گزارش نشست تخصصی گردشگری اسلامی و ارتباطات بین فرهنگی
بعد از ظهر چهار شنبه 9/11/1392 نشست تخصصی گردشگری اسلامی و ارتباطات بین فرهنگی توسط پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی- واحد اصفهان با همکاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان اصفهان و با حضور اعضای هیات علمی دانشگاههای استان ، اعضای شورای اسلامی شهر اصفهان ، مسئولین شهرداری و مسئولین وکارشناسان فرهنگی و گردشگری شهر اصفهان با دعوت از سخنران محوری جناب آقای دکتر محمد هادی همایون نویسنده کتاب "گردشگری ارتباطی میانفرهنگی– مطالعه تطبیقی الگوی غربی معاصر و الگوی اسلامی"برگزار گردید. در این نشست ابتدا آقای احمد رضا مولایی سرپرست واحد اصفهان ضمن ضرورت طراحی مدل گردشگری فرهنگی در کشور جمهوری اسلامی ایران برگزاری این گونه نشستها با حضورصاحب نظران و مسئولین در حوزه فرهنگ و گردشگری را شروع خوبی برای تبیین رویکرد فرهنگی در گردشگری عنوان نمود.
دکترمحمد هادی همایون ابتدا گردشگری را شامل گردشگری ملی، گردشگری خارجی (سفرهای مردم به خارج از کشور خودشان) و گردشگری خارجی ها(سفرهای بین المللی) دانست و اظهار داشت: کشورهایی می توانند گردشگری خود را توسعه دهند که هر سه نوع این گردشگری را داشته باشند . وی با اشاره به لزوم تحقیق در این ارتباط که آیا به راستی درآمد گردشگری می تواند جایگزین فروش نفت شود، تاکید کرد: طی بررسی آمارهای 20 ساله سازمان های گردشگری، 40 کشور اول جهان در زمینه پذیرش گردشگر مشخص شد بالاترین درآمد گردشگری را نیز همین کشورها دارند . نکته قابل توجه در این تحقیقات این است که این کشورها سالیانه برای ایجاد زیرساخت های گردشگری بیشترین هزینه را انجام می دهند و این مسئله سبب شده است که در نهایت هزینه مصرف شده برای پذیرایی از گردشگران با درآمد حاصل از سفر از این صنعت یکسان باشد و به شکل عملی درآمد گردشگری این کشورها صفر است .البته می توان گفت که گردشگری برای هر کشوری موجب گردش سرمایه و گردش شغلی می شود اما فواید اقتصادی به مفهوم درآمدزایی برای کشورهای جهان ندارد بنابراین به این نتیجه می رسیم که گردشگری باید ویژگی های دیگری برای این کشورها در بر داشته باشد .وی ضمن بررسی وضعیتموجودگردشگریدرجهانمعاصر، فرهنگ را به عنوان وجه تمایز اصلی و جاذبه ویژه مقاصد گردشگری دانست و سه رویکرد در این خصوص را تشریح نمود. رویکرد اقتصادی که فرهنگ را به عنوان کالایی برای فروش و جاذبه ای برای جذب مشتری میداند، رویکرد فرهنگی محدود که به آثار مخرب و تاثیرات منفی گردشگری توجه کرده و میتوان آنرا مانعیبرای گردشگری نامیدو رویکرد سوم که در آن فرهنگ به عنوان ماهیت و جهت اصلی در سیاست گذاری گردشگری مورد توجه قرار می گیرد. این رویکرد گردشگری را به عنوان ارتباط میان فرهنگی می داند و لذا باید الگوی گردشگری به گونهای طراحی شود که با اقتصاد تعارضی نداشته باشد و اثار منفی و مخرب انرا دربر نداشته و به فرهنگ به عنوان یک ماهیت اصلی و جهت دهنده توجه نماید که این یک الگوی مورد پذیرش معارف اسلامی می باشد.وی با اشاره به اینکه موضوع فرهنگ در مبحث گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است، ادامه داد: کشورهای مختلف از طریق گردشگری در واقع تصویر کشور خود را در دنیا ترسیم می کنند و این همان کاری است که باید در آینده با سرمایه گذاری بیشتر در این جنبه از صنعت گردشگری تصویر فرهنگ و تمدن خود را از طریق صنعت مهم گردشگری به دنیا ارائه کنیم .سپس وی ضمن تعریف عناصر اصلی گردشگری شامل گردشگر، جاذبه، میزبان و انگیزه بیان نمود در گردشگری فرهنگی باید اجزای این عناصر باز تعریف شوند تا بتوان گردشگری فرهنگی را به عنوان ماهیت ارتباط میان فرهنگی محقق نمود.
