دومین نشست گفتمان جنگ و دفاع مقدس برگزار شد
دومین نشست گفتمان جنگ و دفاع مقدس برگزار شد:
جنگ ایران و عراق تحلیل گفتمان شد
دومین نشست «تحلیل گفتمان جنگ» از سلسله نشست های گفتمان جنگ و دفاع مقدس، 28 شهریورماه در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با حضور و سخنرانی دکتر نعمت الله فاضلی، دکتر امیر علی نجومیان و دکتر علی رجب لو برگزار شد.
در این نشست، دکتر نعمت‌الله فاضلی با موضوع گفتمان های جنگ در ایران با رویکرد نشانه شناسی به سخنرانی پرداخت. گفتمان پس از جنگ موضوع سخنرانی دکتر امیرعلی نجومیان بود و دکتر علی رجب لو گفتمان تاریخ فرهنگی جنگ را مورد تحلیل و بررسی قرار داد.
نعمت الله فاضلی، عضو هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبایی هدف از سخنرانی خود در موضوع گفتمان های جنگ در ایران با رویکرد نشانه شناسی را تحلیل گفتمان دانشگاهی و بررسی ابعاد و چالش های گفتمان های جنگ هشت ساله ایران و عراق دانست و در ادامه به تعریف گفتمان، گفتمان جنگ و ویژگی ها و ابعاد آن پرداخت.
این پژوهشگر و مترجم دانشگاهی در این نشست به تبیین چهار گفتمان جنگ پرداخت: گفتمان عمومی جنگ، گفتمان زیباشناسی جنگ، گفتمان سیاسی جنگ و گفتمان دانشگاهی جنگ. وی بر این نکته تاکید کرد که هر یک از این چهار گفتمان عوامل مولد جداگانه ای دارد. این استاد دانشگاه علامه طباطبایی، گفتمان عمومی جنگ را گفت و گویی تعریف کرد که مردم عامی در فرایند درگیری شان در زندگی روزمره درباره یک جنگ یا جنگ به طور کلی دارند. وی تفاوت گفتمان دانشگاهی را با سایر گفتمان های درباره جنگ در این دانست که با دور شدن از زمان جنگ گفتمان دانشگاهی پررونق تر می گردد و مربوط به آینده جنگ است.
وی تصریح کرد: گفتمان دانشگاهی معمولا بعد از جنگ صورت می گیرد زیرا تا زمانی که آتش جنگ برپا است دانشگاهیان یا در تحلیل شان سکوت می کنند تا آتش جنگ دامن آنها را نگیرد یا تلاش می کنند تا آتش جنگ را خاموش کنند. بنابراین راهی برای تبیین های عقلانی و دلایل وقوع در زمان جنگ صورت نمی گیرد.
دکتر فاضلی در خصوص میزان کاری که در حوزه گفتمان دانشگاهی جنگ در دانشگاه های ایران صورت گرفته است بر این نکته اشاره کرد که در چهار پنج سال اخیر گفتمان دانشگاهی تا حدودی در پایان نامه ها و مقالات دانشگاهی رخ داده است که تا حدودی با زبانی متفاوت به جنگ نگریسته شده است. این استاد دانشگاه تصریح کرد: اگر استقلال گفتمان دانشگاهی جنگ را به رسمیت نشناسیم و همانند گفتمان سیاسی و زیباسناسی به آن نگاه گنیم، آنگاه گفتمان دانشگاهی جنگ نمی تواند مولد و خلاق باشد.
وی ویژگی دیگر گفتمان دانشگاهی را زمینی کردن جنگ بیان کرد و گفت: در یک فضای خاص می توان امری قدسی و زمینی در گفتمان های مختلف را در کنار هم تحلیل کرد و دیدگاه فلسفی در کنار دیدگاه تجربی و دیدگاه زیباشناسانه در کنار دیدگاه علمی نشاند که متاسفانه هنوز به این سطح نرسیده ایم. فاضلی افزود: "اگر بخواهیم یک گفتمان دانشگاهی رشدیافته و خلاق درباره جنگ داشته باشیم، باید یک نوع تعامل پویا بین این گفتمان های شکل گیرد در عین حال استقلال خودشان را هم حفظ کنند. در این صورت می توان از دستاوردهای زیباشناسانه جنگ برای تحلیل ها و تبیین های علوم اجتماعی جنگ کمک گرفت."
دکتر امیرعلی نجومیان، دانشیار ادبیات انگلیسی دانشگاه شهید بهشتی دیگر سخنران این نشست بود که به گفتمان پس از جنگ پرداخت. وی گفتمان جنگ را نوعی تضاد بین خود و دیگری تعریف کرد که در گفتمان پس از جنگ تضاد بین خود و دیگری است دچار تنش می شود. وی تصریح کرد: گفتمان پس از جنگ تردید و طرح پرسش بین خود و دیگری است.
عضو گروه نشانه شناسی هنر، مطالعات فرهنگی دانشگاه شهید بهشتی با شرح بخشی از نظام های دلالتی در دوران جنگ به نظام دلالتی حاصل از گفتمان گناه در آلمان پس از جنگ جهانی دوم اشاره کرد و گفت: نظام دلالتی گناه را می توان در آلمان پس از جنگ جهانی دوم دید. آلمان پس از جنگ جهانی دوم دچار یک احساس شدید گناه می شود که هنوز هم از آن سر برنداشته است. وی افزود: سیر تفکر در آلمان پس از جنگ جهانی دوم کاملا تابع این احساس گناه است.
دکتر علی رجب لو، عضو هیئت علمی جامعه شناسی دانشگاه الزهرا سخنران دیگر این نشست علمی بود که در خصوص تفاوت تحلیل ها درباره جنگ تحمیلی با سایر تحلیل ها معاصر گفت: جنگ های جهانی و پسا استعماری با جنگ در ایران که یک جنگ پسا انقلابی بوده، متفاوت است. بنابراین یک تفاوت بین جنگ در ایران با سایر جنگ ها وجود دارد. وی گفت: اگر چه همیشه جنگ به تمام انقلاب ها در تاریخ معاصر تحمیل شده است، مثل جنک کوبا با آمریکا بر سر خلیج خوکها، جنگ الجزایر با فرانسویان.
عضو هیئت علمی جامعه شناسی دانشگاه الزهرا در ادامه افزود: ما در دوران دولت های پس از جنگ می توانیم یک گرایش از سمت آرمانگرایی به یک نوع سوسیال دومکراسی را ببینیم که دولت سازندگی یک نوع مبنا قرار دادن الگوهای توسعه ای قبل از انقلاب در دوران پس از جنگ بود. مثلا در اقتصاد، اتخاذ مدل لیبرالی در اقتصاد یک تبعیت از صندوق بین المللی بول و بانک جهانی بود.
لازم به یادآوری است که نشست اول گفتمان جنگ و دفاع مقدس با موضوع «نشانه شناسی جنگ» توسط پژوهشکده تاریخ پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در تاریخ سه‌شنبه 14 شهریو برگزار شد که در آن دکتر مسعود کوثری پیرامون شناسایی نشانگان کلامی- دیداری در نشانه شناسی جنگ و دکتر فرهاد ساسانی در موضوع «چیستی نشانه شناسی با تاکید بر نشانه شناسی جنگ» به سخنرانی پرداختند. «نشانه و فرهنگ با تمرکز بر پیوند این دو در جنگ» هم عنوان سخنرانی دکتر مصطفی مهرآیین در این نشست علمی پیرامون گفتمان جنگ ایران و عراق بود.
نظر شما :