همایش تعلیم و تربیت اسلامی در پژوهشگاه+گزارش تصویری
همایش تعلیم و تربیت اسلامی، مبانی،منابع و اصول با رویکرد معرفی، تحلیل و نقد آثار اندیشمند فرزانه استاد سیّدعلی‌اکبر حسینی با مشارکت پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، شورای بررسی متون و کتب علوم انسانی و معاونت فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و در محل پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
از بین حدود 200 چکیده مقاله دریافتی حدود 145 چکیده مورد پذیرش قرار گرفت که تعادی از آنها پنجشنبه دهم اسفند ماه ارائه شد.
دکتر آیت اللهی: "هدایت" در قالبهای سکولار تعلیم و تربیت نمی‌گنجد
دکتر حمیدرضا آیت اللهی در این همایش پیرامون "رویکرد اسلامی به تربیت در جهت هدایت، نه کسب مهارت" سخنرانی کرد.
وی با بیان اینکه آنچه جهت گیری تعلیم و تربیت امروزی را در جامعه شکل می دهد بیشتر جنبه کسب مهارت برای زندگی در شرایط حاکم بر زندگی امروز است اما رویکرد اسلامی به علم و تربیت جز این است افزود: نظام تعلیم و تربیت جامعه ما در شرایط فعلی و جامعه جهانی یک برنامه ریزی تعیین شده ای را در مدل های مختلف برای تربیت های گوناگون انسانی پیشنهاد می کند.
آیت اللهی افزود: مثلا تربیت شهروند خوب، تربیت از لحاظ اقتصادی، درست زندگی کردن و حتی تربیت فرد به گونه ای که از معنویات بهره مند شود و غیره مورد نظر است. همچنین تربیت دینی و اخلاقی و معنوی نیز مسئله مهمی است که حتی افراد سکولار به آن واکنش نشان می دهند.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با طرح این سئوال که آیا جنبه تعلیم و تربیت اسلامی به همین اجزا فروکاسته می شود یا خیر افزود: در تعلیم و تربیت اسلامی؛ تربیت اخلاقی، دینی، اقتصادی، حقوقی، شهروندی و ... مطرح است اما یک نگاهی که به این مسئله در قرآن می کنیم این است که یک فردی که از لحاظ اقتصادی یا شهروندی خیلی خوب نیست آیا از لحاظ دین مطرود است یا نه؟ این موارد که برشمردیم مهارت است که قرآن به زیبایی به آن اشاره کرده است. اصطلاح به کار رفته در قرآن و در فرهنگ دینی ما واژه ای به نام "هدایت" است. این لغت در قالب های سکولار فعلی تعلیم و تربیت نمی گنجد.
وی تصریح کرد: واژه هدایت با مهارت داشتن امور معنوی متفاوت است و با مهارت های اخلاقی نیز تفاوت دارد گرچه آنها لازمه آن هستند اما فضای هدایت با فضای مهارت هایی که مطرح شد متفاوت است. هدایت با این نوع مهارت ها متفاوت است نه به معنای تفاوت ماهوی.
آیت اللهی تصریح کرد: آنچه قرآن بدان می پردازد این است که آیا بشر هدایت شده است یا خیر؟ قرآن خود را زمینه هدایت می داند برای همین است که در قرآن تکنولوژی را یاد نمی گیریم و یا تجربه دینی و ... نیست بلکه دغدغه قرآن "هدایت" است. این دغدغه هدایت از کجا آمدن و در کجا بودن و به کجا انجامیدن است که متناسب با آن کل فرآیند زندگی شکل می گیرد.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاکید کرد: نکته دیگر آنکه زمینه برای هدایت یک زمینه انسانی نیست و هدایت مثل حیات از آن خداست. آنچه وظیفه ماست اینکه بستری را آماده کنیم. نظام تربیت اسلامی تنها برای اینکه مهارت هایی را ایجاد کند، نیست بلکه جهت هدایت این است که یک فرد بداند از کجا آمده، در کجاست و به کجا می خواهد برود.