در ادامه دکتر همایون به ارائه الگوی گردشگری در جهان معاصر پرداخت و عارضه ظهور گردشگری دسته ای(توده ای) را که به صورت دفعی به منطقه ای هجوم آورده و بدون هیچ ارتباط بین فرهنگی خاتمه پیدا می کند را از معایب این الگو مطرح نمود که با بازنگری دقیق می توان این الگو را اصلاح نمود. در ادامه وی الگوی گردشگری اسلامی را مطرح نمود در این الگو تمام انگیزه های روانشناختی، اقتصادی، علمی، و ارتباطی باعث حرکت وسیر بیرونی خواهد شد و در نهایت به رشد و سیر درونی منجر می شود. مطابق این الگو حرکت و سیر بیرونی به دوشاخه کرامت، تسخیر و تفاوت، تفضیل تقسیم می شود. شاخه اول باعث شناخت تاریخ و عبرت آموزی از آن و یا شناخت طبیعت و تعبد خواهد شد. اما شاخه دوم به ارتباط با مسلمانان و غیر مسلمانان می انجامد که با عث شکل گیری امت اسلامی و دعوت از غیر مسلمانان به اسلام خواهد در نهایت نتیجه هر دو شاخه رشد و تعالی خواهد بود. درپایان به برخی ازرسوم مردم ایران درگذشته که موجب جذب گردشگربیشترمی شده اشاره کردوگفت: بهترین تبلیغ فرهنگی برای یک کشوراین است که گردشگرانش بامردمان ارتباطا ت نزدیک ومستقیم داشته باشند تابتوانند فرهنگ واقعی آنانرابهتربشناسند.
دربخش پایانی این نشست دکترقره نژاد ، دکترضرابی و حجت الاسلام آکوچکیان ضمن ارائه نظرات خود در خصوص موارد مطرح شده در نشت تحصصی ،درموردمسائلی همچو ن نقش وجایگاه کاروانسراهاوگردشگری خلاق سخنان خودراعنوان کردند.
دکترمحمد هادی همایون ابتدا گردشگری را شامل گردشگری ملی، گردشگری خارجی (سفرهای مردم به خارج از کشور خودشان) و گردشگری خارجی ها(سفرهای بین المللی) دانست و اظهار داشت: کشورهایی می توانند گردشگری خود را توسعه دهند که هر سه نوع این گردشگری را داشته باشند . وی با اشاره به لزوم تحقیق در این ارتباط که آیا به راستی درآمد گردشگری می تواند جایگزین فروش نفت شود، تاکید کرد: طی بررسی آمارهای 20 ساله سازمان های گردشگری، 40 کشور اول جهان در زمینه پذیرش گردشگر مشخص شد بالاترین درآمد گردشگری را نیز همین کشورها دارند . نکته قابل توجه در این تحقیقات این است که این کشورها سالیانه برای ایجاد زیرساخت های گردشگری بیشترین هزینه را انجام می دهند و این مسئله سبب شده است که در نهایت هزینه مصرف شده برای پذیرایی از گردشگران با درآمد حاصل از سفر از این صنعت یکسان باشد و به شکل عملی درآمد گردشگری این کشورها صفر است .البته می توان گفت که گردشگری برای هر کشوری موجب گردش سرمایه و گردش شغلی می شود اما فواید اقتصادی به مفهوم درآمدزایی برای کشورهای جهان ندارد بنابراین به این نتیجه می رسیم که گردشگری باید ویژگی های دیگری برای این کشورها در بر داشته باشد .