوانی که از چند ماه پیش از سوی سفارت ج.ا.ا به ایرانشناسان برجسته در کشورهای فدراسیون روسیه و همسایگان روس زبان، شده بود ، چهارمین همایش ایران شناسان و استادان زبان فارسی در روز جمعه 23 آذرماه 1397در سالن اجتماعات سفارت ایران برگزار شد.در مراسم افتتاحیه این همایش دکتر مهدی سنایی سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه، ایگور ایشنالوویچ القاضیف رییس دانشکده آسیا و آفریقای دانشگاه ام.گ.او، مرتضی دامن پاک معاون پژوهشی مرکز مطالعات سیاسی و بین المللی وزارت امور خارجه ایران و آلکساندر ایوانویچ پالیشوک رییس انجمن دوستی ایران و روسیه و استاد زبان شناسی مسکو سخنرانی کردند.در این همایش یک روزه ۲۷ نفر از اندیشمندان، اساتید و صاحبنظران روسی و ایرانی در سه بخش وضعیت کنونی و چشم اندازهای آتی ایران شناسی و زیان فارسی در فدراسیون روسیه را مورد بحث و بررسی قرار دادند.

پوستر چهارمین همایش سالانه ایران‌شناسان و اساتید زبان فارسی

برنامه سخنرانی های این همایش ضمیمه این گزارش است.بنده نیز دو هفته قبل از برپایی همایش،با ارائه رزومه علمی خود و به درخواستسفیر محترم، سخنرانی کوتاهی در باره " وضعیت تدریس ادبیات معاصر ایران در دانشگاه های داخلی"را پذیرفتم و با عنوان استاد اعزامی از سوی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، ایراد کردم.در این سخنرانی تکیه اصلی بنده ، معرفی رشته ادبیات پایداری و دفاع مقدس و دانشگاه های دارای این رشته و مجله های علمی مربوط به این حوزه بود.

همان گونه که سفیر محترم در این همایش گفتند، یکی از اصلی ترین اهداف این همایش ارتباط رودر رو و شناخت هرچه بیشتر استادان زبان و ادبیات فارسی از یکدیگر است وبرای بنده نیز باب گفتگو با چندین استاد پیشکسوت در این حوزه باز شد.

لازم به یادآوری است که گزارش های بسیاری از این همایش در شبکه های داخلی صدا و سیما و نیز سایت‌های مربوط به سفارت ایران و رایزنی فرهنگی ایران و.. انعکاس یافته است.از جمله در این نشانی:

http://moscow.icro.ir/index.aspx?fkeyid=&siteid=121&pageid=11611&newsview=719919

جناب آقای دکتر مهدی سنایی

سفیر جمهوری اسلامی ایران در فدراسیون روسیه

برخی از استادان زبان فارسی