گزارش کارگاه آشنایی با داستان های برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان

کارگاه آشنایی با ویژگی‌ها و مولفه‌های  داستان های  برنامه فلسفه برای کودکان و نوجوانان  توسط  گروه فبک  و با تدریس دکتر مهرنوش هدایتی، دکتر سعید ناجی و دکتر مریم حبیبی روزهای 23 و 24 شهریور در سالن حکمت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

در این دوره چیستی برنامه فبک و مولفه های آن، تاثیر داستان بر رشد فکری، عاطفی و اجتماعی کودک و  داستان محرکی برای تفکر خلاق کودک تعریف و به نقد و بررسی گذاشته شد .

پیشنهاد طراحی و مدیریت علمی این دوره توسط دکتر سعید ناجی مطرح و مدیریت اجرایی آن خانم سمانه خودچیانی بر عهده داشت .

فراخوان کارگاه دو هفته قبل از برگزاری برای شرکت کنندگان ارسال شد که بعد از تعطیلات پژوهشگاه پیش ثبت نام انجام شد در ثبت نام اولیه 73 ثبت نام کردند که که بر اساس ملاک و معیارهایی از بین این افراد 29 نفر جهت ثبت نام قطعی انتخاب شدند، اما تعداد ثبت نام کنندگان نهایی 24 نفر بودند .به دلیل تعطیلات ناگهانی پژوهشگاه تاریخ برگزاری کارگاه تغییر کرد و در این خصوص با همه ثبت نام کنندگان قطعی تماس گرفته شد .

کارگاه  روز اول، شنبه 23 شهریورماه

مفاهیم اصلی: چیستی برنامه فبک و مولفه های آن    

سخنران: دکتر سعید ناجی

 این کارگاه با حضور 22 نفر شرکت کننده آغاز  شد. در این جلسه پس از بررسی مختصر چیستی برنامه فبک به مولفه های اصلی آن پرداخته شد و مولفه مربوط به این کارگاه یعنی کتابهای داستانی این برنامه بطور مفصل به بررسی گذاشته شد. پس از طرح رویکردهای مختلف درباره این کتابها و داستانها رویکرد اصلی و انتظارات رویکر اصلی برنامه فبک بررسی گردید. از این منظر داستانهای برنامه فبک باید سه نوع کفایت را داشته و از سه جهت غنی باشند. کفایت فلسفی، کفایت ادبی و کفایت روانشناختی. این سه نوع کفایت به همراه جایگاه تفکر انتقادی در داستانهای برنامه فبک به تفصیل از زوایای مختلف به بحث و بررسی گذاشته شد .

داستان؛ محرکی برای تفکر خلاق

سخنران: دکتر لیلا حبیبی

این جلسه نیز با حضور دکتر لیلا حبیبی آغاز شد که در ابتدا در باب تفکر خلاق بحث شده و به داستان به عنوان محرکی برای تفکر خلاق پرداخته شد. سپس ادبیات کودک و گونه های ادبی آن از جمله داستان مختصراً معرفی و جایگاه داستانهای فکری در میان داستانهای کودک مشخص شد و سپس عناصر داستان؛ (زاویه دید. پیرنگ. درون مایه. تصویر.گفتگو.شخصیت. زبان. موضوع و...) در داستان کودک مورد بررسی قرار گرفت و کارکرد و اهداف و شیوه کاربرد آنها در داستانهای فکری تبیین شد .

کارگاه روز دوم، یکشنبه 24 شهریورماه

تاثیر داستان بر رشد فکری، عاطفی و اجتماعی کودک

سخنران: دکتر مهرنوش هدایتی

این جلسه با حضور 21 نفر شرکت کننده آغاز شد دکتر هدایتی سعی داشت در یک فضای تعاملی به تاثیر داستان بر رشد فکری، عاطفی و اجتماعی کودک بپردازد. به گفته وی: زندگی فرایند پیوسته ای از نظم بخشی و سازماندهی تجربه ها ست، و داستان بهترین روش برای این سامان دهی است. در حقیقت انسان ها با استفاده از داستان و روایت به تجارب خویش معنا می دهند. اگرچه ما پس زمینه‌های فرهنگی و مذهبی متفاوتی داشته باشیم اما همه در ضمیر خودآگاه مشترکی سهیم هستیم. انسان‌ها در ساخت روایات از سمبل‌های یکسان یا مشابهی استفاده می‌کنند که نماینده هر دو جنبه والا و پست حیات روانی هستند. به همین دلیل داستان ها بهترین محمل برای رشد اخلاقی و شناختی کودکان محسوب می شوند. از طرفی داستان های حبابی از تخیل را برای کودک رقم می زند که او را قادر می سازد با کمترین خطر، امکان درک برخی تجارب زندگی را داشته باشند. با کمک داستان می توان مفاهیم روان شناختی مهمی از جمله امید، شکیبایی، تعامل، تفاوت دروغ و تخیل، خلاقیت و بسیاری مفاهیم دیگر را به کودک آموزش داد .

جلسه چهارم: با حضور دکتر ناجی و دکتر حبیبی

ادامه مباحث نیز از ساعت 11 تا 13:45 با حضور دکتر ناجی و دکتر حبیبی ادامه یافت. در این ساعت شرکت کنندگان در نقد و بررسی داستان های مطرح شده در کلاس حضور فعالی داشتند.  غنای فلسفی، ادبی و روانشناختی چهار داستان تحت عنوان زورگویی، لانه پرنده ، خورسید توی آسمان وخورسید توی دل من، و بازرگانی که جواهر بسیار داشت توسط شرکت کنندگان مورد بررسی قرار گرفت و ضعفها و نقاط قوت آنها شناسایی شد .

 در انتهای این مرحله از کارگاه، فرم ارزشیابی اساتید و کل دوره بین شرکت کنندگان توزیع شد در این کارگاه افراد شرکت کننده باارزیابی این کارگاه با کیفیت خوب و عالی خواستار تهیه امکانات بیشتر ،استفاده از برخی داستان نویسان مجرب و حضور فعال شرکت کنندگان بودند .