آیت اللهی در پایان تصریح کرد: ارزشهای مورد نظر در تفکر دینی با ارزشهای مورد نظر در تفکر مطرح جهانی متفاوت است البته انکار نمی کنم که یقینا تربیت های اخلاقی و معنوی مثل تربیت فقهی، شهروندی و ... که باید انجام شود جزو مودات است اما اصل مسئله نباید فراموش شود که یک فرد اگر همه اینها را هم داشته باشد اما هنوز از نظر ایده آل دینی ناقص است.
حجت الاسلام ذوعلم: تربیت اسلامی، تربیت "حکمت بنیان" است
حجت الاسلام علی ذوعلم استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این همایش پیرامون تربیت اسلامی سخنرانی کرد و گفت: تعلیم و تربیت همواره از مهمترین دغدغه های مصلحان و متفکران بوده است و از دیدگاه ادیان الهی نیز این مقوله، مقوله اساسی حیات انسان است و اسلام به عنوان تنها دین حق الهی در ابعاد گوناگون تربیت انسان، مبانی، ارزشها و راهبردهای اساسی را ارائه کرده است .
وی با بیان اینکه اساسا اسلام را می توان دین تربیت خواند چرا که همه عرصه های تعالی انسان را در ابعاد فردی و اجتماعی مشروط به تربیت صحیح می داند افزود: در این میان مولفه اهداف و رویکرد محتوایی تربیت مهمترین مولفه ای است که پیوند بین مبانی و نگرش های فلسفی تربیت از یک سو و فرایند تحقق آن را از سوی دیگر برقرار می کند. از منظر اسلام، تربیت عقلانی و پرورش قدرت تفکر فطری مهمترین هدفی است که تکیه گاه و خاستگاه اولیه ایمان به مبداء و معاد و شکل گیری باور عمیق به حقایق و ارزشهای الهی را فراهم می سازد و سپس بر مبنای تعقل و ایمان سایرعناصر اصلی و کلی اهداف تربیتی در یک الگوی مفهومی، تعریف و تبیین می گردد .
حجت الاسلام ذوعلم یادآور شد: این اهداف ، پرورش حکمت در متربیان است که هم در عرصه نظر و هم در عرصه عمل به همه نیکی ها و مطلوب هایی که در ابعاد فردی و اجتماعی غایت تربیت شمرده می شود دست می یابد. بنابراین تربیت اسلامی، تربیت "حکمت بنیان" است و تحول و ارتقاء نظام تربیتی و آموزشی جوامع اسلامی در مبانی، اهداف، اصول، روش ها و محتوا بر این اساس ضروری است؛ تحولی که در روش ها و چارچوب های خود نیز باید حکیمانه باشد .
دکتر احمد زندوانیان: درجه بندی اصول تربیتی ابتکار استاد حسینی بود
در ادامه این همایش دکتر احمد زندوانیان استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه یزد طی سخنانی به مقایسه اصول تعلیم و تربیت از نظر استاد حسینی با سایر مربیان تربیتی پرداخت و گفت: کسب و استخراج اصول تربیتی وظیفه فیلسوف تربیتی است و فیلسوف تربیتی این کار را بر اساس مکتب فلسفی- تربیتی اش انجام می دهد .
وی با مقایسه اصول تربیتی اندیشمندان خارجی و ایرانی با نظرات دکتر حسینی تصریح کرد: استاد حسینی می کوشد تا به استخراج اصول تربیتی بر اساس نظریه اسلامی- شیعی بپردازد. ابتکار جالبی که حسینی در بحث اصول بکار می گیرد درجه بندی اصول تربیتی است .
دکتر زندوانیان افزود: استاد حسینی اصول تعلیم و تربیت اسلامی را به سه دسته کلی اصول مکتبی، اصول اجرایی و اصول راهبردی تقسیم می کند و این ابتکار باعث می شود که رابطه بین اصول و تصمیم سازی های ضروری در تعلیم و تربیت استوارتر گردد .
