سخنرانی؛دشمنی با امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در مسیر تاریخی
« دشمنی با امیرالمؤمنین علی علیه‌السلام در مسیر تاریخی» با تکیه بر شناخت مفهوم ناصبی‌گری در متون شیعی،عنوان سخنرانی مهدی مجتهدی است که امروز از ساعت 15:30 به مدت دو ساعت در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار می شود.
چکیده سخنرانی:
یکی از حقایق انکارناپذیر تاریخ اسلام، شکل‌گیری بدعتی است موسوم به بدگویی از امام علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام در منابر که به صورت رسمی توسط امویان ترویج می‌شد. این پدیده را می‌توان با عنوان ناصبی‌گری مورد پژوهش و بررسی قرار دارد.
نَصْب در زبان عربی، معانی مختلفی دارد اما در اصل به معنی برپا کردن چیزی است و در معنی اصطلاحی ثانوی یعنی دشمنی با علی علیه‌السلام و در مفهومی وسیعتر، دشمنی با اهل‌بیت علیهم‌السلام. این معنی نصب از درون گفتمان شیعی برآمد و دقیق‌ترین مفهوم آن در حوزه متون فقهی با تاکید بر تفکیک ناصبیان از غیر ناصبیان ـ یا عموم اهل‌تسنن ـ ارائه شده است. می‌توان از خوارج به عنوان یکی از بارزترِین مصادیق ناصبی‌گری یادکرد و با توجه به کاربرد واژگانی، می‌توان دو مفهوم ناصبی به معنی خاص و به معنی عام را مطرح کرد. در کاربردی وسیعتر در متون کلامی و فرق نگاری، کل جامعه مسلمین به دو گروه شیعه و سنی در مفهوم ممدوح و یا رافضی و ناصبی در مفهوم مذموم آن تقسیم می‌شوند. این نوع برداشت همان مفهوم عام را در نظر دارد.
در بعد تاریخی در میان آثار غیر شیعی، با مفاهیم مرتبط با ناصبی‌گری، از قبیل عثمانیه، نابته و حشویه روبرو هستیم. در گفتمان عثمانیه نخستین، علی علیه‌السلام نه تنها خلیفه‌ای مشروع محسوب نمی‌شد، بلکه قاتل خلیفه مشروع، بود. با پذیرش تدریجی علی علیه‌السلام به عنوان خلیفه چهارم، در طی قرن سوم، پیکان حملات جریان‌های ناصبی‌گری به سوی حسین بن علی علیه‌السلام نشانه رفت. از سوی دیگر تاکید بر دوستی و حقانیت معاویه ـ و در موارد تندتر، یزید ـ تبدیل به یکی از ویژگیهای اساسی آنها شد.
افزون بر این، انگیزه‌های دیگری چون کینه و حسادت، دنیاطلبی و عدالت گریزی، جهل مردمان و سیاست‌های حاکمان، در رشد و دوام ناصبی‌گری موثر بود و نمودهایی داشت چون جنگ، قتل و کشتار امامان شیعه و پیروانشان، خصومت لفظی و بدگویی از ایشان، بویژه از امام علی علیه‌السلام و حتی خصومت با قبور ایشان و مراسم مربوط به آنان بویژه درباره امام حسین علیه‌السلام.
نظر شما :