خلاصه ای از نشست نقد و بررسی کتاب « تفکر وپژوهش»
کتاب تفکر وپژوهش درس تازه‌ای است که امسال به دروس کلاس ششم ابتدایی اضافه شده است.تدوین این کتاب، بحث‌های فراوانی را از دوبعد محتوای کتاب و نحوه تدریس به محفل‌های فکری و آموزشی کشانده است. این کتاب شامل دوبخش مجزاست. اولی، کتاب کار و تفکر و پژوهش که مربوط به دانش‌آموزان است و دیگری راهنمایی تدریس تفکر وپژوهش که به معلمان اختصاص دارد. برخی معتقدند تالیف این کتاب با شتابزدگی‌هایی همراه بوده و به همین دلیل بسیاری از نیازها و ضرورت‌ها دراین کتاب گنجانده نشده است. اما برخی دیگر تدوین چنین کتابی را اتفاقی خجسته برای سازندگی تفکر انتقادی در آموزش وپرورش کشور تلقی می‌کنند.به مناسبت روز جهانی کودک، سه شنبه هجدهم مهر ماه پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی نشستی را برای بررسی آسیب‌ها و فرصت‌های این طرح برگزار کرد.این نشست با همکاری گروه «فبک» یا آموزش فلسفه برای کودکان شکل گرفت.در ابتدای این جلسه دکتر یحیی قائدی پژوهشگر فلسفه برای کودکان ونوجوانان گفت: «همه نظام‌های آموزشی مدعی هستند که تفکرمحور هستند. در پنجاه‌سال گذشته تلاش‌های زیادی برای آموزش فلسفه به کودکان انجام شده است.تا به امروز طرح‌های پژوهشی بسیاری از سوی اندیشمندان به آموزش پرورش ارائه شده است اما تابه حال نتیجه‌بخش نبوده است.شروع این طرح اتفاق خجسته‌ای است و ما باید بپذیریم کودکان طبیعتا فیلسوف هستند.اما این نگرانی نیز وجود دارد که این طرح مانند بسیاری از طرح‌ها از محتوا تهی شده و تنزل پیدا کند.پس این اتفاق خجسته به همت جدی وهمگانی نیازمند است» در ادامه جلسه، دکتر شیخ رضایی پژوهشگر فلسفه برای کودکان و عضو گروه مطالعاتی فبک از طراحی و تدوین این کتاب انتقاد کرد و گفت: «من سال هاست در زمینه فلسفه کودکان کار کرده‌ام ووابستگی سازمانی هم ندارم. اما متاسفانه انتقاداتی جدی از حیث ظاهر و محتوا براین کتاب وارد است.»وی طراحی ظاهری این کتاب را ضعیف و منفعل معرفی کرد و گفت: «در دنیایی که بچه‌ها با رایانه و صدها عنصر جذاب رو‌به‌رو هستند؛ کتابی که می‌خواهد معرف خلاقیت و ابتکار باشد، هیچ‌گونه خلاقیت گرافیکی و ظاهری ندارد.» شیخ رضایی از لحن و ادبیات کتاب تفکر و پژوهش انتقاد کرد و ادبیات آن را خشک و آمرانه دانست و تاکید کرد: «دراین کتاب باز به شیوه سنتی از معلم و نمره به طور مکرر صحبت شده است و جای عناصر زیبایی شناختی و اخلاقی درکتاب بسیار خالی است.» دکتر حسنی عضو شورای برنامه‌ریزی کتاب‌های درسی نیز به سخنرانی پرداخت وگفت: «اگرچه بسیاری انتقادات که به نحوه نگارش و محتوای این کتاب می‌شود وارد است اما به هرحال ما باید پاسخگوی جناح‌های فکری و سیاسی گوناگونی باشیم.ما درابتدای راه هستیم واین مسائل نباید سبب این شود که به‌طورکلی این پروژه تفکر وپژوهش برای کودکان را به دست فراموشی بسپاریم.» در انتهای برنامه دکتر رحیمی، عضو اتحادیه تلویزیون و رادیو گفت: «ما باید سعی کنیم تفکرانتقادی و پژوهش در کنار سایر درس‌ها و آرام و پیوسته به ذهن بچه‌ها منتقل شود.نه اینکه حتما به تفکر و پژوهش به عنوان یک درس مجزا نگاه کنیم که انگار تفکر و پژوهش در دروس دیگر معنا ندارد.»
نظر شما :