این استاد دانشگاه یزد در پایان گفت: تدوین اسناد نظری تعلیم و تربیت، بهره گیری از اصول مکتبی و اصول راهبردی ضروری است و برای اجرایی کردن برنامه های کلان وزارتی در مدارس بهره گیری از اصول اجرایی ضروری تر است .
دکتر سید حسین حسینی: "استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی" مهمترین پایه اندیشه های تربیتی مرحوم حسینی است
در ادامه این نشست حجت الاسلام دکتر سید حسین حسینی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز طی سخنانی به مفهوم کلیدی در اندیشه های تربیتی استاد حسینی اشاره کرد و گفت: اندیشمنان صاحب نظر یا در مجموعه آثار خود از یک مفهوم کلیدی نام آورده و سپس تمامی اجزاء نظام فکری خود را حول آن نقطه دال مرکزی تنظیم کرده و به نوعی در صدد شرح آن بر می آیند و یا عناصر اندیشگی آنان به تدریج در بستر زمان طرح شده اما از چنان سازواری برخوردار است که می توان کلیت آن را بر محور آن مولفه مرکزی تنظیم و تفسیر کرد .
این پژوهشگر تصریح کرد: در این فرض چنانچه در کشف و گزینش آن مولفه مرکزی به درستی عمل کرده باشیم، آن پایه محوری نقطه ثقل نظام اندیشه ورزی آن اندیشمند بوده و بایستی بتوان همه اجراء این پیکره را به نوعی به سوی آن مفهوم محوری تحلیل برد و نقش کلیدی آن را در میان سایر مسائل مورد توجه وی نشان داد .
وی یادآور شد: دکتر سید علی اکبر حسینی از جمله متفکران تربیتی در حوزه دوم است که به هر دلیل خود به انتخاب یک کلید واژه اصلی نپرداخته ولی شاید بتوان با مروری بر آثار وی "استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی" را به عنوان مهمترین پایه اندیشه های تربیتی وی قلمداد کرد .
حجت الاسلام حسینی در پایان خاطر نشان کرد: آثار استاد حسینی به دو بخش نظری و کاربردی تقسیم می گردد که عمده آثار ایشان در مباحث کاربردی است و با بررسی این آثار به این نتیجه می رسیم که ایشان به استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی تاکید داشتند .
از بین حدود 200 چکیده مقاله دریافتی حدود 145 چکیده مورد پذیرش قرار گرفت که تعادی از آنها پنجشنبه دهم اسفند ماه ارائه شد.
دکتر آیت اللهی: "هدایت" در قالبهای سکولار تعلیم و تربیت نمی‌گنجد
دکتر حمیدرضا آیت اللهی در این همایش پیرامون "رویکرد اسلامی به تربیت در جهت هدایت، نه کسب مهارت" سخنرانی کرد.
وی با بیان اینکه آنچه جهت گیری تعلیم و تربیت امروزی را در جامعه شکل می دهد بیشتر جنبه کسب مهارت برای زندگی در شرایط حاکم بر زندگی امروز است اما رویکرد اسلامی به علم و تربیت جز این است افزود: نظام تعلیم و تربیت جامعه ما در شرایط فعلی و جامعه جهانی یک برنامه ریزی تعیین شده ای را در مدل های مختلف برای تربیت های گوناگون انسانی پیشنهاد می کند.
آیت اللهی افزود: مثلا تربیت شهروند خوب، تربیت از لحاظ اقتصادی، درست زندگی کردن و حتی تربیت فرد به گونه ای که از معنویات بهره مند شود و غیره مورد نظر است. همچنین تربیت دینی و اخلاقی و معنوی نیز مسئله مهمی است که حتی افراد سکولار به آن واکنش نشان می دهند.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با طرح این سئوال که آیا جنبه تعلیم و تربیت اسلامی به همین اجزا فروکاسته می شود یا خیر افزود: در تعلیم و تربیت اسلامی؛ تربیت اخلاقی، دینی، اقتصادی، حقوقی، شهروندی و ... مطرح است اما یک نگاهی که به این مسئله در قرآن می کنیم این است که یک فردی که از لحاظ اقتصادی یا شهروندی خیلی خوب نیست آیا از لحاظ دین مطرود است یا نه؟ این موارد که برشمردیم مهارت است که قرآن به زیبایی به آن اشاره کرده است. اصطلاح به کار رفته در قرآن و در فرهنگ دینی ما واژه ای به نام "هدایت" است. این لغت در قالب های سکولار فعلی تعلیم و تربیت نمی گنجد.
