گزارش دبیر شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در هفته پژوهش
دکتر سید حسین حسینی، دبیر شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در یک جلسه سخنرانی در سه شنبه 25 آذرماه سال جاری به مناسبت هفته پژوهش به تشریح فعالیت های علمی و پژوهشی شورای بررسی متون پرداخت.
دبیر شورای بررسی متون در این سخنرانی که در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی برگزار گردید، ضمن خیر مقدم به مناسبت هفته پژوهش و تشکر و خسته نباشید به دست اندرکاران ستاد برگزاری هفته پژوهش در پژوهشگاه به گزارشی از مجموعه فعالیت های شورای بررسی متون با عطف توجه به تحولات چند سال اخیر این مرکز پرداخت.
دکتر حسینی با ذکر این نکته که تصمیم به ارائه یک گزارش کوتاه و کلی از شورا دارم از شنوندگان خواست که برای کسب اطلاعات بیشتر از اقدامات شورا به سایت شورا و کتاب معرفی شورا مراجعه نمایند.
وی در ابتدای سخنرانی اظهار داشت: برای ارائه یک گزارش درباره شورا می توان بحث را به دو بخش تقسیم کرد؛ مطالعات نظری- مفهومی پیرامون شورا و دوم گزارش عینی- کاربردی و آماری فعالیت های شورا. در بخش اول به موضوعاتی از قبیل؛ فلسفه تشکیل شورا، اهداف و چشم انداز آن، سیاست ها و برنامه های آینده و سوالاتی از قبیل؛ شورا به رفع چه نیازی می پردازد؟ و نسب شورا با مجموعه های هم عرض و هم تراز خود در کشور چیست؟ می پردازد. همچنین در این بخش موضوعاتی هم چون؛ فلسفه نقد، مرز نقد و داوری، تفاوت نقد علمی و ژورنالیستی، مساله نقد، مباحث نقدپژوهی و به سوالاتی از این دست پرداخته می شود مانند: آیا نقد اصولا علم است؟ اگر علم است، علم آلی است یا اصالی؟ اگر اصالی است سازوکار آن چیست؟ و آیا نقد می تواند مقدمه تولید علم باشد؟ و غیره.
دکتر حسینی با بیان این مطلب که در این وقت کوتاه امکان پرداختن به همه این مسائل مقدور نیست به ذکر چند نکته در حوزه نظری نقدپژوهی پرداخت و گفت: در فضای امروز جامعه علمی ما، ترویج جریان نقد می تواند به حل گره های کور جامعه علمی مثل گره کرسی های آزاد اندیشی بیانجامد چراکه نقد در تولید علم نقش سازنده ای دارد و اگر ما معتقد به تولید علوم انسانی اسلامی باشیم، ترویج جریان نقد می تواند زمینه ساز تولید این چنین علمی باشد و حتی اگر معتقد به تولید علوم انسانی بومی و یا تولید علم به نحو مطلق هم باشیم، باز ترویج نقد نظریه های مطرح در حوزه علوم انسانی مقدمه چنین امری است.
دبیر شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی در گام بعدی به رسالت اولیه شورا که نقد و بررسی و تحلیل کتب و متون دانشگاهی است پرداخت و افزود: این رسالت به مرور زمان تقویت شد و هم اکنون مهمترین هدف ما در گام اول، دستیابی به مرجعیت علمی نقد در سطح ملی و سپس جهانی و در گام دوم، نقد و تحلیل مهمترین نظریه های مطرح جهانی در عرصه علوم انسانی است. در گام سوم، به دنبال طرح، تکمیل و ترویج مدل پیشنهادی شورا در نقد متون علوم انسانی هستیم تا بتوانیم این مدل را به عنوان الگوی نقد علمی متون حوزه علوم انسانی معرفی کنیم. در گام بعدی رشد تفکر انتقادی، توسعه فرهنگ نقد در جامعه علمی، تقویت جایگاه علوم انسانی در کشور و توجه به متون درسی دانشگاهی مدنظر این مرکز است.
دکتر حسینی، در بخش دوم گزارش شورا به الف) تحلیل ساختاری و ب) برنامه و تحولات کارکردی شورا پرداخت. وی در بخش تحولات ساختاری به پیشنهاد ساختار سازمانی شورا به پژوهشگاه اشاره کرد که در این چارت، 13 گروه تخصصی که اکثر رشته های علوم انسانی را پوشش می دهند، گنجانده شده است. ایشان، تثبیت ساختاری و مدیریتی شورا، ارزیابی وضعیت کار گروه ها و ارائه گزارش های کاری متفاوت و تنظیم آیین نامه و دستورالعمل های لازم را بخشی از این اقدامات دانستند.