وی ضمن بررسی وضعیتموجودگردشگریدرجهانمعاصر، فرهنگ را به عنوان وجه تمایز اصلی و جاذبه ویژه مقاصد گردشگری دانست و سه رویکرد در این خصوص را تشریح نمود. رویکرد اقتصادی که فرهنگ را به عنوان کالایی برای فروش و جاذبه ای برای جذب مشتری میداند، رویکرد فرهنگی محدود که به آثار مخرب و تاثیرات منفی گردشگری توجه کرده و میتوان آنرا مانعیبرای گردشگری نامیدو رویکرد سوم که در آن فرهنگ به عنوان ماهیت و جهت اصلی در سیاست گذاری گردشگری مورد توجه قرار می گیرد. این رویکرد گردشگری را به عنوان ارتباط میان فرهنگی می داند و لذا باید الگوی گردشگری به گونهای طراحی شود که با اقتصاد تعارضی نداشته باشد و اثار منفی و مخرب انرا دربر نداشته و به فرهنگ به عنوان یک ماهیت اصلی و جهت دهنده توجه نماید که این یک الگوی مورد پذیرش معارف اسلامی می باشد.وی با اشاره به اینکه موضوع فرهنگ در مبحث گردشگری از اهمیت خاصی برخوردار است، ادامه داد: کشورهای مختلف از طریق گردشگری در واقع تصویر کشور خود را در دنیا ترسیم می کنند و این همان کاری است که باید در آینده با سرمایه گذاری بیشتر در این جنبه از صنعت گردشگری تصویر فرهنگ و تمدن خود را از طریق صنعت مهم گردشگری به دنیا ارائه کنیم .سپس وی ضمن تعریف عناصر اصلی گردشگری شامل گردشگر، جاذبه، میزبان و انگیزه بیان نمود در گردشگری فرهنگی باید اجزای این عناصر باز تعریف شوند تا بتوان گردشگری فرهنگی را به عنوان ماهیت ارتباط میان فرهنگی محقق نمود.
در ادامه دکتر همایون به ارائه الگوی گردشگری در جهان معاصر پرداخت و عارضه ظهور گردشگری دسته ای(توده ای) را که به صورت دفعی به منطقه ای هجوم آورده و بدون هیچ ارتباط بین فرهنگی خاتمه پیدا می کند را از معایب این الگو مطرح نمود که با بازنگری دقیق می توان این الگو را اصلاح نمود. در ادامه وی الگوی گردشگری اسلامی را مطرح نمود در این الگو تمام انگیزه های روانشناختی، اقتصادی، علمی، و ارتباطی باعث حرکت وسیر بیرونی خواهد شد و در نهایت به رشد و سیر درونی منجر می شود. مطابق این الگو حرکت و سیر بیرونی به دوشاخه کرامت، تسخیر و تفاوت، تفضیل تقسیم می شود. شاخه اول باعث شناخت تاریخ و عبرت آموزی از آن و یا شناخت طبیعت و تعبد خواهد شد. اما شاخه دوم به ارتباط با مسلمانان و غیر مسلمانان می انجامد که با عث شکل گیری امت اسلامی و دعوت از غیر مسلمانان به اسلام خواهد در نهایت نتیجه هر دو شاخه رشد و تعالی خواهد بود. درپایان به برخی ازرسوم مردم ایران درگذشته که موجب جذب گردشگربیشترمی شده اشاره کردوگفت: بهترین تبلیغ فرهنگی برای یک کشوراین است که گردشگرانش بامردمان ارتباطا ت نزدیک ومستقیم داشته باشند تابتوانند فرهنگ واقعی آنانرابهتربشناسند.
دربخش پایانی این نشست دکترقره نژاد ، دکترضرابی و حجت الاسلام آکوچکیان ضمن ارائه نظرات خود در خصوص موارد مطرح شده در نشت تحصصی ،درموردمسائلی همچو ن نقش وجایگاه کاروانسراهاوگردشگری خلاق سخنان خودراعنوان کردند.
نظر شما :