وی تصریح کرد: واژه هدایت با مهارت داشتن امور معنوی متفاوت است و با مهارت های اخلاقی نیز تفاوت دارد گرچه آنها لازمه آن هستند اما فضای هدایت با فضای مهارت هایی که مطرح شد متفاوت است. هدایت با این نوع مهارت ها متفاوت است نه به معنای تفاوت ماهوی.
آیت اللهی تصریح کرد: آنچه قرآن بدان می پردازد این است که آیا بشر هدایت شده است یا خیر؟ قرآن خود را زمینه هدایت می داند برای همین است که در قرآن تکنولوژی را یاد نمی گیریم و یا تجربه دینی و ... نیست بلکه دغدغه قرآن "هدایت" است. این دغدغه هدایت از کجا آمدن و در کجا بودن و به کجا انجامیدن است که متناسب با آن کل فرآیند زندگی شکل می گیرد.
رئیس پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی تاکید کرد: نکته دیگر آنکه زمینه برای هدایت یک زمینه انسانی نیست و هدایت مثل حیات از آن خداست. آنچه وظیفه ماست اینکه بستری را آماده کنیم. نظام تربیت اسلامی تنها برای اینکه مهارت هایی را ایجاد کند، نیست بلکه جهت هدایت این است که یک فرد بداند از کجا آمده، در کجاست و به کجا می خواهد برود.
آیت اللهی در پایان تصریح کرد: ارزشهای مورد نظر در تفکر دینی با ارزشهای مورد نظر در تفکر مطرح جهانی متفاوت است البته انکار نمی کنم که یقینا تربیت های اخلاقی و معنوی مثل تربیت فقهی، شهروندی و ... که باید انجام شود جزو مودات است اما اصل مسئله نباید فراموش شود که یک فرد اگر همه اینها را هم داشته باشد اما هنوز از نظر ایده آل دینی ناقص است.
حجت الاسلام ذوعلم: تربیت اسلامی، تربیت "حکمت بنیان" است
حجت الاسلام علی ذوعلم استادیار پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در این همایش پیرامون تربیت اسلامی سخنرانی کرد و گفت: تعلیم و تربیت همواره از مهمترین دغدغه های مصلحان و متفکران بوده است و از دیدگاه ادیان الهی نیز این مقوله، مقوله اساسی حیات انسان است و اسلام به عنوان تنها دین حق الهی در ابعاد گوناگون تربیت انسان، مبانی، ارزشها و راهبردهای اساسی را ارائه کرده است .
وی با بیان اینکه اساسا اسلام را می توان دین تربیت خواند چرا که همه عرصه های تعالی انسان را در ابعاد فردی و اجتماعی مشروط به تربیت صحیح می داند افزود: در این میان مولفه اهداف و رویکرد محتوایی تربیت مهمترین مولفه ای است که پیوند بین مبانی و نگرش های فلسفی تربیت از یک سو و فرایند تحقق آن را از سوی دیگر برقرار می کند. از منظر اسلام، تربیت عقلانی و پرورش قدرت تفکر فطری مهمترین هدفی است که تکیه گاه و خاستگاه اولیه ایمان به مبداء و معاد و شکل گیری باور عمیق به حقایق و ارزشهای الهی را فراهم می سازد و سپس بر مبنای تعقل و ایمان سایرعناصر اصلی و کلی اهداف تربیتی در یک الگوی مفهومی، تعریف و تبیین می گردد .