در گام بعد به ساماندهی عضویت اعضای گروه ها پرداخته شده است؛ در این بحث به پوشش دانشگاهی و جغرافیای اعضای گروه ها و همچنین به عضویت اعضای هیئت علمی پژوهشگاه در گروه های 13گانه شورا توجه شده است.
وی در ادامه به تشکیل شورای دبیران، تاسیس گروه روش شناسی علوم انسانی اسلامی و تنظیم دقیق فرایند 18 مرحله ای نقد و بررسی کتب اشاره کرد و به ارتباط شورا با بدنه اساتید سراسر کشور اشاره کرد و گفت: گروه های شورا با حدود 2000 استاد در سراسر کشور در ارتباط هستند که این فرصت به یک سرمایه عظیم اجتماعی برای شورا و پژوهشگاه و کشور تبدیل شده است که می تواند یک شبکه اجتماعی نقد در سطح کشور ایجاد کند.
دبیر شورا در بخش بعدی صحبت هایش در خصوص تحولات کارکردی شورا به افزایش آمار نقد و بررسی کتب در هر سال اشاره کرد و گفت: شورا در سال90 تعداد 470 عنوان کتاب، سال91، 520 عنوان کتاب، سال92 تعداد460 کتاب و در سال 93 تعداد 600 کتاب را مورد بررسی قرار داده است که در مجموع 4600 عنوان کتاب در گروه های مختلف شورا مورد نقد و بررسی قرار گرفته است. دکتر حسینی رشد کمی 8 برابری تعداد کتب نقد شده را کافی دانست و تصریح کرد: هم اکنون نقطه تمرکز شورا بر رشد کیفی رویه هاست. در همین راستا، اضافه شدن نقد متون در تراز جهانی به کارهای سابق شورا از سال 90 صورت گرفته است؛ ضرورت این کار، نقد علمی نظریه های علمی اصلی جهانی است که پشتوانه کتب و متون علوم انسانی اند که از سال 90 تا کنون 300 عنوان کتاب جهانی در بوته نقد و بررسی شورا قرار گرفته اند.
دکتر حسینی در ادامه به افزایش خروجی ها و محصولات شورا در 119 مورد پرداخت و گفت: تولید 49 نقدنامه تخصصی گروه ها که 12 جلد آن مربوط به سال 93 است، 40 شماره مجله علمی پژوهشی پژوهشنامه انتقادی، 1455 نامه به مولف و ناشر از طرف دبیرخانه شورا، 24 همایش گروه ها و 20 طرح تالیف کتاب با رویکرد اسلامی ایرانی از جمله محصولات شورا بوده است.
ایشان خبر از تبدیل داوری های کتاب ها در شورا به مقاله نقد داد و گفت: طی چند سال گذشته 317 مقاله نقد تولید شده است که در این فرایند با قرار گرفتن مقالات نقد در چرخه نقد علمی از طریق مجله و ترویج الگوی نقد شورا در مقالات به نتایج خوبی رسیده ایم.
دکتر حسینی با اشاره به راه اندازی سامانه نقد نقد در سایت شورا به انعکاس خبر جلسات و خبر نشست ها و کارگاه ها در سایت شورا هم پرداخت و گفت: در مدت فعالیت شورا، 2118 جلسه گروه های تخصصی، 81 نشست تخصصی و تعدادی کارگاه های تخصصی و پژوهشی متد نقد کتاب برگزار کردیم. همچنین در این مدت 63 عنوان به صورت خاص به نقد کتب معارف دانشگاه ها پرداختیم و هم اکنون در حال توجه به کتب غیردرسی علوم انسانی و نقد مقالات حوزه های علوم انسانی هستیم.
دبیر شورا در پایان، موفقیت های شورا را حاصل عنایات الهی، نیت خالص بانیان، تلاش پیگیر روسا و دبیران گروه های تخصصی، حمایت پژوهشگاه علوم انسانی، صرف وقت مکفی و فعال بودن دبیرخانه دانست و خواستار یاری رساندن تمامی اساتید در تقویت بنیه های نظری و علمی کار شورا در نقد شد و از همه اندیشمندان برای ارزیابی مدل نقد علمی شورا، ارزیابی فرم های داوری و ارزیابی فرایند کار نقد در شورا دعوت بعمل آورد. وی همچنین از اساتید خواست با عضویت در گروه های تخصصی به روند نقد کتاب های هر حوزه و به دستیابی شورا در رسیدن به مرجعیت علمی در نقد کمک کنند.
نظر شما :