حجت الاسلام ذوعلم یادآور شد: این اهداف ، پرورش حکمت در متربیان است که هم در عرصه نظر و هم در عرصه عمل به همه نیکی ها و مطلوب هایی که در ابعاد فردی و اجتماعی غایت تربیت شمرده می شود دست می یابد. بنابراین تربیت اسلامی، تربیت "حکمت بنیان" است و تحول و ارتقاء نظام تربیتی و آموزشی جوامع اسلامی در مبانی، اهداف، اصول، روش ها و محتوا بر این اساس ضروری است؛ تحولی که در روش ها و چارچوب های خود نیز باید حکیمانه باشد .
دکتر احمد زندوانیان: درجه بندی اصول تربیتی ابتکار استاد حسینی بود
در ادامه این همایش دکتر احمد زندوانیان استادیار گروه علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه یزد طی سخنانی به مقایسه اصول تعلیم و تربیت از نظر استاد حسینی با سایر مربیان تربیتی پرداخت و گفت: کسب و استخراج اصول تربیتی وظیفه فیلسوف تربیتی است و فیلسوف تربیتی این کار را بر اساس مکتب فلسفی- تربیتی اش انجام می دهد .
وی با مقایسه اصول تربیتی اندیشمندان خارجی و ایرانی با نظرات دکتر حسینی تصریح کرد: استاد حسینی می کوشد تا به استخراج اصول تربیتی بر اساس نظریه اسلامی- شیعی بپردازد. ابتکار جالبی که حسینی در بحث اصول بکار می گیرد درجه بندی اصول تربیتی است .
دکتر زندوانیان افزود: استاد حسینی اصول تعلیم و تربیت اسلامی را به سه دسته کلی اصول مکتبی، اصول اجرایی و اصول راهبردی تقسیم می کند و این ابتکار باعث می شود که رابطه بین اصول و تصمیم سازی های ضروری در تعلیم و تربیت استوارتر گردد .
این استاد دانشگاه یزد در پایان گفت: تدوین اسناد نظری تعلیم و تربیت، بهره گیری از اصول مکتبی و اصول راهبردی ضروری است و برای اجرایی کردن برنامه های کلان وزارتی در مدارس بهره گیری از اصول اجرایی ضروری تر است .
دکتر سید حسین حسینی: "استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی" مهمترین پایه اندیشه های تربیتی مرحوم حسینی است
در ادامه این نشست حجت الاسلام دکتر سید حسین حسینی عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نیز طی سخنانی به مفهوم کلیدی در اندیشه های تربیتی استاد حسینی اشاره کرد و گفت: اندیشمنان صاحب نظر یا در مجموعه آثار خود از یک مفهوم کلیدی نام آورده و سپس تمامی اجزاء نظام فکری خود را حول آن نقطه دال مرکزی تنظیم کرده و به نوعی در صدد شرح آن بر می آیند و یا عناصر اندیشگی آنان به تدریج در بستر زمان طرح شده اما از چنان سازواری برخوردار است که می توان کلیت آن را بر محور آن مولفه مرکزی تنظیم و تفسیر کرد .
این پژوهشگر تصریح کرد: در این فرض چنانچه در کشف و گزینش آن مولفه مرکزی به درستی عمل کرده باشیم، آن پایه محوری نقطه ثقل نظام اندیشه ورزی آن اندیشمند بوده و بایستی بتوان همه اجراء این پیکره را به نوعی به سوی آن مفهوم محوری تحلیل برد و نقش کلیدی آن را در میان سایر مسائل مورد توجه وی نشان داد .
وی یادآور شد: دکتر سید علی اکبر حسینی از جمله متفکران تربیتی در حوزه دوم است که به هر دلیل خود به انتخاب یک کلید واژه اصلی نپرداخته ولی شاید بتوان با مروری بر آثار وی "استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی" را به عنوان مهمترین پایه اندیشه های تربیتی وی قلمداد کرد .
حجت الاسلام حسینی در پایان خاطر نشان کرد: آثار استاد حسینی به دو بخش نظری و کاربردی تقسیم می گردد که عمده آثار ایشان در مباحث کاربردی است و با بررسی این آثار به این نتیجه می رسیم که ایشان به استقلال نظام تعلیم و تربیت اسلامی تاکید داشتند .
نظر شما :